M tojiyev, I. Nigmatov


T/r Surilmaning surilishi



Download 8,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet105/244
Sana17.05.2023
Hajmi8,77 Mb.
#939792
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   244
Bog'liq
Hayot faoliyati xavfsizligi. Tojiboyev M. Nigmatov M

T/r
Surilmaning surilishi
Surilmaning surilish tezligi
1.
Sekin
Oyiga (1 metr)
2.
Tez
Kuniga (1 metr)
3.
Halokatli
Sekundiga(l m etrdanko‘p)
S urilm a hajm iga k o ‘ra y er k o ‘chkisining 
tavsiftanishi quyidagicha:
T/r
Yer k o ‘chkisi turi
Surilmaning hajmi, m3
1.
Kichik
10 gacha
2.
0 ‘rtacha
11-100
3.
Yirik
101-1000
4.
Juda yirik
1000 dan ortiq
S urilm a miqyosiga ko ‘ra yer k o ‘chkisining 
tavsiflanishi quyidagicha:
T/r
Yer surilishi turi
Surilma m assa yuzasi, GA
1.
Kichik
5 -5 0
2.
0 ‘rtacha
5 0 -1 0 0
3.
Yirik
100-20
4.
luda yirik
200-400
120


Yer surilishi oqibatida inshootlar, yo‘llar bir necha yuz metrga va hatto 
kilometrga surib tashlanadi. Katta-katta ekin maydonlari foydalanishga 
butunlay yaroqsiz holga keladi. Butun qishloqlar, shaharlar vayronaga 
aylanadi. Minglab kishilar boshpanasiz qoladi va halokatga uchraydi.
Shuning uchun yer surilishi ofatining vujudga kelish qonuniyatlarini, 
ulaming dinaraikasini o ‘rganish katta ahamiyatga ega. Chunki yer surilish 
hududlarida, qurilidh ishlarini olib borishda, iqtisodiyot obyektlarini va 
insonlar hayotini saqlab qolishda ular muhim omillar hisoblanadi.
Amerikalik mutaxassis FJeynsning m a’lumotlariga ko‘ra AQSHda 
yer ko‘chkilari kuchli yog‘ingarchiliklar va cho‘kish natijasida kuzatilib
1925-1971-yillar mobaynida 75 mlrd. dollar zarar ko‘rilgan. Bu esa yiliga 
1,63 mlrd. dollarga to‘g ‘ri keladi.
Yer surilishining yuzaga kelishiga quyidagi omillar sabab bo‘ladi:
- tog‘ yonbag‘ri etaklari tabiiy holatining oqar suvlar, suv omborlari 
ta’sirida buzilishi, hamda rejasiz olib borilgan qurilish ishlari;
- qiya sathlarda tarqalgan tog‘ jinslarining xossa va xususiyatlari
mustahkamlik darajasining o‘zgarishi, sug‘orish ishlari, qor-yomg‘ir 
suvlari ta’sirida namligining oshishi;
- tog‘ jinslariga yer osti suvlari (gidrodinamik) va yer ustki suvlari 
(gidrostatik) bosimining ta’siri;
- tog‘ jinsining zichligini va mustahkamligining burg‘ilash hamda 
kavlash ishlari natijasida buzilishi;
- tektonik seysmik kuchlar ta ’siri .

Download 8,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   244




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish