M tojiyev, I. Nigmatov

9. Suv toshqinida qanday qutqaruv ishlari o ‘tkaziladi?
10. Avariya va halokatlarda qanday tartibda qutqaruv ishlari olib
boriladi?
190

---

XI BOB
Y 0N G ‘IN XAVFSIZLIGI ASOSLARI
Sanoat korxonalarida, turar jo y binolarida sodir ho'ladigan y o n g ‘in,
portlashlar k o ‘plab m oddiy zarar ko'rishga, odamlarning qurbon b o ‘lishiga
olib keladi. Turar joy, m a’muriy binolar, xom ashyo, mahsulotiar,
uskuna, dastgohlar, 
ishlab chiqarish binolari, tayyor m ahsulotiar
(yonish xususiyatiga ega b o ‘!ganligi uchun) yonib ketadi, natijada
iqtisodiyotim izga salbiy ta’sir k o ‘rsatadi. M a’lum otlarga qaraganda.
dunyo b o ‘yicha har 10 soniyada, jam i 5 mln. y o n g ‘in sodir bo'lm oqda.
M D H da esa bu k o ‘rsatkich 8 0 0 0 -8 5 0 0 ni tashkil etadi, oqibatda mln.
hatto bir necha yu z mln. s o ‘mdan ortiq m oddiy zararlar k o ‘riladi. Sanoat
korxonalarini, turar jo y binolarini y o n g ‘in, portlashdan him oyalash
davlatim izning m uhim va bosh vazifalaridan biri boTib hisoblanadi.
Bu vazifani bajarish texn ologik uskunalardan to ‘g ‘ri foydalanish, bino,
qurilma, inshootlarni y o n g ‘inga qarshi umumiy normalarga asoslanib
to ‘g ‘ri loyihalash, qurish bilan uzviy b o g ‘langan. Ishlatiladigan qurilish
ashyoiari va jihozlarning yonuvchanligini avvaldan hisobga olish, qayta
ishlanadigan, olinadigan modda, m ahsulotlam ing yon ish ga m oyilligi,
fizika-kim yoviy xususiyatlarini e'tiborga o lish y o n g ‘in xavfsizligin i
ta’m inlashda va undan ogohlantirishda, odam larning xavfsizligin i
ta’m inlashda katta aham iyatga egadir. Shu m aqsadda y o n g ‘inga qarshi
qoTIaniladigan um um iy norma talablariga m os tushadigan va am alga