M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

26 Глобализация, энциклопедия. Под ред. И.И.Мазур и А.Н.Чумакова.
-М ., 2003, 181-182 с.
27 0 ‘sha joyda. 185 b.
28 0 ‘sha joyda. 189.b.
29 Глобализация, энциклопедия. Под ред. И.И.Мазур и А.Н.Чумакова.
-М ., 2003.
50

---

hayotning turli sohalari tuzilmalari, aloqalari va munosabatlarini bu­
tun Yer shari miqyosida bir butunga aylanish jarayonidir; globalizm 
dunyoning, shuningdek, ma’naviy dunyoqarashning, atrof-muhitni 
his etish usulining globalligini ifodalovchi ko‘rinishidir”30.
Globallashuv jarayonining ijobiy va salbiy jihatlariga to‘xtaladigan 
bo‘lsak, uning ijobiy jihatlarini moddiy ne’matlaming ishlab chiqa- 
rish va iqtisodiy munosabatlaming rivojlanishi bilan bog‘langanligini 
ko'rishimiz mumkin.
5.2. Globallashuv jarayonining jahon axborot tizintiga ta ’siri
Bugun axborot-kommunikatsiya texnologiyalari dunyosida ke- 
chayotgan inqilobiy o‘zgarish bilan siyosat o ‘rtasidagi munosabatlar 
an'aiuiviy qolipgasig‘may qoldi.Nima sababdan shunday bo‘lmoqda? 
Mu, avvalambor, ulkan, ijtimoiy o ‘zgarish yoki jarayon sifatida bata- 
niom yangi axborot va kommunikatsiya texnologiyalari maydonida 
vujudga kelgan “axborot makoni” ning o‘ziga xos xususiyatlariga 
borib lni|iiladi. Axborot makoni ko'/ga ko‘rinmaydigan, ya’ni virtual 
omildir. Aniqioq aytish lozim bo'lsa, u intellektual-ma’naviy hodisa- 
liii’ Nirnsiga kiraili, ya’ni axborot moddiy ishlab chiqarish emas, balki 
bilim hamda aqlning mahsulidir. Shu boisdan, uni ijtimoiy taraqqi- 
yotdagi o'rniga ko'ra ilm-fan bilangina qiyoslash mumkin. Jismga, 
ya’ni umuman, moddiylikka adad, hajm, og‘irlik, uzunlik va kenglik 
singari o' lchovlar xos bo‘lsa, axborot, aksincha, unday xossalarga xos 
emas. Bu jihatdan axborot olami - hadsiz-hududsizdir. Axborot may- 
ilonini kuzatib borish, uning oqimini nazorat ostiga olish va maqsadli 
taqsimlashga moslashtirishning imkoni yo‘q. Demak, axborot va 
kommunikatsiya texnologiyalari mahsulotlarini inson ongi, dunyo- 
qarashi hamda qadriyatlariga, madaniyatiga, xullas, ijtimoiy taraqqi- 
yotga ta’sir qilish qudrati nuqtayi nazaridan juda bahaybat mashinaga 
qiyos qilish mumkin.
Axborotning noan’anaviy xossalaridan kelib chiqadigan bo‘lsak, 
unga ta’sir qilish yoki uni m a’muriy boshqarishning iloji yo‘q. Ak- 
sincha, axborot bugungi kunda m a’muriy tizimlar va tuzilmalararo