M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

93 
Ишмухамедов А.Э., Суннатов M.H., Шибаршова JI.И. Жахон
иктисодиётига интеграция. -Т.:ТДИУ, 2004, 67 б.
119

---

XX 
asr oxirlariga kelib integratsiyalar jarayonining asosiy kuchi 
Osiyo-Tinch okeani hududida birlashdi. Ular o‘zlarida mavjud gigant 
imkoniyat hamda 3,5 mlrd.ga ega bo‘lgan aholisi bilan katta hududga 
ega bo‘lishdi. Ushbu hudud hisobiga hozirda 565 turdagi dunyo yalpi 
ichki mahsulotlarini ishlab chiqarish va jahon eksporti importining 
45% li ulushi to‘g‘ri kelmoqda.94
Osiyo Tinch okeani hududi integratsion jarayonlarining o‘ziga xos 
xususiyatlari quyidagilardan iborat:95
• bu integratsiyaga iqtisodiyoti rivojlangan va rivojlanayotgan 
davlatlar jalb etiladi;
• integratsiya jarayonlari hududidagi mamlakatlar firma va 
koorporatsiyalari o‘rtasida asosan makroiqtisodiy darajalaming 
yuqoriligi;
• integratsiya jarayonlarining maxsus alohida hududlarda 
yuqori darajada vujudga kelishi;
• integratsiya jarayonlari yuqori tayyorgarlikda tashkil etil- 
magan hududlami rivojlantirishi;
• mavjud integratsion guruhlaming aniq ajratilmaganligi.
Osiyo-Tinch okeani hududi bir qator subregional birlashmalar,
ya’ni Janubi-sharqiy Osiyo mamlakatlari assotsiatsiyasi (ASEAN). 
Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy hamjamiyati tashkiloti (ATES) - Avs- 
tra'iiya, Yangi Zelandiya erkin savdo hududi, Janubiy Tinch okeani 
forumi, Tinch okeani iqtisodiy sovetidan tashkil topgan. Xulosa qilib 
shuni aytish mumkinki, mintaqa va mintaqaviylashuv jarayonini 
o‘rganish iqtisodiy integratsiyani o‘rganishda muhim ahamiyatga 
ega. Kelajakda asosiy iqtisodiy integratsiya guruhlarining tajriba va 
yutuqlaridan Markaziy Osiyoda integratsiya jarayonlarining sodir 
bo‘lishida foydalanish mumkin.
Keyingi uch yil ichida Osiyo-Tinch Okeani mintaqasidagi 
(OTM) kuchlaming o‘zaro nisbati va geostrategik vaziyatda jiddiy 
o‘zgarishlar yuz bermoqda. OTMning dunyo siyosati va iqtisodi-