M tojiyev, I. Nigmatov

Radiatsiyadan saqlovchi boshpana (RSB). 
Radiatsiyadan saqlovchi 
boshpana (RSB) - germetik bo‘lmagan himoya inshootlari bo‘lib, 
favqulodda vaziyatlarda fuqarolar o‘sha yerda saqlanadilar.
RSBlarga alohida qurilgan, tez jihozlab quriladigan xillaridan 
tashqari, xo‘jalik maqsadlarida foydalaniladigan chuqurliklar, sabzavot 
saqlanadigan qurilmalar va oddiy yashovchi qurilmalar kiradi.
RSBlaming saqlash xususiyati - radiatsiya nurini (y) susaytirish 
koeffitsienti (Ky) bilan aniqlanadi va u qanday materialdan qurilganiigiga 
va uning qalinligiga bog‘liq (10-jadval). Masalan, yog‘ochdan tayyorlangan 
uylaming yerto‘lalari radiatsiya nurini 7-12 marta, g‘ishtli uylar esa 
200-300 marta kamaytiradi. 50 nafar odamdan ko‘p bo‘lgan RSBiarda 
kamida ikkita qarama-qarshi tomonda eshiklar bo‘lishi kerak, RSBiarda
166

---

havo ta’minoti jihozlari boMmasligi natijasida bu joylarda fuqaroiar uzoq 
vaqt saqlana olmaydilar va uzog‘i bilan 4 -6 soat bo‘lishlari mumkin. 
RSBlarga odamlar kirishidan avval, eshik, romlar yaxshilab o ‘rnatiladi. 
Oziq-ovqatlar, suvlar iloji boricha germetik idishlarda saqlanadi. RSBda 
ham ikkita vazifali xonalar boMadi, Asosiy xonada odamlar saqlanadi, 
qo‘shimcha xonada esa sanitar-gigiyenik jihozlar va havo almashtirgich 
joylashgan boMadi. RSBning saqlash xonasida ham bir odamga 0,4-0,5 
m2 hajmda joy to‘g‘ri kelishi kerak. RSBlar ham 2,3 yarusli o‘tirgichlar 
bilan jihozlanadi.
l()-jadval
Material
A
К
Suv
1
13
Y og‘och
0,7
19
Tuproq
1,8
7,2
G ‘isht blok
1,6
8,4
Shisha
1,4
9,3
Beton
2,3