Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

K.Yenikeyev fotosi. 
A. va B.Ganlarning “Yu
riy 
Gagarin” medaloni
. 1984 yil.
Masalan, “Kosmonavtlar” metro bekatida 
“Ong, Olam, Insoniyat” mavzusida sovuq rangda 
“Enkaustika” usulida devoriy surat kompo
-
zitsiyasi chizilgan. U sopol ustasi I.Kedrin 
ishlagan havorang doira sopol plitkalar ichiga 
olingan. Birinchi medalonda Yerning birinchi 
kosmonavti Yuriy Gagarin tasvirlangan. U 1934 
yili martda Gjatsk (hozirgi Gagarin) rayonida 
tug‘ilgan. Xalq uni nihoyatda yaxshi ko‘rar edi. 
Kosmonavt kamtar va maftunkor, SSSR va 
xorijda nihoyat
da mashhur odam bo‘lgan edi.
Qaysi mamlakatga bormasin uni hayajon va hurmat bilan kutib olishardi. 
Rassomlar Arnold va Viktor Gan kosmonavtni parvoz paytidagi holatini ko
‘rsata 
olgan. 
Yuriy Gagarin qo‘lini ko‘tarib butun yer shari aholisiga salom yo‘llayapti. 
Kompozitsiyada planeta yuzasidagi kraterlar va buramalari bilan tasvirlangan. Portret 
nihoyatda mahorat bilan jonli ishlangan. Valentina Tereshkovaning portreti bekatning 
navbatdagi portreti hisoblanadi. U 1937 yili 6 martda RSFSR dagi viloyat markazida 
Katta Maslen
nikovo qishlog‘ida tug‘ilgan. Birinchi ayol
-kosmonavt kosmik kema 
ichida tasvirlan
gan, qo‘llarida oq 
romashka gullaridan dasta ushlab turibdi, bu 
portretning lirikligini ta
’
minlagan.
Valetina Tereshkova katta qo‘lqop va skafandrdan iborat kosmonavtlarning qo‘pol 
kiyimida bo‘lsa ham
, 
portretda nazokatli ko‘ri
nadi. Sergey Korolyov portreti ishonarli 
chiqqan. U 1906 yili Jitomirda tug‘il
gan. 
Balog‘atga yetgach
, u raketa texnikasi 
konstruktori-
olim bo‘ldi. S.Korolyov ama
liy kosmonavtika tashkilotchisi va rahbari, 
asoschisi bo‘lgan edi. XX asrda kosmik raketasozligi va kemasozligi bo‘yicha 
yirik 
olim bo‘lgan edi. Medalonda u bir qo‘lida chizmalar o‘ra
mi va boshqasida sirkul bilan 
tasvirlangan. U koinot
dagi kosmonavtlarni ko‘rsatayotgan ekran monitoriga diqqat bi
-
lan qarab turibdi. Bu asar yarim asrdan keyin tarixiy shaxslarga aylangan va anchayin 
vaqt Yerdan uzoqda bo‘lishga majbur bo‘lgan 
kosmonavt
larning og‘ir meh
natiga 
madhiya bo‘lib qoldi.
32
Хикматуллаева К. Художественное оформление Ташкентского метрополитена. // Звезда Востока. №1, 2014. 

---

34 
Medallardan birida uchdan bir qism xajmda Amir Temurning nabirasi, ulug‘ 
astronom, olim Mirzo Ulug‘bek tasvirlangan (1394
-1449). 
Uning ko‘zlari jiddiy, 
chuqur o‘yga tolgan. Bir qo‘lida u astronomik
uskuna ushlab turibdi, boshqasida 
yulduz kuzatuvlari yozilgan kitobni varaqlayapti. Umuman olganda uning obrazida 
donolik va koinot 
haqidagi bilimlar namoyon bo‘ladi, ularni olim ilmiy meros sifatida 
insoniyatga qoldirdi.