M. Y. Ayupova

Ota-onalar bilan ishlash
L ogopedning o ta -o n a la r bilan birgalikdagi ishi bu tu n pedagogik 
jarayonning ajralmas qismi b o iib hisoblanadi va maxsus bolalar bog'chasi 
sharoitida quyidagi form ada am alga oshiriladi.
O ta-o n alar majlisi: birinchi o ta -o n a la r majlisi avgust oyining oxiri 
yoki sentabm ing boshida o'tkaziladi. U n d a ota-onalar ushbu muassasani-ng 
tuzilishi, butun o 'quv yili davom idagi ish m azm uni va vazifalari, bo lalar 
bog'chasining kun tartibi va qoidalari bilan tanishadilar.
Q oida bo'yicha bu majlis maxsus guruhlam ing ota-onalari bilan bolalar 
bog'chasining m udirasi to m o n id an olib boriladi;
b) ikkinchi majlis oktabr oyi davom ida h ar bir logoped tom o n id an
o 'z guruhida o'tkaziladi.
Bu vaqtga kelib logoped bolalarni tekshirishni tugatadi. Bu majlisning 
m aqsadi ota-o n alarn i tekshiruv natijalari bilan tanishtirishdir. B unda 
logoped faqatgina guruhning em as, balki h ar bir bolaning to iiq n u tq va 
um um iy rivojlanish xarakteristikasini beradi. O ta-onalarga bolalarning 
nutq rivojlanishidagi asosiy kam chiliklarni sodda va tushunarli qilib ochib 
berish, ularning norm adan orqada qolishi darajasi ham da bu nuqsonni 
b arta raf etishda birgalikdagi harakat zarurligini ko'rsatib o'tish kerak. 
Shu majlisda logoped ta iim n in g birinchi davri ish rejasi, uning vazifasi
475

---

va m azm uni haqida gapirib beradi;
d) uchinchi o ta-o n a lar majlisi yanvarda o'tkaziladi. B unda birinchi 
yarim yillikka yakun yasaladi, keyingi tu zatu v c h i t a ’lim ning asosiy 
yo'nalishlari ochib beriladi. H ar bir bolaning um um iy va nutqiy rivojlanish 
xarakteristikasi beriladi, bolalarda qanday o'zg arish lar borligi, shu bilan 
birga uyda alohida e ’tibor berish zarur b o ig a n m ashg'ulotlar jarayonidagi 
qiyinchiliklar ko'rsatiladi;
e) oxirgi, yakunlovchi o ta-o n alar majlisi may oyida o'tkaziladi. U nda 
butu n o'quv yiliga yakun yasaladi. O 'tilgan m aterialni m ustahkam lashni 
davom ettirish u c h u n k erak b o i g a n m a s la h a tla r b erilad i (alo h id a 
bolalarga). Shu yerda logoped ota-onalarn i ularning bolalari om m aviy 
yoki nutqiy m aktabda o'qishni davom ettirishi yoki zarur bo'lsa maxsus 
g u ruhda takroriy qatnab turishi haqidagi kom issiyaning qarori bilan 
tanishtiradi. Komissiya qarori to iiq asoslab beriladi.
O ta -o n a la r bilan qisqa s u h b a tla r. H a r h a fta n in g sh a n b a yoki 
chorshanba kunlari (kunning 2-yarm ida) o 'tkaziladi. Bu yerga ishlash 
jarayonida ko'proq qiyinchiliklar kelib chiqqan bolalarning ota-onalari 
taklif qilinadi. Logoped ota-onalarni tovushlarni nutqqa qo'yishning asosiy 
usullari bilan tanishtiradi, uyda qanday m ashqlarni bajarish kerakligini 
aytadi va ko'rsatib beradi, bolaning daftariga yozilgan topshiriqlarni qanday 
bajarish zarurligini tushuntiradi.
O ta-onalar butun o'quv yili davomida ochiq logopedik mashg'ulotlarga 
qatnashib turadilar. M ashg'ulotlar 3 oyda kam ida b ir m arta o'tkaziladi. 
Bu m a sh g 'u lo tla rd a logoped o ta -o n a la rn i asosiy o 'q itis h u su llari, 
m aterialni tanlash ham da m ashg'ulot vaqtida bolalarga qo'yiladigan 
talablar bilan tanishtiradi.
Bundan tashqari butun o'quv yili davomida logoped bilan tarbiyachilar 
birgalikda ota-onalar burchagini tashkil qiladilar. Bu yerda bola nutqining 
norm ada shakllanishi, nutq anom alivasining turli ko'rinishlariga taalluqli 
alohida savollar yoritiladi, shu m uam m olar yoritilgan adabiyotlar ro'yxati 
taklif qilinadi. Shu guruh bolalarining bog'langan nutqi, tovushlar talaffuzi 
shakllanishini yorituvchi b o iim d a g i m aterial vaqti-vaqti bilan yangilanib 
turiladi. Bunday jadvallar bolalar nutqining holati, nutqi rivojlanishidagi 
o'zgarishlarni kuzatib borishga yordam beradi. O ta-o n alar burchagida 
o ta -o n a la r m ajlisining vaqti, logoped bilan o'tk azilad ig an suhbatlar, 
m utaxassislarning m aslahatlari vaqti k o 'rsa tilad ig a n axborot b o 'lim i 
b o ia d i.