М у н д а р и ж а I боб. Металларнинг кристалл тузилиши ва кристалланиш поцесси

III. ПЎЛАТНИТЕРМИК ИШЛАШ ТЕХНОЛОГИЯСИ
Пўлатни термик ишлаш нахарияси билан қисқача танишиб чиқдик.Энди Пўлатнитермик ишлаш технологияси, яъни практикаси билан танишибчиқишга ўтайлик.
1-§. ПЎЛАТНИ ЮМШАТИШ
Пўлатни тез ёки Ас₁ критик нуқтаданюқори температурагача қиздириб,
сўнгра секин (ўз луксиз ёки тўхтаб-тўхтаб) совитиш прОқ ессииюмшатиш деб аталади.
Пўлатни юмшатишдан кўзда тутиладиган мақсад унинг доналаринимайдалаштириш, қаттиқлигини пасайтириб, кесиб ишланиш хусусиятини яхшилаш, пластиклигини ошириш, ички кучланишларини йўқотиш,Тўз илиш жихатидан гетерогенликлигини йўқотиш ёки камайтириш, пўлатни навбатдаги термик ишлашга тайёрлашдан иборатдир.
Пўлатни юмшатишдан кўзда тутиладиган мақсадга кўра, юмшатишикки турга бўлинади. Булардан бири биринчи тур юмшатиш бўлса, бошқасииккинчи тур юмшатишдир. Биринчи тур юмшатишда пўлат фазаўзгариши температурасидан (А\ критик нуқтадан) паст температурагача, иккинчи тур юмшатишда эса фаза ўзгариши температурасидан(А₁ёки Аз критик нуқтадан) юқори температурагача Қиздирилади. Биринчитур юмшатиш рекрусталлизацион юмшатиш, паст температурадаюмшатиш ва юқори температурада бўшатишдеб хам аталади. Иккинчитур юмшатишга тўла юмшатиш, чала юмшатиш, сфероидловчи юмшатишва диффузион юмшатиш киради. Пўлатни совитиш шароитига кўра, юмшатиш икки хил бўлади, булардан бири ўз луксиз совитиш йулибилан юмшатиш бўлса, иккинчиси ўзгармас температурада (изотермик)
юмшатишдир.
Пўлатни юмшатишнинг юқорида айтилган турларини алохида-алохида кўрибчиқамиз.
Биринчи тур юмшатиш. Юмшатишнинг бу туридан кўзда тутиладиганмақсад совуқлайин босим билан ишланган пўлатда хосилбўлганички кучланишларни йўқотиш, пўлатнинг қаттиқлигини пасайтиришданиборат. Биринчи тур юмшатишда пўлат рекристалланиш темцературасидан юқори температурагача (600° дан, 727°С гача) қиздирилиб, шутемпературада маълум вақт тутиб турилгандан кейин секин совитилади.Қиздириш температураси қанча юқори бўлса, ички кучланишларнийўқотиш учун пўлат шунча оз вақт тутиб турилади.