М. С.Қосимова, Ш. Ж. Эргашходжаева, А. Н. Самадов, И. Б. Шарипов. Кичик бизнес ва тадбиркорлик. Ўқув қўлланма. – Т.: 2010, – 256бет

 
8.5. Самарадорликни баҳоловчи кўрсаткичлар 
Корхонанинг фаолиятини ѐки унинг молиявий ҳолатини баҳолаш
– 
корхонанинг хўжалик ва тижорат фаолияти жараѐнида вужудга келувчи 
молиявий ва кредит муносабатлари натижасини акс эттирувчи тушунчадир. 
Тўлов қобилияти коэффициенти
корхонанинг тўлов имконият-ларини 
кўрсатади ва қуйидаги формула билан аниқланади: 
 
Кпл = А2 / (П2 –(Дзк + Кзк + Ап)) , 
 
бу ерда, Кпл – корхонанинг тўлов қобилияти коэффициенти;
А
2
– айланма активлар (ишлаб чиқариш захиралари, пул маблағлари 
ва бошқалар);
П
2
– мажбуриятлар; 
Д
ж
– узоқ муддатли қарзлар ва кредитлар;
К
зк
– қисқа муддатли қарзлар ва кредитлар;
А
п
– ҳаридорлар ва буюртмачилардан олинган бадаллар. 
Бу кўрсаткич бирдан катта бўлиши керак.
Шахсий ва қарз маблағлар нисбатларининг коэффициенти
қисқа 
муддатли қарз маблағларининг шахсий манбалар билан таъминланиш 
даражасини белгилайди ва қуйидаги формула билан аниқланади: 
Кес = П1 / (П2 –(Дзк + Кзк + Ап)), 
 
бу ерда П
1
– шахсий маблағларнинг манбалари (устав сармоялари, 
қўшимча сармоялар, тақсимланган фо йда). 
Бу кўрсаткич бирдан кичик бўлмаслиги керак.
Молиявий 
боғлиқлик 
коэффициенти
корхонанинг 
молиявий 
боғлиқлигининг камайиши (кўпайиши), келгуси даврларда молиявий 
қийинчиликлар хавфининг кўпайиши (пасайиши) ҳақида дарак беради ва 
корхона томонидан кредиторлар олдидаги ўз мажбуриятларини тўлаш 

---

194 
кафолатини аниқлайди. Молиявий боғлиқлик коэффициенти қуйидаги 
формула билан ҳисобланади: 
 
Кфш = П1 / Иб 
 
бу ерда, Иб — актив ѐки пассивнинг натижалари.
Бу кўрсаткич 0,5 дан катта ѐки унга тенг бўлиши керак.