M u h a m m a d y o q u b o s t o n a q u L o V budjet hisobi

61-sonli buxgalteriya hisobi bo'yicha yo'riqnomaga muvofiq xara- 
ja tla r smetalarining ijrosini buxgalteriya hisobi buxgalteriya hisobining 
memorial-order shakli bo ‘yicha amalga oshirilishi belgilangan.
Buxgalteriya hisobining jurnal-order shakli
Vazirliklar va idoralar ayrim hollarda budjet tashkilotlariga xarajatlar 
smetalarining ijrosini buxgalteriya hisobini belgilangan tartibda ishlab 
chiqilgan va 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan 
ko‘rsatmalar bo‘lsa buxgalteriya hisobining jurnal-order shaklida olib 
borishga ruxsat berilishi mumkin.
Buxgalteriya hisobining jurnal-order shakli boshlang‘ich hisob 
hujjatlarining m a’lumotlarining sintetik va analitik hisobini olib 
borish uchun kerak bo'lishi nuqtayi nazaridan kelib chiqib yig‘ish 
prinsiplaridan foydalanishga asoslangandir. Hisobning bu shaklida 
yig'uvchi registrlaming ikki xili qo'llaniladi: jumal-orderlar va 
yordamchi vedomostlar. Jumal-orderlarda korrespondensiyalanuvehi 
schyotlar keltiriladi, shuning uchun ham memorial-orderlami tuzish 
zarurati y o ‘qoladi. Jumal-orderlarda yozuvlar xronologik tartibda olib 
boriladi, shuning uchun ham ro‘yxatga olish jumalini yuritishning keragi 
bo'lmaydi.
B oshlang‘ich hisob hujjatlarining yoki yordamchi va guruhlovchi 
vedomostlam ing m a’lumotlari har bir sintetik sehyotga alohida-alohida 
yuritiladigan jumal-orderlarga yoziladi. Ayrim jumal-orderlar bir nechta 
o ‘zaro aloqador sintetik schyotlar uchun tayinlangan bo'ladi. Jumal- 
orderlar kredit a ’iomati bo'yicha tuzilgan, ya’ni ularda yozuvlar mazkur

---

schyotning krediti bo‘yicha korrespondensiyalanuvchi debetlanuvchi 
schyotlar bilan amalga oshiriladi. Budjet tashkilotining kassa va talab 
qilib olgunga qadar depozit hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiya ustidan 
qat’iy nazoratni ta’minlash uchun debet b o‘yicha maxsus vedomostlar 
ham yuritiladi. Jumal-orderlarning oylik jami bosh kitobga o ‘tkaziladi. 
Bu bosh kitob memorial-order shaklida olib boriladigan bosh kitobdan 
shaklan farq qiladi, ehunki schyotning krediti bo‘yicha kredit aylanmaning 
umumiy summasini korrespondensiyalanuvchi debetlanuvchi schyotlar 
bo‘yicha b o ‘linmasdan yozish uchun bir ustun ko ‘zda tutilgan. Bundan 
tashqari, aylanmani yozish uchun har bir oyga faqat bir qator ajratiladi 
va saldo ko'rsatiladi. Bosh kitob asosida (sintetik schyotlar b o ‘yicha 
aylanma vedomost tuzmasdan) balans tuziladi.
Jurnal-orderlarda k o ‘pgina schyotlar bo 'y ich a sintetik va analitik 
hisoblar birga olib boriladi. K atta miqdordagi shaxsiy schyotlarga 
ega b o ‘lgan schyotlar b o ‘yicha alohida analitik hisob olib boriladi. 
Bu analitik schyotlar b o ‘yicha aylanm a yoki saldo vedom ostlari 
tuziladi.
Buxgaltcriya hisobining jum al-order shaklida yozuvlar va registrlar 
soni qisqaradi; analitik hisob sintetik hisob bilan yaqinlashtiriladi; 
ko‘pgina hisobot ko‘rsatkichlarni joriy hisob registrlaridan to‘g ‘ridan- 
to ‘g ‘ri olish imkoniyati paydo bo ‘ladi, bu esa hisobotni tuzishni 
osonlashtiradi va tezlashtiradi hamda hisobning analitik sifatini yuqori 
ko ‘taradi.
Buxgalteriya hisobining jumal-order shaklining kamchiliklari ayrim 
jumal-orderlarning tuzilishi murakkabligi va beso‘naqayligi, buxgalteriya 
hisobida shaxsiy kompyuterlar q o ‘llanilgan hollarda jum al-orderlam i 
qo‘llashning qiyinligi hisoblanadi.