M. T. Yulchieva, N. T. Atamuratova

Mevasi.  Oddiy  meva  —  kuruk  bir  urugli,  kuruk  kup  urugli,  sersuv  bir 
urugli — danakli, sersuv kupurugli — rezavor meva bulishi; murakkab meva 
—  murakkab  danakli,  murakkab  bargchali,  kush  kanotchali,  kush  urugli 
bulishi; soxta meva — soxta rezavor meva — soxta rezavor — meva bo‘lishi; 
meva sirtining tuzilishi. 
Gulning  ichki  tuzilishini,  changchi  va  urug‘chilarini,  shuningdek 
mayda  gullarini,  masalan,  krestguldoshli,  soyabonguldoshli  o‘simlik  lar 
gulini  tekshirishda  10  yoki  20  marta  katta  qilib  ko‘rsatadigan  lupadan 
foydalanish  kerak.  Tekshirish  uchun  yangi  ochilgan  gul  olinadi. 
Ko‘pchilik  o‘simliklarda,  masalan,  soyabonguldoshli  o‘simliklarda 
changchi  barvakt  to‘kilib  ketadi,  shuning  uchun  uni  sanashda 
yanglishmaslik kerak. 
O‘simlik  morfologik jiadtdan ta’riflangandan keyin uning qaysi sinf, oila, 
turkum  va  turga  taalluqliligi  aniqlanadi.  Bu  ish  aniqlagich  yordamida 
bajariladi.  Aniqlagich  teza  va  antiteza,  ya’ni  bir  xolni  aytish  va  uni  rad  etish 
usulida  tuzilgan;  masalan,  o‘simlikning  poya  va  barglari  yashil  (teza), 
o‘simliklarning  poya  va  barglari  yashil  emas  (antiteza)  bo‘ladi.  O‘simlikni 
aniqlovchi kishi tekshirilayotgan o‘simlik  belgilariga muvofiq kelishiga qarab 
bu ikki ta’riflash usulining biridan foydalanadi. 
Aniqlagichda  dastlab  o‘simlikning  umumiy  belgilari,  so‘ngra  ayrim 
belgilari 
ustida 
to‘xtaladi. 
Masalan, 
dastlab 
tekshirilayotgan 

---

395 
 
o‘simlikning sporali yoki urug‘lilarga, so‘ngra ochiq urug‘li yoki yopiq 
urug‘lilarga,  shundan  keyin  esa  (agar  yopik  urug‘li  bo‘lsa)  uning  gul 
tuzilishiga  qarab  qaysi  oilaga  taallukliligi  aniqlanadi.  Bu  o‘simlik  
taalluqli  oila  nomi  aniqlanganidan  keyin  qaysi  turkum  va  turga  kirishi 
bilib  olinadi.  Aniqlagich  yordamida  o‘simlikning  sistematikasini 
aniqlash  usuli  xar  bir  aniqlagichda  mufassal  bayon  qilingan.  C hiqarish 
sexida  maydalanib,  savdo  korxonalariga  sotish  uchun   va  alkogolsiz 
ichimliklar tayyorlash uchun maxsus korxonalarga jo‘natiladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

396