М у н д а р и ж а I боб. Металларнинг кристалл тузилиши ва кристалланиш поцесси

Download 1,12 Mb. bet 121/216 Sana 22.04.2022 Hajmi 1,12 Mb. #574862

Bog'liq
А.С.Тўрахонов 24.09.2021 й

Bu sahifa navigatsiya:

• 4- §. ПЎЛАТГА НОЛДАН ПАСТ ТЕМПЕРАТУРАДА ИШЛОВ БЕРИП

Натрий нитрат NaN03 310 50% натрий нитрат NaNf0 3+50% калий нитрат KN0 3 50% натрий нитрит NaN02+50% калий нитрит KNOo ; 20% натрий гидроксид NaOH+80% калий гидроксид КОН

310 220 150 140

4- §. ПЎЛАТГА НОЛДАН ПАСТ ТЕМПЕРАТУРАДА ИШЛОВ БЕРИП

Тобланган пўлатда хамма вақт қолдиқ аустенит бўлиши бизга маълум. Ана шу қолдиқ аустенитнинг бир қисмини мартенситга айлантириш учун пўлатга нолдан паст температурада ишлов бериш, бошқача-қилиб айтганда, пўлатни совуқ билан ишлаш деб аталадиган усулда фойдаланилади.

Кўп легирланган пўлатларда қолдиқ аустенитнинг мартенситгаланиш просессига нолдан паст температура қандай таъсир этиши хазонда биринчи бўлиб проф. А. П. Гуляев текширган.
Кўпгина нав пўлатлар тоблангандан кейин уларда анчагина миқдори қолдиқ аустенит бўлади. Агар аустенитнинг мартенситга батамом ланиб бўлиш температураси (М_т ) нолдан паст бўлса (масалан таркибида 0,6% ва ундан ортиқ углерод бўлганпўлатларда, 156-расмга қаранг), у холда қолдиқ аустенитнинг бир қисми мартенситга қатнашади.
Пўлатда мартенсит миқдорининг ортиши натижасида, биринчида пўлатнинг қаттиқлиги ортади, бу эса кесувчи асбоблар тайёрланадиган пўлат учун нихоятда мухимдир, иккинчидан, пўлатнинг зажми кенгаяди ва барқарор бўлиб қолади, бу хол ўлчов асбоблари тайёрланадиган пўлат учун катта ахамиятга эга. Хажмнинг барқарорланувига сабаб шуки, тобланган пўлат совуқ билан ишланганда қолдиқ аустенитнц миқдори камаяди ва, демак, аустенитнинг нормал температурада п:чаланишига бархам берилган бўлади.
Пўлатни совуқ билан ишлаш учун харур температура аустенитш мартенситга тамом айланиб булиш нуқтаси (М_т) нинг вазиятига боғлиқдир. М_т нуқтанинг вазияти эса пўлат таркибидаги углерод миқдорига беғлиқ бўлиб, углерод миқдори ортган сари М_т нуқта пасаяди (156-расм қаранг). Тобланган Пўлатнинг табиий эскириш прОқ ессида қолдиқ аустеининг миқдори камаяди, яъни аустенит барқарорлашади. Натижада coат билан ишлашнинг самараси пасаяди. Бинобарин, совуқ билан ишлаш просесси пўлат тоблангандан кейироқ ўтказилиши керак.
Пўлатга нолдан паст температурада ишлов беришда энгкўп фойдаланиладиган совитувчи воситалар суюц кислород (унинг температураси— 183°С) ва қурук мўз (қаттиқ 0 0 2) билан денатурат спирт аралашмасидир бу аралашманинг температураси —78,5°С га тенг. Кўпгина пўлатлар учун М_т=— 80°С атрофида бўлади, шу сабабли амалда, кўпинча, совуқ билан ишлашда қуруқ мўз дан фойдаланилади.

Download 1,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: