M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

66 Strata (lotin tilidan “stratum”-katlam) - umumiy ijtimoiy, iqtnsodiy,
siyosiy boshka belgilari bilan umumlashgan guruh.
67 http: www.polit.ru/reseash/2012/04/10/butorinaprint
68 Harrison R. Europe in question: theories o f regional international
integration London- Georae Allen & Unwin Ltd., 1974, 21 p.
69 Каримов И.А. Узбекистан XXI аср бусагасида: хавфсизликка тахдид,
101

---

Rossiyalik tadqiqotchilar N.Livensev va V.Xarlamovlar “min­
taqaviy hamkorlik umumiy ko‘rinishda bir qator davlatlaming bos- 
qichma-bosqich birlashuvi natijasida yangi yaxlit xo‘jalik organizmi 
-xalqaro mintaqaviy majmua shakllanishi”,70 degan fikmi ilgari 
suradilar. Tadqiqotchilar jarayon mahsuliga e ’tibor qaratib, qaysi 
tamoyillar asosida birlashuviga e’tibor qaratishmaydi. Masalan, im- 
periyalarda davlatlar kuch asosida bosqichma-bosqich birlashtirilib, 
yagona xo‘jalik “organizmi” shakllanadi. Vaholanki, mintaqaviy 
hamkorlik jarayonlarida moyillik va tenglik ustuvorlik kasb etmog‘i, 
eng muhimi bu jarayon milliy suverenitetga, mustaqillikka daxl qil- 
masligi lozim.
Rossiya FA Lotin Amerikasi instituti olimlarining tadqiqotlarida 
mintaqaviy hamkorlik globallashuvning ulkan raqobati davrida min­
taqa davlatlari uchun islohotlami jadallashtiruvchi qo‘shimcha jara­
yon va xalqaro munosabatlarga to‘g ‘ri y o i ochuvchi voqelik71 sifatida 
talqin qilinadi. Shunga o‘xshash yondashuvni ko‘plab integratsion bir- 
lashmalarning hujjatlarida ham uchratamiz. Masalan, MERKOSUR 
davlatlari hujjatlarida “Umumiy bozorning tashkil etilishi ulkan iqti­
sodiy makonda sodir bo‘layotgan iqtisodiy o‘zgarishlarga o‘ziga xos 
javob bo‘ladi” - deb yozilgan72.
Mintaqaviy hamkorlikning bugungi kundagi natijalari ham (min­
taqaviy hamkorlikni yuqori cho‘qqisi mintaqaviy integratsiyaning 
kuchayishi) tushunchaga turli ta’rif berishga sabab boimoqda. Ya’ni 
ba’zi olimlar mintaqaviy hamkorlik natijasida ishtirok etuvchi davlat­
lar o ‘rtasida chegaralaming yo‘qolibketishi tushuniladi desa, boshqa-