M tojiyev, I. Nigmatov

oshiriladigan qurilish yechim lari, tadbir-choralar ishlab chiqilib, ishlab
chiqarish obyektlarini, turar jo y binolarini qurishda amal qilish talab
etiladi hamda shu talablam ing am alga oshirilishi qattiq nazorat qilinadi.
B o ‘lajak 
m utaxassislam i 
y o n g ‘in 
x a v fsizlig ig a oid m uam m olam i
to ‘g ‘ri va ijobiy hal q ilishga qiziqtirish, nazariy b ilim berish, ishlab
chiqarishda mehnat sharoitini yaxshilash, insonlarning hayot faoliyatida
sodir b o ‘ladigan y o n g ‘in va portlashlam ing oldini olish , ogohlantirish,
shuningdek, uning salbiy oqibatlarini kamaytirishda katta ahamiyatga
ega.
191

---

11.1 Yong‘in jarayoni, turlari, xususiyatlari
va uning fazalari
Yong‘in 
- bu nazorat qilib bo‘lmaydigan hodisa bo‘lib, bebaho
moddiy va madaniy boyliklarni bir daqiqada y o ‘q qiluvchi, atrof muhitni
izdan chiqaruvchi ofat, ayniqsa u fuqarolarning joniga kulfat keltiruvchi
favquloddagi vaziyatdir. Y ong‘inning kelib chiqishi uch om ilning bir
vaqtda, bir joyda duch kelishining oqibatidir, y a ’ni:
- yonuvchan modda (neft, q og‘oz, y o g ‘och va boshqalar);
- havo harorati (issiqlik);
- uchqun-alanga (gugurt, uchqun, elektr sim ining qisqa tutashuvi).
Xalq x o ‘jaligida y o n g ‘in chiqishining asosiy sabablari quyidagilardan
iborat:
- chekish paytida y o n g ‘inga ehtiyotsizlik bilan munosabatda b o ‘lish,
yonuvchan m oddalami yoqish, gugurt bilan yoritish va boshqalar. Bunday
yo n g ‘in um um iy y o n g ‘inning 26% ini tashkil qiladi;
- bolalam ing o ‘t bilan o ‘ynashi - 14 %;
- elektr jihozlarini boshqarish qoidalarini buzish natijasida -- 13,5%;