М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

§ 5. ТАРТИБ СОНЛАР (ORDINAL NUMERALS)

1-инчи – 12-нчи	13-инчи – 19-инчи	20-нчи – 90-инчи	100-инчи ва хоказо
1^st first 2^nd second 3^rd third 4^th fourth 5^th fifth 6^th sixth 7^th seventh 8^th eighth 9^th ninth 10^th tenth 11^th eleventh 12^th twelfth	13^th thirteenth 14^th fourteenth 15^th fifteenth 16^th sixteenth 17^th seventeenth 18^th eighteenth 19^th nineteenth	20^th twentieth 21^st twenty-first 22^nd twenty-second ва хоказо 30^th thirtieth 40^th fortieth 50^th fiftieth 60^th sixtieth 70^th seventieth 80^th eightieth 90^th ninetieth	100^th hundredth 101^st hundred and first 102^nd hundred and second ва хоказо 200^th two hundredth 201^st two hundred and first ва хоказо 300^th three hundredth 400^th four hundredth ва хоказо 1000^th thousandth 1001^st thousand and first 1002^nd thousand and second ва хоказо 000^th millionth

1. 
   Тартиб сон билан аниқланган от а н и қ а р т и к л билан ишлатилади. Гапда от кўрсатиб ўтилмаган бўлса-да, артикл сақлаб қолинади:
   

February is the second month of the year. Феврал - йилнинг иккинчи ойи.
Your second composition is better than the first. Иккинчи иншонгиз биринчисига қараганда яхшироқ.
Лекин, тартиб сонлардан олдин н о а н и қ а р т и к л хам ишлатилиши мумкин. Бунда тартиб сон бошқа, яна бир маъносини англатади:
We have sent them a second telegram. Биз уларга иккинчи (яна бир) телеграмма(ни) юбордик.

2. 
   Тартиб сонлар, биринчи уч сон (first, second, third) дан ташқари, тегишли саноқ сонга –th суффикси қўшиш орқали ясалади: fourth, sixth, seventh.
   

Бунда, five ва twelve сонларидаги ve харфлари f харфига алмашади: five+th=fifth, twelve+th= twelfth;
eight сонига фақат h харфи қўшилади: eight+h=eighth;
nine сонидаги e харфи тушириб қолдирилади: nine+th=ninth;
Ўнлик сонлардаги охирги y харфи ie га алмашади: twenty+th=twentieth, thirty+th=thirtieth ва хоказо.

3. 
   М у р а к к а б тартиб сонларни ясашда, ўзбек тилидаги каби, охирги сон тартиб сон билан, ундан олдинги сонлар эса саноқ сон билан ифодаланади: twenty-first йигирма биринчи, hundred and twenty-first бир юз йигирма биринчи, two thousand three hundred and forty-eighth икки минг уч юз кирк саккизинчи.
   

§ 6. Бўлим, бет, параграф, китобларнинг қисмлари, пьесаларнинг актлари ва хоказоларнинг рақамларини ифодалашда кўпинча тартиб сон саноқ билан алмашинади, бунда ушбу саноқ сон ўзи тегишли бўлган отдан кейин қўйилади. Ўзбек тилида бундай холатларда тартиб сон ишлатилади. Мазкур холатларда от артиклсиз ишлатилади:
the first part = part one биринчи қисм
the fifth chapter = chapter five бешинчи бўлим
the ninth paragraph = paragraph nine тўққизинчи параграф
the twenty-first page = page twenty-one йигирма биринчи бет
Саноқ сонлар, шунингдек, уйлар, хоналар, трамвайлар рақамлари, пойафзал ва кийим-кечак ўлчамларини хам ифодалашда ишлатилади. Бундай холатларда ўзбек тилида фақат тартиб сон ишлатилади. Мазкур холатларда от артиклсиз ишлатилади:
The lecture will take place in classroom No. 15 (number fifteen деб ўқилади) - Маъруза ўн бешинчи аудиторияда ўтказилади.
He lives in apartment 10 (apartment ten деб ўқилади) - У ўнинчи квартирада яшайди.
I usually take tram No. 5 - Мен одатда 5-(сонли) трамвайга чиқаман.
He wears size forty shoes - У қирқинчи размер пойафзал кияди.
§ 7. Йиллар, ўзбек тилидан фарқли равишда, саноқ сонлар билан қуйидагича ифодаланади:
1900 – nineteen hundred – 1900 йил, бир минг тўққиз юзинчи йил
1904 – nineteen four (расмий тилда: nineteen hundred and four) – 1904 йил, бир минг тўққиз юз тўртинчи йил
1915 – nineteen fifteen (nineteen hundred and fifteen) – 1915 йил, бир минг тўққиз юз ўн бешинчи йил
1949 – nineteen forty-nine (nineteen hundred and forty-nine) – 1949 йил, бир минг тўққиз юз қирқ тўққизинчи йил
Инглиз тилида, ўзбек тилидан фарқли равишда, йилни ифодаловчи сондан кейин year йил сўзи ишлатилмайди, лекин баъзан ушбу сўз йилни ифодаловчи сондан олдин ишлатилади: in the year nineteen fifteen бир минг тўққиз юз ўн бешинчи йилда.
Саналар тартиб сон билан ифодаланади:
1 5^th May, 1948 The fifteenth of May, nineteen forty-eight
May 15^th, 1948 ёки
May 15, 1948 May the fifteenth, nineteen forty-eight