M uh am m ad yo qub o sto n a q u lo V budjet hisobi

(G 'aznachilikka o'lish sharoitida: 2 1 4
-
«Budjet mablag'lari hisobidan qoplanadigan budjet m a b la g ’la h
oluvchilarning xarajatlari» subschyoti)
yoki
D ebet 211 - «M axsus m ab lag 'lar b o ‘y ic h a x arajatlar» subschyoti;
K redit 160 - «H isobdor shaxslar b ilan h iso b -k ito b lar» subschyoti.
H isobdor shaxslar tomonidan h isob berish sharti bilan o lin g a n
bo‘nakning sa rf qilinmagan sum m asi kassaga qaytarilganda 
bu
qaytarilgan sum m aga quyidagi b u xg alteriya provodkasi tuziladi:
D ebet 120 - «K assa» subschyoti;
K redit 160 - «H isobdor shaxslar bilan h iso b -k ito b la r» subschyoti.
B o‘nak hisoboti va unga ilova qilingan tasdiqlovchi hujjatlar a so sid a
hisobdor shaxslar soni ko‘p bo‘lm agan b u d jet tashkilotlarida b u x g alteriy a 
274-shakldagi m em orial-order tuzadi.
K o‘p sonli hisobdor shaxslari boMgan b u d jet tashkilotlarida h iso b d o r 
shaxslar bilan hisob-kitoblam ing an alitik hisobi 292-shakldagi j o r i y
hisoblar va hisob-kitoblar hisobi kitobida, u n d a har bir hisobdor sh a x sg a
267

---

alohida schyot ochilib y o k i h ar b ir hisobdor shaxsga ochiladigan 292- 
a-shakldagi kartochkalarda yuritiladi, K o‘p sonli hisobdor shaxslari 
b o ‘lgan budjet tashk ilo tlarid a hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblam ing 
analitik hisobi 7-shakldagi m emorial-order bilan q o ‘shilgan 386- 
shakldagi hisobdor sh ax slar bilan hisob-kitoblar b o ‘yicha yig ‘ma 
vcdom ostda yuritiladi. M cm orial-order asosida «B osh-jum al kitobi»ga 
yozuv qilinadi. Bu v cd om ostga opcratsiyalam i yozish pozitsion usul 
asosida olib boriladi. Y a ’ni, bir satrda budjet tashkilotining nomi, 
hisobdor shaxsning fam iliyasi, ismi va otasining ism i, b o ‘nak berilgan 
sana va bo'nak sum m asi, tasdiqlangan bo‘nak hisoboti asosida xarajatlar 
sum m asi, kassaga qay tarilg an foydalanilmagan b o ‘nak sum m asi, hisobdor 
shaxsga qaytarib berilgan b o ‘nakdan ortiqcha sarflangan summa, oyning 
oxiriga b o ‘nakning q o ld ig ‘i k o ‘rsatiladi.
Ijtim oiy ta ’m inot organlarida 160-«Hisobdor shaxslar bilan hisob- 
kitoblar» subschyotida hisobdor shaxslar bilan pensionerlarga bir 
m artalik nafaqalam i to ‘lash uchun berilgan b o ‘naklar hisobga olinadi.
3. D E B IT O R L A R VA K R E D IT O R L A R BILAN 
H IS O B -K IT O B L A R H ISOBI
D ebitorlar va k re d ito rlar bilan hisob-kitoblar hisobi uchun debitor va 
kreditor qarzlam i ulam i paydo bo'lish sabablari va xususiyatiga qarab 
hisobga olinadigan sch y o tiar ro ‘yxatida quyidagi subschyotlar ko ‘zda 
tutilgan:
150 - «M ol yetk azib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob- 
kitoblar» subscliyoti;
170 - «K am om adlarga doir hisob-kitoblar» subschyoti;
172 - «T o‘lovlam ing m axsus turlariga doir hisob-kitoblar» sub­
schyoti;
178 - «Boshqa d eb ito rlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar» sub­
schyoti;
179 - «Rejali to ‘lo v lar tartibidagi hisob-kitoblar» subschyoti;
236 - «B olalar tashkilotini saqlashga ota-onalam ing m ablag'lari» 
subschyoti.
268

---

iMol y etk az ib b e ru v c h ila r va p u d r a tc h i la r bilan 
h iso b -k ito b la r hisobi
M ol yetkazib beruvchilar bilan kapital q o 'y ilm a la r hisobidan qurilish 
m ateriallari, konstruksiyaiar v a qism lar ham da o 'rn atila d ig a n uskunalar 
sotib olishga, shuningdek, pudratchilar bilan ularga qurilishda sarfiash va 
o ‘m atish uchun berilgan qurilish m ateriallari, konstruksiyaiar, qism lar va 
o ‘m atiladigan uskunalarga ham da ular bajargan qurilish-m ontaj ishlariga 
doir hisob-kitoblar 150-«M ol yetkazib beruvchilar v a pudratchilar bilan 
hisob-kitoblar» subschyotida hisobga olinadi.
Mol yetkazib beruvchilar bilan hisob-kitoblar hisobi olib borilganda 
150-«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» 
subschyotining debctiga mol yetkazib beruvchilarga qurilish materiallari, 
konstruksiyaiar va qism lar hamda o ‘matiladigan uskunalar uchun o'tkazib 
berilgan pul mablag‘lari summasi yoziladi, bu subschyotning krcditiga csa 
mol yetkazib beruvehilardan olingan qurilish m ateriallari, konstruksiyaiar 
va qismlar hamda o ‘matiladigan uskunalar summasi yoziladi.
Pudratchilar bilan hisob-kitoblar hisobi olib bo rilganda 15Û-«Mol 
yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotining 
debetiga pudratchilarga berilgan qurilish m ateriallari, konstruksiyaiar va 
detallar hamda o'm atiladigan uskunalar sum m asi va pudratchilar bajargan 
qurilish-m ontaj ishlari uchun o ‘tkazib berilgan pul m ab lag ‘iari summasi 
yoziladi, bu subschyotning kreditiga csa pud ratchilar tom onidan bajarib 
topshirilgan qurilish-m ontaj ishlari sum m asi, p ud ratchilar tom onidan 
sarflangan budjet tashkilotining qurilish m ateriallari, konstruksiyalari va 
qism lari hamda o ‘m atilgan uskunalar sum m asi yoziladi.
M ol yetkazib beruvchilarga budjet m ab lag ‘lari hisobidan am alga 
oshirilayotgan kapital qurilishda sarflanadigan qurilish materiallari, 
konstruksiyaiar va qism lar ham da o ‘m atiladigan u sku nalar sotib olish 
uchun o ‘tkazib berilgan pul m ablag‘lari sum m asiga quyidagi buxgaltcriya 
provodkasi tuziladi:
D ebet 150 - «M ol yetkazib beruvchilar va p u d ra tc h ila r b ilan hisob-kitoblar» 
subschyoti;
K redit 093 - «R espublika budjeti b o 'y ic h a kapital q o 'y ilm a la r uchun talab 
qilib o lg u n g a q ad ar depozit h iso b v a ra g ‘i» subschyoti yoki 
269

---

K redit 103 - « K ap ital q o ‘yilm alar uchun talab qilib olgunga q ad ar depozit 
h iso b v a ra g ‘i» subschyoti.
Mol yetk azib beruvchilarga m axsus m ablag‘lar hisobidan am alga 
oshirilayotgan kapital qurilishda sarflanadigan qurilish m atcriallari, 
konstruksiyalar v a qism lar ham da o ‘m atiladigan uskunalar sotib olish 
uchun o 'tk a z ib berilgan pul m ablag‘lari sum m asiga quyidagi buxgalteriya 
provodkasi tuziladi:
D ebet 150 - « M o l yetkazib bcruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kiloblar» 
subschyoti;
K redit 111 - « M ax su s m ablag‘lar b o ‘yicha talab qilib olgunga q ad ar depozit 
h iso b v a ra g 'i» subschyoti.
Mol yetkazib beruvchilardan kapital qurilishda sarflash uchun 
sotib olingan qurilish m ateriallari, konstruksiyalar va qism lar ham da 
o ‘m atiladigan uskunalar sum m asiga quyidagi buxgalteriya provodkasi 
tuziladi:
D ebet 0 4 0 - « 0 ‘m atilad ig an uskunalar» subschyoti yoki
D ebet 041 - « K ap ital qurilish uchun qurilish m ateriallari» subschyoti;
K redit 150 - « M o l yetkazib bcruvchilar va p udratchilar bilan hisob-kiloblar» 
subschyoti.
Pudratchilarga kapital qurilishda sarflash uchun berilgan qurilish 
m ateriallari, konstruksiyalar va qism lar ham da o ‘m atiladigan uskunalar 
sum m asiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D ebet 150 - « M o l yetkazib bcruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» 
subschyoti;
K redit 040 - « 0 ‘m atilad ig an uskunalar» subschyoti yoki
K redit 041 - « K ap ital qurilish uchun qurilish m ateriallari» subschyoti.
Pudratchilardan qabul qilib olingan bajarilgan qurilish-montaj ishlari 
sum m asiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D ebet 203 - « K ap ital q o ‘yHm alarga budjet b o ‘yicha xarajatlar» subschyoti 
yoki
D ebet 212 - « K ap ital q o ‘yilm a!arga va uskuna sotib olishga m axsus mablagMar 
b o 'y ic h a xarajatlar» subschyoti;
K redit 150 - « M o l yetkazib b cruvchilar v a pudratchilar bilan hisob-kitoblar» 
subschyoti.
P udratchilardan qabul qilib olingan bajarilgan qurilish-m ontaj 
ishlari uchun o ‘tkazib berilgan pul m ablag‘lari summasiga quyidagi 
buxgalteriya prov odkasi tuziladi:
270

---

D ebet 150 - «M ol yetkazib beruvchilar va p u d ratch ilar bilan h isob-kitoblar» 
subschyoti;
Kredit 093 - « R espublika budjeti b o ‘yicha k ap ital q o 'y ilm a la r uchun ta la b
q ilib olgunga qadar depozit h iso b v a ra g ‘i» subschyoti yoki
K redit 
103 - 
«K apital 
q o 'y ilm a la r
uchun talab q ilib olgunga qadar d e p o z it 
h iso b v arag ‘i» subschyoti yoki
K redit M l - «M ax su s m ablag‘lar b o 'y ic h a talab q iiib olgunga q ad ar 
depozit
h iso b v a ra g ‘i» subschyoti.
)50-«M ol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» 
subschyotiga d o ir anaJitik hisob har bir m ol yetkazib beruvchi va 
pudratchi b o ‘yicha 292-a-shakldagi kartochkada (yoki 292-shakldagi 
kitobda) olib boriladi.
K a m o m a d la r bo ‘y ich a h is o b -k ito b la r hisobi
Ayrim shaxslam ing b o ‘yniga q o ‘yi!gan pul m ab lag ‘lari, in ventariar 
va m atcriallarning kam omadlari va talon-torojlar b o ‘yicha q arzlar 
ham da aybdor shaxslar hisobiga o ‘tkazilgan m ateriallar va oziq-ovqat 
m ahsulotlarining buzilishi natijasida sodir b o ‘Igan nobudgarchiliklar 
170-«K am om adlarga doir hisob-kitoblar» subschyotida hisobga olinadi. 
170-«Kam om adlarga doir hisob-kitoblar» subschyotining d eb etig a 
kam omadlar, rastratalar va taion-torojlar ham da buzilishdan sodir b o 'lg a n
nobudgarchiliklar b o ‘yicha aybdor shaxslam ing b o ‘yniga qo‘y ilg an 
qarzlar sum m asi yoziladi, bu subschyotning kreditiga kam om adlar 
va talon-torojlar ham da buzilishdan so d ir boMgan nobudgarchiliklar 
b o ‘yicha qarzlam i to 'lash hisobiga tushgan sum m alar yoziladi. A m aldagi 
qonunchilikka m uvofiq, kam om adlar va talon-torojlar natijasida k o ‘rilg an
zararlar sum m asi yetishm agan (o‘g ‘irlangan) qiym atliklam ing ch ak ana 
baholardagi qiym ati miqdorida hisoblanadi. Ayrim hollarda talon-toroj 
qilish, kam om adga y o ‘l qo‘yish yoki y o ‘qotish natijasida kcltirilgan 
zarar aybdor shaxslardan koeffitsientlar q o ‘llanilgan chakana b ah o lar 
b o ‘yicha ham aniqlanadi.
M ateriallar va oziq-ovqat 
m ahsulotlari 
b o ‘yicha aniq lan gan
kam om adlar va nobudgarchiliklar aybdor shaxslar hisobiga q o ‘y ilg anida 
quyidagi ikkita buxgalteriya provodkasi tuziladi:
271

---

a) m ateriallar va oziq-ovqat m ahsulotlarining hisobdagi baholari 
b o ‘yicha sum m alariga:
D ebet 170 - « K am o m ad larg a doir hisob-kitoblar» subschyoti;
K redit 0 6 0 -0 6 9 -« M ateriallar va oziq-ovqat m ahsulotlari» subschyotlari.
b) M ateriallar va oziq-ovqat m ahsulotlarining hisobdagi baholari 
b o ‘yicha qiym ati bilan chakana baholari b o ‘yicha qiym ati o ‘rtasidagi 
farq summasiga:
D ebet 170 - « K am o m ad larg a doir hisob-kitoblar» subschyoti;
K redit 140 - « T ash k ilo t xarajatlari va boshqa tad b irlar uchun budjetdan 
m o liy alash tirish g a d oir hisob-kitoblar» subschyoti