M tojiyev, I. Nigmatov

chiqarish avariyalari xususiyatini bilishlari va tegishli ravishda vositalarga
ega bo‘lishlari lozim . Bu vaziyatlarda harakat qilish malakasini tez tibbiy
yordam va birinchi tibbiy yordam hamda davolash muassasalari xodimlari
ham yaxshi egailagan bo‘lishlari talab etiladi.
12.4. Birinchi tibbiy yordamning ahamiyati
va uni bajarishning umumiy qoidaiari
Birinchi tibbiy yordamning vazifasi en g oddiy choralami ko‘ribh bilan
shikastlangan odam hayotini qutqarib qolish, uning azob-uqubatlarini
kamaytirish, ro‘y berish ehtimoli b o ‘lgan asoratlarning oldini olish,
jarohatning o ‘tishini yengillashtirishdan iborat.
Birinchi tibbiy yordam shikastlanish hodisasi ro‘y bergan joyda
shikastlangan odamning o ‘zi ( o ‘z -o ‘ziga yordam berish), o ‘rtog'i (o ‘zaro
yordam) va sanitar drajinachilar tomonidan berilishi mumkin. Birinchi
tibbiy yordamga kiradigan chora-tadbirlar quyidagilardan iborat:
-
qon oq'shini vaqtincha to‘xtatish, badanning jarohatlangan va
kuygan joyiga steril b og‘lam qo‘yib b o g ‘lash, sun’iy nafas oldirish va
yurakni bilvosita massaj qilish, antidotlar bilan ukol qilish, antibiotiklar
berish, o g ‘riq qoldiradigan dorilar yuborish (shok - holsiz holatda), yonib
turgan kiyim ni o'chirish, transportda olib borish uchun shikastlangan
229

---

joyni qimirlamaydigan qilib b og‘lab q o ‘yish (transport im m obilizatsiyasi),
bemorning badanini isitish (sovuq urib qotib qolganda), shikastlangan
kishini zaharlangan joydan olib chiqish, qisman sanitar ko‘rigidan
o ‘tkazish;
- birinchi tibbiy yordamni mumkin qadar tezroq k o ‘rsatish kasallik
va jarohatning qanday o ‘tishi hamda oqibati nima bilan tugashi uchun,