M tojiyev, I. Nigmatov

254

---

32-rasm . Shikaslangan odamni yelkada tashish
Ikki kishilashib «qulf qilib olish» usuli orqali ham shikastlangalar- 
ni tashish mumkin. Bunda ko‘taruvchilar yonma-yon turishib, qo‘llarini 
o‘rindiq («qu!f») hosil bo‘ladigan qilib ushlashadi (33-rasm).
Jabrlanganlami transportirovka qiiishda yordam ko‘rsatish.
Birinchi tibbiy yordamning eng muhim vazifasi - bemomi yoki talafot 
olgan odamni tezda xavfsiz holda shifoxonalarga yetkazish hisoblanadi. 
Transportirovka davrida jarohat olgan bemor qo‘shimcha og‘riq oladigan
33-rasm . Q oilardan «qulf» hosil qilib shikastlanganni ko‘tarish
255

---

bo‘lsa, u holda uning ahvoli yanada og‘irlashadi yoki «shok» holatiga 
tushadi. Transportirovka qilish jarohatlangan bemorning ahvoliga, 
jarohat xarakteriga yoki kasalligiga qarab amalga oshiriladi. Agar tez 
yordamni chaqirish imkoni boMmasa, transpartirovka boshqa mashinada 
amalga oshiriladi. Transport vositalari bo‘lmagan vaziyatlarda esa 
bemorlarni zambilda transportirovka qilinadi. Transportirovka davrida 
kasal yoki jarohat olgan odam doimiy nazorat qilib boriladi, ya’ni nafas 
olishini, pulsini o‘lchash, o‘qchiq kelganda qusuq massasining nafas 
olish yo‘llariga tushmasligiga harakat qilinadi. Transportirovka davrida 
jabrlanganning ruhiyatiga birinchi yordam ko‘rsatuvchining axloqi, xatti- 
harakati, muomalasi juda katta ta’sir ko'rsatadi.
Jabrlanganlaming jarohat darajalariga qarab, ular guruhlarga bo‘ lib 
tranportirova qilinadi.
1-navbatda - ko‘krak qafasi va nafas yo‘llari jarohatlangan, o‘zini 
bilmaydigan yoki shok holatdagilar, boshi jarohatlangan, ichki qon ketishi 
kuzatilgan, suyagi ochiq singanlar va kuyganlar guruhi.
2-navbatda - suyagi yopiq singanlar, qon ketishi to‘xtatilgan jarohat 
olganlar guruhi.
3-navbatda - kichik qon yo‘qotgan, eti uzilgan va kichik suyaklari 
singanlar guruhi. Har bir guruhga kiruvchi kichik yoshdagi bolalar 
birinchi navbatda evakuatsiya qilinadi, agar imkoniyat bo‘lsa, ularning 
ota-onasi yoki qarindoshi bilan amalga oshiriladi.