M uh am m ad yo qub o sto n a q u lo V budjet hisobi

Zak. 211
369

---

A
B
2
3
4
01 5 00
Telefon, teiekommunikatsiya va 
axborot xizm atlari xarajatlari - jami
X
X
01 5 10
Telefon, telegraf xizmatlari 
xarajatlari
X
X
01 5 20
A xborot va kommunikatsiya 
xizm atlari xaraiatlari
X
X
01 6 00
Joriy ta ’m irlash xarajatlari-jam i
01 6 10
Jo riy ta ’mirlash xarajatlari
01 6 20
K om pyuter texnikasi va jihozlarini 
ioriv ta ’m irlash xaraiatlari
01 7 00
Saqlash, ijara, foydaianilganlík 
va boshqa xizmatlami to'lash 
xaraiatlari
01 7 90
Saqlash, ijara, foydalanganlik uchun 
boshqa xarajatlar va boshqa xizmatlar 
uchun to‘lov xaraiatlari - iami
01 791
Saqlash, ijara, foydalanganlik 
uchun boshqa xarajatlar va boshqa 
xizm atlarsa xaraiatlari
01 7 92
K om pyuter texnikasi, jixoz va 
anjom larini saqlash va ularga texnik 
xizm at ko'rsatish xaraiatlari
01 8 00
Joriy m aqsadlar uchun texnika, 
asbob-uskunalar, jihozlar, ashyolar 
va oziq-ovqat mahsulotlarini sotib 
olish xarajatlari
01 8 10
Texnika, orgtexnika, asbob-uskuna, 
jihoz, inventar materiallari va 
kanselariya buyumlarini sotib olish 
x ara ia tla ri-ia m i
01 8 11
M arkazlashgan m ab lag lar hisobidan 
texnika, orgtexnika, asbob uskuna, 
jihoz, inventar, materiallari va 
kanselariya buyumlarini sotib olish 
xaraiatlari
01 8 12
K om pyuter texnikasi va jihozlarini, 
axborot texnologiyalarini sotib olish 
xarajatlari
01 8 13
Texnika, orgtexnika, asbob-uskuna, 
jihoz, inventar, materiallari va 
kanselariya buyumlarining sotib 
olish xaraiatlari
370

---

A
B
1
2
3
4
01 8 30
Oziq-ovqat mahsulotlarini sotib 
olish xarajatlari
01 8 40
Dori-darmon va bog‘Iash ashyolarini 
sotib olish xarajatlari (vaksinalar 
va bakteriologik preparatlardan 
tashqari)
01 8 41
Vaksinalar va bakteriologik 
preparatlar sotib olish xarajatlari
01 8 50
K iyim , oyoq kiyim, ust-bosh, 
choyshab va o‘rin-ko‘rpa sotib 
olish xarajatlari
01 8 80
Elektr energiyasi va kommunal 
xizmatlarga o'lchov asboblari sotib 
olish va saqlash xarajatlari
01 8 90
Texnika, jihozlar va ashyolami 
sotib olish uchun boshqa xarajatlar
01 9 00
Boshqa joriy xarajatlar-jam i
01 9 90
Boshqa joriy xarajatlar
04 1 00
A sosiy aktivlami sotib olish 
xarajatlari- jami
04 1 20
K om pyuter texnikasi va jihozlarini, 
axborot texnologiyalarini sotib 
olish xarajatlari
04 1 40
A sosiy aktivlami sotib olish 
xarajatlari
04 5 00
N oishlab chiqarish sohasida kapital 
ta ’mirlash xarajatlari-jam i
04 5 20
Noishlab chiqarish sohasida kapital 
ta’mirlash xarajatlari
J a m i IV g u ru h b o ‘yicha
X a ra ja tla rn in g ham m asi
h o h :
T ibbiyot muassasasining, moddiy rag 'b atlan tirish va rivojlantirish foadiga cg a barcha 
libbiyot m uassasalari o'zining yuqori tashkiloliga o ’tgan chorak uchun 6-kundan kcchiktirm ay 
budjct hisobottari bilan topshirishlari shan.
R ah b ar_______________
Bosh buxgalter__________________
«_____ » ___________________2 0 0 ___yil
371

---

i -
VMQN-shakI
(V aqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo'yicha nafaqa)
V A Q T IN C H A M EH N A TG A Q O B IU Y A T S IZ L IK B O 'Y IC H A N AFAQANING
T O ‘L A N IS H I T O ‘G ‘RISIDA 
H ISO B O T
2 0 0 ___ yil____________________holatiga
Tashkilotning n o m i___________________________________________________________
H isobot davri: Yillik, l-aprcl, 1-iyul, l-oktabr holatiga
O 'lchov birligi: m ing so*m/mln so'm (kcraksizi o'chirilsin)
V a z íriik ____________
B o‘li m _____________ b o b ________ § _____
X arajatlar tu r i_ _____________________________________________________
O lu v c h ila r so n i 
(y il b o s h id a n
b ir lik d a )
M eh n atg a
q o b iliy a t-
H is o b o t c h o ra g i 
u c h u n
(m in g so'm da)
Yil b o sh id a n
( m in g s o 'm d a )
K
í
t/r
K o 'r s a tk ic h la r n om i
H a q i-
q a td a
to 'la n -
gan
H a q i-
q a td a
h is o b -
1 a n g a n
k u n lari soni 
(к и я h iso - 
b id a)
K assa
x a ra ja ti
H a q iq iy
x arajas
K asxa
x a ra ja ti
H aq iq iy
x a ra ja t
A
В
1
2
3
4
5
6
7
1
Ishlovchilaming 
ro ‘yxat bo'yicha 
o‘rtach a soni 
(birlikda)*
X
X
X
X
X
X
2
Vaqtincha meh­
natga qobiliyat- 
sizlik bo‘yicha 
nafaqa
Shu jum ladan
2 . 1 .
a ) 1 0 0 %
oluvchilar
2 . 2 .
b) 
8 0 %
oluvchilar
2.3.
d) 60% 
o l u v c h i l a r
• Budjct turi k o ’rsatiladi.
• Ikkinchi ustunda mazkur qator bo'yicha ishlovchilaming ro'yxal bo'yicha iimumiy soni ko'rsatiladi.
R a h b a r______________ Bosh h iso b c h í_____________________________
M .O \
372

---

B u d je t ta s h k ilo tla rin in g yillik h iso b o ti
B udjct tashkilotlari quyidagi hajm da yillik bu xg alteriy a hisobotlarini 
tuzadi:
1) «X arajatlar smctasi ijrosining balansi, budjctdan m oliyalashtirish 
schyoti bo'yich a sum m alam ing harakati to‘g ‘risidagi m a ’lum otnom a 
bilan b irg a» -l-sh ak l;
2) «Budjet b o ‘yicha xarajatlar sm ctasi ijrosinin g to ‘g ‘risidagi 
hisobot» -2-shakl;
3) «Rivojlantirish fondi m a b la g la rin in g tushum i v a xarajat qilinishi 
to ‘g ‘risidagi hisobot» -2-RJ-shakl;
4) «Tibbiyot m uassasasini m oddiy rag ‘batlantirish va rivojlantirish 
fondi b o ‘yicha darom ad va xarajat turlari ijrosi to ‘g ‘risida hiso­
bot»-2-T M M R R J-shakl (faqat tibbiyot m uassasalari);
5) «V aqtincha m ehnatga qobiliyatsizlik b o ‘y ich a nafaqaning 
toManishi to ‘g ‘risida h iso b o t» -3 -V M Q N -sh ak l;
6) «Tarmoqlar, shtatlar va kontingentlar b o ‘yicha rcjaning bajarilishi 
to‘g ‘risidagi hisobot»-3-shakl;
7) «A sosiy vositalam ing harakati to ‘g ‘risidagi hiso bo t» -5 -sh ak l;
8) «M oddiy qiym atliklam ing harakati to‘g ‘risidagi h iso b o t» -6 - sonli 
shakl;
9) «Budjet tashkilotlarida pul m ablag‘lari ham da m od diy boyliklarni 
kam om adi va o ‘g ‘irlanishi to‘g ‘risidagi hiso b o t» -!5 -sh ak l.
Nizom i b o ‘lmagan yordam chi x o ‘jaliklari boMgan va yordamchi 
x o ‘jaliklarning xarajatlari ham da m ahsulotlari va b uy um larin i sotish 
hisobini 080-«Ishlab chiqarish (o 'q u v ) ustaxonalarining xarajatlari» 
subschyoti, 081-«Yordam chi (o ‘q u v )q ish lo q x o ‘jalik la rin in g xarajatlari» 
subschyoti, 280-«Ishlab chiqarish (o‘quv) ustaxonalarining buyumlarini 
sotish» subschyoti va 281-«Y ordanichi (o‘quv) qishloq x o ‘jaliklarining 
m ahsulotlarini sotish» subschyotida yuritadigan b ud jet tashkilotlari 
m oliya-xo‘jalik faoliyati b o ‘y ich a yillik hisobot tarkibida «Foyda va 
zararlar» -1 1-shaklni taqdim ctadi.
B olalar b o g ‘chalari va yaslilari «B olalar b o g ‘cha (yasli)sini saqlash 
bo‘yicha hisobot»-3-DS- sonli shakl b o ‘yicha yillik h iso b o t tuzadi.
373

---

Y illik h iso b o tg a tu sh u n tirish xati ilova qilinishi kerak. U nda 
b u d jet b o ‘y ic h a va m axsus m a b la g ‘lar x arajatlar sm ctalarin in g 
ijro sig a, s h ta tla r va k o n tin g e n tla r b o ‘y icha rejaning bajarilishiga 
ta ’sir q ilg a n asosiy o m illar, o ‘tkazilgan inv cntarizatsiy alarn in g
n a tija la ri h a q id a g i va h isobot y ilid a tashk ilotning m o liy av iy holati 
o ‘z g a rish la rj t o ‘g ‘risid ag i m a ’lum o tlar, sbuningdek, key ing i y ilning 
y a n v a rid a t o ‘lan ad ig an d ek a b r o y in in g ikkinchi yarm iga hiso blang an 
ish h aq i su m m alari keltiriladi.
B udjet tashkilotlari yillik hisobotlam i budjet m ablag‘larini yuqori 
tasarru f q ilu vchilarga ular bclgilagan m uddatlarda taqdim etadi. Bu 
m uddatlar b u d jet m ablag‘larini yuqori tasarruf qiluvchilar tom onidan 
y ig ‘m a y illik hisobotlam i o ‘z vaq tid a taqdim etilishini ta’m inlay olishini 
hisobga oigan holda belgilangan bo'Iishi kerak.
«X arajatlar sm etasining ijrosi h aqidagi»-1-O H -shakl, «Budjet 
b o ‘yicha xarajatlar sm etasining ijrosi to ‘g ‘risidagi hisobot»-2-shakl 
va «R ivojlantirish fondi m ablag‘larining tushumi va xarajat qilinishi 
to ‘g ‘risidagi hisobot» -2-R J-shakllar b o 'y ich a hisobot har b ir paragraf 
b o ‘yicha alohida-alohida va tashkilot bo‘yicha um um iy yig ‘ma 
hisobot h am taqdim etiladi. B unda budjet tashkilotini rivojlantirish 
fondi darom adlari b o ‘yicha m a ’lum otlar tashkilot b o ‘yicha faqat 
«R ivo jlan tirish fondi m ablag‘larining tushum i va xarajat qilinishi 
to ‘g ‘risidagi hisobot»-2-R J-shakldagi yig ‘m a hisobotda qayd qilinadi, 
xolos. B u d jet tashkilotining rivojlantirish fondi bo ‘yicha xarajatlar 
«R ivojlantirish fondi m ablag 'larining tushumi va xarajat qilinishi 
to ‘g ‘risidagi h iso b o t» -2 -R J-sh a k ld a har bir paragraf b o ‘yicha alohida- 
alohida va tashkilot bo‘yicha ja m i um um lashtirib qayd qilinadi.
Savol va topshiriqlar
1. 0 ‘zbekiston Respublikasi davlat budjetida turuvchi tashkilotiarning 
buxgalteriya hisobotiga uslubiy rahbarlik qaysi organ tomonidan amalga 
oshiriladi?
2. Davlat budjetida turuvchi tashkilotlar qanday buxgalteriya hisobotlarini 
taqdim etadi?
374

---

3. Budjet yili davomida moliyalashtirilishi bir budjetdan boshqasiga 
berilgan yoki bir vazirlik (idora) tasarrufidan boshqasiga berilgan budjet 
tashkilotiari buxgalteriya hisobotini qanday hajmda va qaysi organlarga 
taqdim etadi?
4. Bo'ysunishi bo'yicha yuqori tashkilotga topshiriladigan hisobotlar va 
balanslar kimlar tomonidan imzolanadi?
5. Buxgalteriya hisobotlari va balanslari tuzilganda nimalar ta ’minlanishi 
kerak?
6. Budjet tashkilotiari qanday hajmda oylik buxgalteriya hisobotlarini 
tuzadi?
7. Budjet tashkilotiari qanday hajmda chorak buxgalteriya hisobotlarini 
tuzadi?
8. Budjet tashkilotiari qanday hajmda yillik buxgalteriya hisobotlarini 
tuzadi?
9. Budjet tashkilotiari qanday hisobot shakllari bo'yicha har bir paragraf 
bo'yicha alohida-alohida va tashkilot bo'yicha umumiy yig'ma hisobot 
ham taqdim etadi?
375

---

T O ‘R T I N C H I B O 'L I M 1
0 ‘N T O ‘R T I N C H I B O B . 
B A N K L A R D A 0 ‘Z B E K I S T 0 iN R E S P U B L I K A S I
D A V L A T B U D J E T I N I N G K A S S A I J R O S I
1. 0 ‘Z B E K IS T 0 N R ESPU BLIK A SI 
DA V LA T B U D JE T IN IN G TARK1BI
D arslikning avvalgi boblarida aytib o ‘tilgandek, 0 ‘zbekiston 
R cspublikasi davlat budjeti o ‘z ichiga respublika budjcti, Qora- 
q a lp o g ‘iston Rcspublikasi budjcti va mahalliy budjctlam i oladi. 
B undan tashqari davlat budjeti tarkibida Respublika y o ‘l ja m g ‘armasi, 
0 ‘zbek isto n Rcspublikasi davlat m ulkini boshqarish va tadbirkorlikni 
q o ‘llab-quvvatlash davlat q o ‘m itasining maxsus hisobvarag‘i, Ish 
bilan ta ’m inlashga ko‘m aklashuvchi davlat fondi ham da 0 ‘zbekiston 
R espublikasi budjctdan tashqari Pcnsiya fondi mablagMari jam lanadi.
Q o ra q alp o g ‘iston R espublikasi budjcti Q oraqalpog‘iston Respub- 
likasining respublika budjetini ham da Q oraqalpog‘iston Respublikasi 
tarkibidagi tum anlar va shaharlar budjetlarini o ‘z ichiga oladi. Viloyat 
budjeti viloyat budjetini, viloyatga bo'ysunuvchi tum anlar va shaharlar 
budjetlarini o ‘z ichiga oladi. Tum anlarga b o ‘linadigan shaharning budjeti 
shah ar budjetini va shahar tarkibiga kiruvehi tum anlar budjetlarini o ‘z 
ichiga oladi. Tum anga b o ‘ysunadigan shaharlari b o ‘lgan tum anning 
budjeti turnan budjetini va turnan b o ‘ysunuvidagi shaharlar budjetlarini 
o ‘z ich iga oladi.
B anklarda 0 ‘zbekiston R espublikasi Davlat budjetining kassa ijrosi 
hisobi A dliya vazirligi tom onidan 1999-yil 13-iyulda ro ‘yxatga olingan 
773-sonli « 0 ‘zbckiston R espublikasi tijorat banklarida buxgalteriya 
hisobi 
hisobvaraqlari rejasi»ga ham da 0 ‘zbekiston Respublikasi
'U shbu b o ‘limni tayyorlashda 0 ‘zbekiston Respublikasi M arkaziy banki va Moliya 
vazirligining « 0 ‘zbekiston Respublikasi davlat budjetining kassa ijrosi to‘g ‘risida»gi 
( 0 ‘zbckiston Rcspublikasi Adliya vazirligida 2001-yil 19-fevralda 1009-son bilan 
ro 'y x atg a olingan) yo'riqnomasidan foydalanilgan.
376

---

M arkaziy bankining 1999-yil 25-dekabrdagi 289-sonli « 0 ‘zbekiston 
R espublikasi M arkaziy bankida buxgalteriya hisobi h isob varaq lar 
rejasi»ga m uvofiq yuritiladi.
2. D A V LA T BUDJETI D A R O M A D L A R IM N G KASSA IJRO S1 
D avlat b u d jc tin in g d a r o m a d la ri
Davlat budjctiga kelib tushgan m ablagM aming to‘g ‘ri va o ‘z vaqtida 
kirim qilinishini ta’minlash m aqsadida 0 ‘zbckiston R espublikasi 
M oliya vazirligining xos raqami va soliq to ‘lovchining idcntifikatsiya 
raqam i bilan M arkaziy bankning T oshkent shabar va hududiy B osh 
boshqarm alarining hisob-kitob kassa m arkazlarida ham da tijo rat 
banklarida 23402-«Respublika b u d jctin in g mablagMari» h iso b v ara g ‘i 
budjet darom adlari tasnifiga asosan ochiladi. Davlat budjctiga tushgan 
um um davlat soliqlari, yig‘imlari, bojlari va boshqa m ajburiy to ‘lovlar 
0 ‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari tom onidan qabul qilinadi 
va bclgilangan tartibda 23402-«R cspublika budjctining m ab lag ‘lari» 
hisobvarag‘iga kirim qilinadi.
Soliq to ‘lovchilar tom onidan d avlat budjctiga, Q o raqalpo g‘iston 
R espublikasi budjctiga va m ahalliy bud jetlarga toManadigan so liq va 
boshqa toMovlar, to ‘lov sum m asidan q a t’iy nazar pul o ‘tkazish y o ‘li 
bilan am alga oshiriladi. Jism oniy shaxslar soliq va boshqa toMovIami 
naqd pul yoki pul o ‘tkazish orqali am alga oshirishi m um kin. B udjetga 
toManadigan soliq va boshqa toM ovlar vakolatli organlar tom onidan 
o ‘m atilgan tartibda naqd pul shaklida qabul qilinishi va ban klarga 
topshirilishi m umkin.
D avlat budjctining 23402-«R espublika budjetining m ablagM ari» 
hisobvaragMga kclib tushgan soliq va b o sh q a toMovlar hisobidan tegishli 
m e’yoriy hujjatlarda bclgilangan tartibda va m iqdorda respublika 
budjetiga, Q oraqalpog‘iston 
R espublikasi 
budjctiga va m ahalliy
budjetlarga ajratm a qilinadi.
D avlat budjetiga soliq va b o sh q a to ‘lovlarni to ‘lash m aq sadida 
taqdim etilgan toMov hujjatlarining to ‘g ‘ri to ‘ldirilganligi va t o ‘lov 
to ‘g kri am alga oshirilayotganligi b an k tom onidan tekshirilgandan kcy in
377

---

to ‘lovga qabul qilinadi. B anklarga taqdim etilgan to ‘lov hujjatlari 
n o to ‘g ‘ri to ‘ldirilgan b o ‘lsa, u lam in g sabablari ko ‘rsatilgan holda to ‘lov 
hujjatlari taqdim etuvchilarga qaytariladi.
Soliq toMovchilarning talab qilib olinguncha depozit hisobvaraqlarida 
m ab lag ‘lari yctarli boMmasa, banklarga taqdim etilgan toMov hujjatlari 
2-sonli kartotekaga qabul qilinadi va toMovlar 0 ‘zbckiston Respublikasi 
A dliya vazirligida 1999-yil 30-yanvarda i o ‘yxatga olingan 615- 
sonli «X o 'jalik yurituvchi subyektlarning bank hisobvaraqlaridan pul 
m a b la g ‘larini hisobdan chiq arish tartibi to ‘g ‘risidagi y o ‘riqnoma»ga 
asosan, qonunchilikda boshqa holatlar ko‘zda tutilm agan bo ‘lsa, amalga 
oshiriladi.
Soliq toMovchilarning to ‘lov topshiriqnomalari ham da soliq va 
m o liy a organlarining ink asso topshiriqnom alari banklam ing aybi 
bilan o ‘z vaqtida ijro etilm asa, banklar har bir m uddati o ‘tgan kun 
uchun qonunchilikda belgilangan tartibda budjctga o ‘z vaqtida 
o ‘tkazilm agan sum m aning 0,5 foizi miqdorida jarim a to ‘laydi. Davlat 
bu d jcti darom adlari hisobvaragM ga kclib tushgan mablagMaming kirim 
qilinganligi to‘g ‘risida hisobvaraqdan ko‘chirm a va ilovalar banklar 
tom onidan o ‘m atilgan tartibda tcgishli moliya organlari orqali soliq 
organlariga bcriladi.
D avlat budjeti darom adlari h iso bvaragida k o 'z d a tutilm agan soliq'va 
boshqa toMovlar soliq to ‘lovchilar tomonidan to‘Ianganda, bu m ablag‘lar 
davlat budjeti darom adlari tasnifining 12-bo‘limi, 25-paragrafi, 352- 
«B osh qa tushum lar» shartli hisobvarag'iga kirim qilinadi.
Jism o n iy s h a x s la r n in g d aro m a d soligM su m m asi
M ulkchilik shaklidan q at’iy nazar barcha xo‘ja lik yurituvchi 
subycktlar va budjet tashkilotlari tomonidan m ehnat qonunchiligida 
belgilangan tartibda tuzilgan m ehnat shartnom asiga asosan hamda 
qonunchilikda belgilangan tartib d a vam iqdordaishchi vaxizm atchilarning 
darom adlaridan darom ad so lig ‘i ushlab qolinadi.
X o ‘jalik yurituvchi subycktlar va budj et tashkilotlari joriy oy davomida 
ishchi va xodim larga hisoblangan ish haqidan ushlab qolingan daromad
378

---

solig‘ini davlat budjctiga o'tkazish uchun to 'lo v topshiriqnom asini jo riy
oyning ikkinchi yarm ida ish haqi olish uchun topshiradigan chek bilan 
bir vaqtda taqdim ctadi. Ish haqi olish uchun topshiradigan chek bilan 
bir vaqtda to ‘lov topshiriqnomalari taqdim etilm asa ish haqi olish uch un
naqd pul berishga ruxsat etilmaydi.
Soliq toMovchilar tom onidan darom ad solig‘ini budjctga o 4 k az ish
uchun banklarga taqdim ctilgan to 'lo v topshiriqnom alarining « T o ‘lov
m aqsadi»da «__________ oyi ish haqidan ushlab qolingan darom ad s o lig ‘i
sum m asi budjetga o ‘tkazildi», deb yozib q o ‘yiladi.
X o‘jalik yurituvchi subycktlar va budjet tashkilotlarining d arom ad 
solig‘ini budjetga o ‘tkazish uchun taqdim etgan toMov topshiriqnom alari 
banklar tom onidan qabul qilinadi. X o ‘ja lik yurituvchi subyektlar va 
budjet tashkilotlarining talab qilib olgungach a depozit hisobvaraqlarida 
pul m ablag‘lari yctarli bo‘lsa, to ‘lovlar am alga oshiriladi, ag ar pul 
mablagMari yetarli b o ‘lmasa to‘lov topshiriqnom alari 2-sonli k arto tek aga 
qabul qilinadi va belgilangan tartibda hisobdan chiqariladi.
Q im m a tb a h o m e ta lla rd a n ta y y o rla n g a n b u y u m la rn i 
v a q o tish m a la rn i tc k s h iris h v a ta m g ‘alash
M ulkchilik shaklidan q a t’iy n azar barcha x o ‘ja lik yurituvchi 
subyektlar va budjet tashkilotlari, shuningdek, jism oniy sh axslar 
0 ‘zbckiston Respublikasi M oliya V azirligi huzuridagi «Q im m atbaho 
m ctallar va qim m atbaho toshlar» q o ‘m itasining sinov nazorati o rganlariga 
qim m atbaho metallardan tayyorlangan buyum lar va qotishm alarni 
tekshirish va tam g ‘alash uchun m urojaat qilishi m um kin. Sinov nazo rati 
organlari tom onidan bajarilgan xizm atlar uchun to ‘langan to ‘lo v lar 
banklar tom onidan davlat budjeti darom adlari tasnifining 12-bo‘lim i, 
23-paragrafi, 350-«Qim m atbaho m etallardan tayyorlangan qotishm alarni 
va tam g‘alangan mahsulotlami tekshirib bergani uchun to ‘lovlar» shartli 
bisobvarag‘i b o ‘yicha kirim qilinadi.
X o‘jalik yurituvchi subyektlar va budjet tashkilotlari qim m atb ah o 
m etallardan tayyorlangan buyum larni va qotishm alarni tekshirib k o 'rg a n i 
ham da tam g ‘alagani uchun sinov nazoratiga to ‘lanadigan to ‘lovlarni
379

---

to ‘lov topshiriqnom alari orqali o ‘tkazadi. T o ‘lov topshiriqnom alarida 
inspeksiya nomi ham da to ‘lov maqsadi ustunida «Tekshirish va 
ta m g ‘alash uchun to ‘lovlar» d cb yozib q o ‘yi!adi.
Sinov nazorati organlari tom onidan tayyor buyum lar va qotishm alam i 
tekshirib k o ‘rish ham da ta m g ‘alash uchun qabul qilib olinganligi 
to ‘g ‘risida bcrilgan kvitansiyalarga asosan jism oniy shaxslar to'Iovlam i 
naqd pul yoki pul o ‘tkazish orqali amalga oshiradilar va to ‘lov!ar banklar 
tom onidan davlat budjeti darom adlari hisobiga, budjct daromadlari 
tasnifining 12-bo‘limi, 23-paragrafi, 350-«Q im m atbaho metallardan 
tayyorlangan qotishm alam i va tam g'alangan m ahsulotlam i tekshirib 
bergani uchun to ‘lovlar» shaxsiy hisobvarag‘iga kirim qilinadi.
N a z o ra t q ilu v ch i o r g a n la r tom o n id an h iso b la n g a n ja riin a
su m m a la rin i q a b u l qilish ta rtib i
Jarim a solish huquqiga ega b o ‘lgan organlar tom onidan yuridik va 
jism on iy shaxslarga solingan ja rim a summalari banklar tom onidan qabul 
qilinadi.
B anklar tom onidan qabul qilingan jarim a sum m alari qonunchilikda 
b elgilan gantartibdava ja rim a soluvchi organlar bilantuzilganshartnom aga 
asosan tegishli hisobvaraqlarga o ‘tkazib bcriladi. B unda Davlat budjetiga 
o ‘tkaziladigan jarim a sum m alari davlat budjeti darom adlar tasnifining 
« Y ig ‘im lar va boshqa soliq b o ‘lmagan daromadlar» b o ‘limidagi tegishli 
shartli hisobvaraqlarga kirim qilinadi.
Jarim a solish huquqi berilgan nazorat qiluvchi organlar hisobot 
yili davrida kelib tushgan ja rim a summalari b o ‘yicha yillik hisobot 
m a ’lum otlarini jo riy
yilning
1-yanvar 
holatiga 
davlat 
budjeti 
darom adlariga xizm at k o ‘rsatuvchi banklar va soliq organlari bilan 
o 'm atilg an tartibda taqqoslab k o ‘rishadi.
D a v la t b o jin i to ‘lash ta rtib i
Y uridik va jism oniy shaxslar davlat bojini to‘lovchilar hisoblanadilar. 
D avlat boji davlat budjeti darom adlari hisobiga o ‘tkaziladi. D avlat bojini 
y ig ‘uvchi davlat organlari davlat bojining davlat budjeti daromadlari
380

---

hisobiga o ‘tkazish tartibini boj toMovchilarga xabar qiladi. D avlat 
budjctiga o ‘tkaziladigan davlat boji budjet darom adlari tasnifining I I -
bo'lim ida aks ettiriladi.
Davlat boji pul o ‘tkazish yoki naqd pul bilan to ‘lanadi. D avlat 
boji naqd pul orqali to ‘langanda, banklar tom onidan davlat bojini 
toMovchilarga kvitansiya bcriladi.
D avlat b u d je ti d a ro m a d la ri h iso b id a n a j r a t m a la r qilish
Ushbu darslikning avvalgi boblarida aytilganidck, davlat budjctiga 
kclib tushgan um um davlat soliqlari va darom adlaridan respublika 
budjctiga, Q oraqalpog‘iston Respublikasi bu djetig a ham da m ahalliy 
budjctlarga o ‘m atilgan miqdorda ajratm a qilinadi.
O kzbekiston 
Respublikasi 
M oliya 
vazirligi 
davlat budjeti 
daromadlari hisobidan Q oraqalpog‘iston R espublikasi, Toshkent shahar 
va viloyatlar m ahalliy budjctlariga ajratm a q ilish m iqdorini belgilaydi 
va Q oraqalpog‘iston Respublikasi M oliya vazirligiga, viloyat (shahar) 
m oliya boshqarm alariga hamda M arkaziy bankning hududiy B osh 
boshqarm alariga yetkazadi.
Q oraqalpog‘iston Respublikasi M oliya v azirligi va viloyat (shahar) 
m oliya boshqarm alari o ‘z navbatida har bir shah ar va turnan m oliya 
organlariga ham da tijorat banklariga davlat budjeti darom adlari hisobidan 
mahalliy budjetlarga ajratmalar m iqdori to ‘g ‘risida xabar qiladi. 
Q oraqalpog‘iston Respublikasi M oliya vazirligi va viloyat (shahar) 
m oliya boshqarm alari davlat budjeti darom adlari hisobidan R espublika 
budjctiga, Q oraqalpog‘iston 
Respublikasi 
budjetiga va m ahalliy 
budjctlarga ajratm a qilish miqdorini o ‘zgartirishga haqli cmas.
Respublika budjeti daromadlari hisobidan Q oraqalpo g‘iston R esp ub ­
likasi, Toshkent shahar va viloyatlar m ahalliy budjctlariga ajratm a 
qilish miqdori jo riy yil davom ida o ‘zgarsa, u h old a belgilangan tartibda 
qo'shim cha xabar qilinadi.
Davlat budjeti daromadlari hisobiga kelib tushgan kunlik soliq 
va boshqa to ‘lovlar hisobidan respublika b ud jetiga, Q oraqalpog‘iston 
Respublikasi budjctiga va m ahalliy b udjetlarga ajratm alar b an k lar
381

---

tomonidan tegishli dastur asosida belgilangan foiz m iqdorida am alga 
oshiriladi. Z aru r boMgan hollarda, mahalliy budjctga ajratm alar q o ‘l 
yordam ida am alga oshirilishi mumkin.
Q oraqalpog‘iston R espublikasi budjetiga va m ahalliy budjctlarga 
kunlik ajratm alar to',g ‘,risidagi qaydnom a m oliya organlariga ham da 
budjet hisobvarag ‘idan k o ‘chirm a bilan birga davlat soliq organlariga 
bcriladi. D avlat budjeti daromadlari hisobidan respublika budjetiga, 
Q oraqalpog‘iston R espublikasi budjetiga va m ahalliy budjctlarga 
ajratm alar aîohida h a r b ir soliq va boshqa to io v la r b o ‘yicha, ularning 
shaxsiy hisobvaraqlaridan ajratm a qilinadi.
B u d je tg a n o to ‘g ‘ri yoki o rtiq c h a o ‘tk a z ilg a n m a b la g ia r n i 
q a y ta r is h v a o kz a ro b o sh q a t o io v la r hiso b ig a o‘tk azish
B udjetga n o to ‘g ‘ri yoki ortiqcha o ‘tkazilgan soliq va boshqa 
m ablag‘lar soliq to ‘lovchilam ing yozm a arizasiga muvofiq qaytarib 
bcriladi yoki kclgusi to‘lovlar yoxud boshqa to‘lovlar hisobiga 
o ‘tkaziladi. D avlat budjetiga noto‘g ‘ri yoki ortiqcha o ‘tkazilgan bojxona 
to ‘lovlari tegishli y o ‘riqnom a bilan tartibga solinadi.
Soliq organlari soliq to ‘lovchilam ing arizasi va ularning shaxsiy 
hisobvaraqlari m a’lum otlariga asosan budjetga ortiqcha toMangan soliq 
sum m asini qaytarish yoki kelgusi toMovlar yoxud boshqa to ‘lovlar 
hisobiga o ‘tkazish to ‘g ‘risidagi xulosasini tegishli m oliya organlariga 
taqdim etadi.
M oliya organlari budjetga notolg ‘ri yoki ortiqcha o ‘tkazilgan 
m ablag‘larni soliq to ‘lovchilarga qaytarish yoki kelgusi to ‘lovlar yoxud 
boshqa to ‘lovlar hisobiga o ‘tkazish to‘g ‘risidagi soliq organlarining 
yozma xulosasini oigan kundan keyingi ish kunidan kechikm asdan 
banklarga to‘lov topshiriqnom alarini taqdim etadi. Soliq organlarining 
xulosasi m oliya organlariga taqdim etilgan kundan boshlab soliq 
to ‘lovchining boqim andasi b o ‘yicha jarim a hisoblash to ‘xtatiladi.
M oliya organlari tom onidan taqdim etilgan to 'lo v topshiriqnom asiga 
asosan b u d jetg a n o to ‘g ‘ri yoki ortiqcha o ‘tkazilgan m ablag‘lar 
davlat budjetiga kunlik tushum lar hisobidan respublika budjetiga,
382

---

Q oraqalpog‘iston Respublikasi b u d jetig a va mahalliy b ud jctlarg a 
ajratm alar qilishdan oldin soliq toM ovchilarga qaytariladi yoki kclgusi 
to‘lovlar yoxud boshqa toMovlar hisobig a o ‘tkaziladi.
Soliq 
va 
boshqa to‘lovlam ing 
tegishli 
darom adlar sh ax siy
hisobvarag‘iga kelib tushgan kunlik tush u m lar yctarli bo ‘lm aganda m o liy a 
organlari tom onidan banklarga taqdim etilgan to 'lo v topshiriqnom alari 
bo ‘yicha toMovlami qisman to‘lashga ru x sat ctiladi.
Jarim a solish huquqiga ega b o ‘lgan organlar tom onidan d a v la t 
budjetiga ortiqeha kelib tushgan ja rim a sum m alari, toMovchiga, u n in g
arizasiga ham da to ‘lov summasini tasdiqlovchi hujjatlar taqdim etilg an d a 
m oliya organlarining to ‘lov topshiriqnom asiga asosan qaytariladi.
3. 
RESPU BLIKA B U D JE T I 
D AROM ADLARIN1NG K A S S A IJR O S I
Respublika budjeti darom adlariga 0 ‘zbekiston R espublikasining 
«Budjet tizim i to ‘g ‘risida»gi qonunda belgilangan m ablag‘lar k irim
qilinadi.
Bundan tashqari 0 ‘zbekiston R espublikasi M oliya v azirlig in ing
23402-«R espublika budjetining m ab lag ‘lari» asosiy hiso bv arag‘iga 
quyidagi m ab lag ‘lar ham kirim qilinishi m um kin:
- 0 ‘zbekiston Respublikasi M arkaziy banki tom onidan ajratilg an
qisqa m uddatli kreditlar;
- davlat qisqa muddatli obligatsiyalarini sotishdan kelib tushg an 
m ablag‘lar;
- davlat m aqsadli jam g ‘armalari hisobidan ajratilgan m ablag‘lar;
- m oliya vazirligining boshqa d cp o zit hisobvaraqlaridagi m ab - 
lag‘lar.
Respublika budjetiga davlat budjetidan ajratm a qilingan va b o sh q a 
kelib tushgan m ablag‘laming kirim qilinishini ta’minlash m aq sadida 
0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya v azirligining tegishli raqami va so liq
to ‘lovchining identilikatsiya raqami bilan M arkaziy bank T o sh k en t 
shahar va hududiy Bosh boshqarmalari hisob-kitob kassa m arkazlarida 
0 ‘zbekiston 
Respublikasi M oliya 
vazirligiga 
23402-«R espublika 
budjetining m ablag‘lari» asosiy va tran zit hisobvaraqlari och iladi.
383

---

M arkaziy bankning h u d u d iy Bosh boshqarm alari hisob-kitob kassa 
m arkazlarida ochilgan 2 3402 tranzit hisobvaraqlaridagi mablagMar kcyin 
0 ‘zbckiston R espublikasi M oliya vazirligining 23402-«Rcspublika 
budjctining m ablag‘lar¡» asosiy hisobvarag‘iga o ‘tkazib beriladi.
4. R ESPU B LIK A B U D JE T I X A R A JA TLA R IN IN G KASSA IJR O S I.
R E S P U B L IK A BU D JETI X A R A JA T L A R I
Rcspublika budjcti xarajatlari tasdiqlangan budjet asosida Rcspublika 
budjcti darom adlari h iso b v arag ‘ida mavjud qoldiq doirasida am alga 
oshiriladi. Rcspublika bu d jcti xarajatlariga 0 ‘zbekiston Respublikasining 
«B udjet tizimi to ‘g ‘risida»gi qonunda bclgilangan xarajatlar tasdiqlangan 
budjet limiti doirasida am alga oshiriladi.
Rcspublika b udjetidan xarajatlam i m oliyalashtirish qonun hujjatlarida 
bclgilangan tartibda, ushbu darslikning avvalgi boblarida aytilganidek, 
quyidagi y o 'nalishlar b o ‘yicha am alga oshiriladi:
- fan, ta'lim , m adaniyat, so g ‘liqni saqlash, jism o n iy tarbiya va sport 
(rcspublika b o ‘ysunuvidagi budjet tashkilotlari b o ‘yicha);
- ijtim oiy ta ’m inot;
- mudofaa, tnilliy xavfsizlik va jam oat tartibini ta ’minlash;
- sudlar va p rokuratura organlari faoliyatini ta ’m inlash;
- davlat zaxirasi v a safarbarlik zaxirasini vujudga keltirish ham da 
ulam i saqlash;
- davlat m arkazlashtirilgan invcstitsiyalarini am alga oshirish;
- davlat hokim iyati va boshqaruvi organlari, 0 ‘zbekiston Respub- 
Hkasining chet eldagi diplom atik vakolatxonalari ham da m issiy alari 
faoliyatini ta ’m inlash;
- iqtisodiyot turli tarm oqlarining rcspublika b o ‘ysunuvidagi budjet 
tashkilotlarini saqlash;
- 0 ‘zbekiston R espublikasi Vazirlar M ahkam asining qarorlariga 
muvofiq iqtisodiyot tarm oqlarini rivojlantirishning davlat tarmoq 
dasturlari va tadbirlarini am alga oshirish;
- ycr tuzish, m cliorativ, tabiatni muhofaza qilish va epizootiyaga 
qarshi kurash chora-tadbirlarini amalga oshirish;
- qishloq xo‘jaligi zararkunandalariga qarshi kurash;
- gidrom etcorologiya, d o ‘lga qarshi kurash chora-tadbirlari;
3 8 4

---

- qonun hujjatlarida nazarda tutilgan b o sh q a maqsadlarga.
Respublika budjetida turuvchi budjet tashkilotlarini m oliyalashtirish 
uchun R espublika budjeti daromadlari hisob id an qilinadigan toMovlar 
M oliya vazirligi tom onidan taqdim q ilin g an tayinlash sertifikatiga 
asosan M arkaziy bankning Toshkent shahar B osh boshqarm asi hisob- 
kitob kassa m arkazida ochilgan M oliya v azirlig ining 23402-«R espublika 
budjetining m ab lag ‘lari» hisobvarag‘idagi qoldiq doirasida am alg a 
oshiriladi. R espublika budjeti hisobvarag‘iga inkasso topshiriqnom asi 
va to ‘lov talabnom asini qo'yishga ruxsat etilm aydi.
Ushbu darslikning avvalgi boblarida aytib o ‘tilganidek, 0 ‘zbckiston 
Rcspublikasi V azirlar M ahkamasining 1999-yil 3-sentabrdagi 414-sonli 
«Budjet tashkilotlarini m ablag‘ bilan ta’m inlash tartibini takom illashtirish 
to ‘g ‘risida»gi qaroriga muvofiq budjet tashkilotlari davlat budjetidan 
m ablag‘lar bilan xarajatlarning to ‘rt guruhi b o ‘yicha m oliyalashtiriladi.
B udjet tashkilotlari smeta va xodim lar r o ‘yxati (shtatlar) jad v alin i 
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda m ustaqil ravishda ishlab 
chiqadilar va tasdiqlaydilar. Sm etalar 0 ‘zbckisto n Rcspublikasi M o liya 
vazirligi tom onidan tasdiqlangan davlat budjeti xarajatlarining iqtisodiy 
tasnifiga m uvofiq xarajatlarning to ‘liq yoyilm asi ilova qilingan holda, 
xarajatlarning yuqorida aytilganidek IV guruhi b o 'y ich a tuziladi.
Budjet tashkilotlarining tasdiqlangan sm eta va xodimlar ro‘yxati 
(shtatlar) javdalini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun qonun hujjatlarida belgilangan 
tartibda 0 ‘zbckiston Respublikasi Moliya vazirligiga yoki uning hududiy 
moliya organlariga taqdim etiladi. Budjet tashkilotlari tasdiqlangan sm eta 
va xodimlar ro‘yxati (shtatlar) javdalini, shuningdek amaldagi sm eta 
va xodimlar ro ‘yxati (shtatlar) jadvaliga kiritiladigan o ‘zgartirishlar 
ular 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligida yoki hududiy m oliya 
organlarida ro‘yxatdan o ‘tkazilgandan so‘ng am alga kiritiladi.
B udjet tashkilotlarining xarajatlarini I va II guruhlari m a b la g ‘ 
bilan birinchi navbatda ta ’minlanadi. B unda xarajatlarning II g uruhiga 
tegishli m ablag‘ o ‘tkazmasdan I guruh xarajatlarini am alga oshirish 
taqiqlanadi.
R espublika budjetida turuvchi budjet tashkilotlarini m oliyalash­
tirish m aqsadida m oliya vazirligi tom onidan taqdim ctilgan to ‘lov
25 -