M. T. Yulchieva, N. T. Atamuratova

16-rasm. Geran (Geranium pratense) poyasining yog‘ochlik tolalari. 
A, B uning-ko‘ndalang kesimda. V kesimning-uzunasiga ko‘rinishi. 
1-hujayra devori, 2-hujayra bo‘shlig‘i, 3-oddiy pora.
 
 
Lub  tola  —  ingichka  uchli  cho‘zinchoq  hujayralardan  tashkil  topgan 
ipchalar, ularning uzunligi bir necha sm ga yetadi. Masalan, zig‘irda u 6 sm ga 
yetishi  mumkin.  Lub  tolalari  poyaning  po‘stloq  qismida  joylashgan  bo‘lib,  
stereid deb ataladi. Bu tolalar odatda peritsikldan hosil bo‘lib, hujayra kobig‘i 
ancha paytgacha sellyulozaligicha qoladi, ba’zan yog‘ochlanishi xam mumkin. 
Lub  tolalari  ko‘proq  o‘t  o‘simliklar  poyasida  uchraydi.  Lub  tolalarining 
hujayralari uzun, qobig‘i qalin bo‘lib, ular poya va ildiz qobiqlarida, barglarda, 
barg  bandlarida,  gul  va  mevada  kuzatiladi.  Ba’zi  o‘simliklarning  lub  tolasi 

---

78 
 
pishiq, egiluvchan bo‘lib, ip yigirish va har xil gazlamalar to‘qishda ishlatiladi. 
Uzun,  po‘sti  sellyulozali  zig‘ir  tolasidan  kimmatbaho  gazlamalar  to‘qiladi. 
Dag‘al,  yog‘ochlashgan  kanop  tolalaridan  esa  kop,  brezent  kabi  matolar 
to‘qiladi. 
Yog‘ochlik  tolasi  poyaning  yog‘ochlik  (ksilema)  qismida  joylashgan 
bo‘lib,    libriform  deb  nomlanadi.  Libriform  kambiydan  hosil  bo‘ladi  va 
lub  tolasiga  nisbatan  kaltaroq  (2  mm  dan  oshmaydi),  hujayra  po‘sti  
hamisha  yog‘ochlashgan  bo‘ladi.  Undagi teshikchalar  oddiy  yoriqsimon, 
spiralsimon  shakldadir.  Eman,  ninabargli    o‘simliklar  poyasidagi 
libriformi  kuchli  rivojlanganligi  tufayli  yog‘ochligi  juda  mustaxkam. 
Ba’zi  o‘simliklarda,  masalan,  tokda  libriform  bo‘shlig‘ida  to‘siqlar 
bo‘lib, ular to‘siqli libriform deb ataladi (17-rasm).