M. N. Musayev

Me_2/nO • Al₂0, • xSiO₂- yH₂0 (Me — ishqouy metall, n — valentligi). Seolitlarda qat’iy kirish tuynuklari bo'ladi. Tuynuk orqali faqat o'lchami kichikroq, molekula diametri tuynuk diametridan sal kichik keladigan molekulalar o‘tadi.

Seolitlar sintetik ravishda, hamda tabiiy konJardan olinadi. Gazlami tozalashda ko‘pincha sintetik ravishda olinadigan seolitlar qo'llaniladi. Ularga NaA, CaA, NaX, CaX markalari kiradi. Har bir markada kiruvchi tuynuklaming diametri angstryom [1A⁰= 21(10'9 m] o'lchov birligida ko‘rsatilgan bo‘ladi [4,5,8 va 9A0li tuynukli seolitlar bo'ladi]. Seolitlar yaxshi adsorbsiyalash xususiyatga ega bo'ladi. NaA markali seolit chiqindi gazdagi molekula diametri 4 • lO^m dan oshmaydigan gazli chiqindilami tozalashda qo'llaniladi. Ularga H₂0, CS2, CO₂, NH₃, dien va atsetilen qatorli uglevodorodlar, C₂H₆, C₂H₄, C,H₆, bitta metail guruhli organik birikmalar, CH₄, Ne, Ar, Kr, Xe, 0₂, N2, CO kabi moddalar kiradi.

CaA markali seolit kuchsiz kislotali muhitga chidamli bo'lib, S — birikmali gazli moddalardan tozalashda qo'l keladi. Ushbu seolit normal strukturadagi uglevodorodlami va spirtlami ham ushlashda ishlatiladi. X — markali seolitlar barcha ti pdagi uglevodorodlarai, S, N va О li birikmalami, galogenli moddalarni ushlashda ishlatiladi.

Ularning gravimetrik zichligi 600-900 kg/m³ ni tashkil etadi.

Ionitlar — yuqori molekulali moddalar bo'lib hozircha sanoat chiqindi gazlaruii tozalashda keng ishlatilmaydi. Lekin hozirgi kunda ulardan gaz tarkibidagi kislotali xususiyatga ega bo'lgan moddalarni (azot va oltingugurt oksidlari, galogenlar va shu kabilar) ushlab qolish uchun ishlatish yo'llari tekshirilmoqda.