M. N. Musayev

H₂S0₄, H₂SO„ kislotali suvlar (CaSO₄cho‘kmasi hosil bo‘Hshi mumkin).

Ohak oqova suv tarkibidagi kislotalarni neytraHash uchun kalsiy gidrooksid tuzi ko‘n^ushida(ohakli suv) yoki quruq kukun ko‘rinishida beriladi. Ushbu qurnmaning sxemasi quyidagicha (19.2-rasm).



19.2-rasm. Kislotali oqova suvlarni kalsiy gidrooksidi ishtirokida neytraHash
qurilmasi:

1— o‘rtalagich; 2-ohak so'ndirish apparati; 3-eritma baklari; 4-dozatorlar;

5. 
   metallizator; 6-tindirgich.
   

Bu yerda, oqova suv 1 — o‘rtalash apparatiga beriladi. Yuqoridan esa 2- va 3—apparatlarda tayyorlangan ohakli suv eritmasi 4— dozatorlar orqali beriladi. Keyin ular 5—neytralizatorda aralashtiriladi, cho'kma hosil bo‘lgandan keyin suv 6—tindirgichga yuboriladi. Tindirgichning tagidan cho‘kma ajratihb olinadi, tozalangan suv esa tindirgichning yuqori qismidan oqib chiqadi. Oqova suv tarkibida sulfat kislota uchraganda, tozalash jarayonida CaSO4 2H₂0 — gips hosil bo‘ladi.

Ishqoriy oqova suvlar turli kislotalar va kislotali xususiyatga ega bo‘lgan gazlar bilan ham neytrallanadi. Bunda kislotali gazlar sifatida CO , SO₂, NO,, N₂0, va shu kabi gazlar qo‘llaniladi (19.3-rasm).

Yuqorida keltirilgan qurilmada neytralizatsiya jarayoni aralashtiigichli reaktorda amalga oshiriladi. Bunda tutun gazlari ventilator yordamida aralashtirgichning halqali bo‘shlig‘iga beriladi va aralashtirgich yordamida oqova suvda pufakcha va oqim ko‘rinishida taqsimlanadi. Suv va gaz o‘rtasidagi to‘qnashish yuzasining yuqoriligi sababli tezda neytralizatsiya jarayoni sodir bo‘ladi. Gaz tarkibida SO₂ gazining bo‘lishi ishqoriy suvlaming neytralizatsiya qilinishiga yordam beradi.

Neytralizatsiya uchun kerak bo‘ladigan kislotali gazning miqdori quyidagi tenglama asosida aniqlanadi: