M tojiyev, I. Nigmatov

mumkin. Lekin ishqoriy metallar, metall-organik birikmalar, karbidlar va
portlovchi, zaharli moddalar ajralib chiqishi mumkin b o ‘lgan binolarda
suv va suv bugi bilan isitishga y o i qo‘yilmaydi. Bunday ishlab chiqarish
binolarida havo bilan isitish usulidan foydalaniladi. Bunda issiq suv
yoki bug‘ bilan qizdirilgan kaloriferlar orqali havo juftlashib, so‘ngra
binoga beriladi. Havo bilan isitish shamollatgich bilan birga qoilaniladi.
Bunda kalorifeming xavfsiz va unumli ishlashi uchun shamollatgich bilan
bogiangan holda foydahaniladi. 70°C gacha qizdirilgan havo ish zonasiga
3,5 m balandlikdan, 45°C haroratli havo esa poldan 2 m balandlikdan
beriladi. Suv va havo bilan isitish y on g‘in nuqtayi nazaridan xavfsiz,
gigiyena jihatidan ham qulay hisoblanadi. Suv bilan isitishda radiatorlar
yuzasi harorati 85°C da noshmaydi. Bunday haroratda changlaming yonishi
uchun imkoniyat b oim ayd i.
Hozirgi vaqtda ishlab chiqarish binoiarini qurishda devor, pol, tom
oralig'ida joylashtiriladigan va issiq suv yoki bug‘ bilan isitiladigan isitish
panellarini keng q o ila sh hisobga olingan. Ular gigiyena jihatidan juda
qulay b o iib , ishlatilishi mumkin b o ig a n binolarda qoilanilm oqda.
Mavzuni o‘zlashtirish uchun zarur boigan tayanch
so‘z va iboralar:
Ishlab chiqarish sanitariyasi; ishlab chiqarish gigiyenasi; texnosfera
muhiti; mikroiqlim; issiqlash; sovuqlash; mikroiqlim m e’yorlari; m o ia d il
ob-havo sharoiti; ish zonasidagi changiar; pnevm okonioz kasalliklari; ish
zonasidagi zaharli moddalar.
Mustahkamlash uchun savollar:
1. Ishlab chiqarish sanitariyasi nim alam i o'rganadi?
2. Ishllab chiqarish gigiyenasi nim alam i o'rganadi?
3. Texnosfera havo muhiti qaysi k o ‘rsatkiehlar orqali belgilanadi?