M. N. Rizayev, I. R. Mavlyanov, O. R. Mirtursunov birinchi tibbiy yordam

Tibbiy saralashni qanday qilib mukammal o‘tkazish mumkin? Agar shikastlangan behush holda bo‘Isa, saralash «o‘likmi-tirikmi» degan qoida bilan boshlanadi. Agar bevosita fojia yuz bergan joyda o‘lim kuzatilsa, u holda ko‘proq bosh miya va ko‘krak qafasi jarohati to‘g‘risida o‘ylash kerak. Bunda, albatta, bosh miyaning og‘ir shikastlanishi, ya’ni bosh suyagining ochiq sinishlari, miyaga qon ketishi, miya moddasining chiqib ketishi ko‘zda tutiladi.

Ko‘krak qafasining og‘ir shikastlanishlarida uning deformatsiyasini ba’zida ko‘z bilan ko‘rish yoki qo‘l bilan ushlab qovurg‘alar qimirlayotgani, qo‘pol krepitatsiya borligidan bilish mumkin.

Bosh-chanoq suyaklarining og‘ir jarohatlarida quloq va burun teshigidan qon ketishi, ko‘krak qafasi og‘ir shikastlanganida qon burundan va og‘izdan oqishi mumkin. Bunda teri qoplamalari oqargan yoki ko‘kargan bo‘lib, qorachiqlar kengayib, yorug‘likda o‘zgarmaydi. Tomirlar urishi qo‘lda ham, bo‘yinda ham aniqlanmaydi. Yurak faoliyati to‘xtaydi. 0‘pka faoliyatining to‘liq to‘xtaganligini, bemoming og‘ziga yaqinlashtirilgan oyna bo‘lakchasining terlamasligi orqali aniqlanadi.

Yo ‘l-transport fojialarida jarohatlanuvchi tirik bo ‘Isa qanday ketma- ketlikda yordam ко ‘rsatiladi?