М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

By предлогли тўлдирувчи пассив конструкцияда кўпинча мавжуд бўлмайди:
This bridge was built in 1946. Ушбу кўприк 1946 йилда қурилган.

2. 
   Мажхул нисбатдаги феълдан кейин, шунингдек, иш-харакатнинг қандай восита ёрдамида бажарилганлигини кўрсатиш учун with предлогли тўлдирувчи ишлатилади:
   

The paper was cut with a knife. Қоғоз пичоқ билан қирқилган эди.

3. 
   Can (could), may (might), should, ought, to have, to be модал феълларидан бири билан аниқ нисбатдаги инфинитив бирикмаси орқали ифодаланган актив конструкциядаги кесимга, пассив конструкцияда мажхул нисбатдаги инфинитив билан худди ўша модал феълнинг бирикмаси мос келади:
   

Актив конструкция	Пассив конструкция
We must finish our work as soon as possible. Биз ишимизни иложи борича тезроқ тугатишимиз керак. You can buy this book in any bookshop. Бу китобни хохлаган китоб дўконидан сотиб олишинг мумкин. You ought to translate this article at once. Бу мақолани зудлик билан таржима қилишингиз керак.	Our work must be finished as soon as possible. Ишимиз иложи борича тезроқ тугатилиши керак. This book can be bought in any bookshop. Бу китоб хар қандай китоб дўконидан сотиб олиниши мумкин. This article ought to be translated at once. Бу мақола зудлик билан таржима қилиниши керак.

ПАССИВ КОНСТРУКЦИЯНИНГ ИШЛАТИЛИШИ


§ 67. 1. Сўзловчининг д и қ қ а т м а р к а з и д а иш-харакатни бажарган шахс ёки предмет эмас, балки и ш – х а р а к а т ў т г а н ш а х с ё к и п р е д м е т турганида, актив конструкция ишлатилмасдан пассив конструкция ишлатилади. Пассив конструкцияда иш-харакат ўтган (бошқача айтганда, иш-харакат таъсир қиладиган, иш-харакат йуналтирилган) шахс ёки предмет эга вазифасини бажаради ва гапда биринчи ўринда келади; шунинг учун у актив конструкциядаги тўлдирувчига қараганда кўпроқ диққатни жалб қилади:

Актив конструкция	Пассив конструкция
Pushkin wrote «Poltava» in 1828. Пушкин «Полтава» ни 1828 йилда ёзди. The sun attracts the planets. Қуёш сайёраларни ўзига тортади.	«Poltava» was written by Pushkin in 1828. «Полтава» Пушкин томонидан 1828 йилда ёзилган. (Сўзловчининг диққат марказида, яъни сухбат, мухокама мавзуси бўлиб «Полтава» поэмаси турибди) The planets are attracted by the sun. Сайёралар қуёш томонидан тортилади. (Сўзловчининг диққат марказида қуёш эмас, сайёралар турибди, яъни сухбат мавзуси сайёралар хисобланади)

Изох: Кесими ўтимли феъл билан ифодаланган хар бир актив конструкция учун параллел равишда пассив конструкция тузиш мумкинлиги сабабли, ўрганувчилар кўп холларда актив конструкциянинг ўрнига, зарурат бўлмаса хам, пассив конструкцияни ишлатишади. Ўзбек тилидагидек, аниқ конструкциянинг ўрнига пассив конструкцияни ўринсиз ишлатиш гапнинг табиийлигини бузади. Масалан: An interesting book was bought by my wife yesterday. Кеча бир қизиқарли китоб турмуш ўртоғим томонидан сотиб олинди. French books are taken by my son from the library. Французча китоблар ўғлим томонидан кутубхонадан олинади - ушбу гапларни қуйидаги актив конструкциядаги гапларнинг ўрнига ишлатиш ноўриндир: My wife bought an interesting book yesterday. Турмуш ўртоғим кеча бир қизиқарли китоб сотиб олди. My son takes French books from the library. Ўғлим французча китобларни кутубхонадан олади.
2. Ўзбек тилидаги каби, пассив конструциялар иш-харакатни бажарувчи шахс н о м а ъ л у м бўлганида ёки уни кўрсатишга з а р у р а т б ў л м а г а н х о л л а р д а ишлатилади. Бундай пассив конструциялар орқали ифодаланган фикрни, табиийки, актив конструциялар орқали беришнинг имкони йўқ, чунки актив конструцияларда иш-харакатнинг бажарувчиси аниқ бўлади хамда у гапда эга вазифасини бажаради:
About 500 million books are published in Moscow annually. Москвада хар йили 500 миллион атрофида китоб нашр қилинади.
Business letters are usually written on special forms. Бизнес бўйича ёзишмалар одатда махсус бланкаларга ёзилади.
The matter will be discussed at the next meeting. Ушбу масала келгуси мажлисда мухокама қилинади.