M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

118 http://www.top.rbc.ru/economics/10/06/2008/181393.shtml
187

---

• Rossiya Federatsiyasi harbiy doktrinasi;
• 2020-yilgacha davrdagi Rossiya Federatsiyasi dengiz doktri­
nasi (2004-yil 20-yanvar);
• Rossiya Federatsiyasi axborot xavfsizligi doktrinasi (2000-yil
18-avgust);
• Xalqaro ilmiy-texnikaviy hamkorlik sohasida Rossiya Fede­
ratsiyasi davlat siyosati konsepsiyalari;
• Rossiya Federatsiyasi ekologik doktrinasi;
• Rossiya Federatsiyasi davlat milliy siyosati konsepsiyasi va 
boshqa hujjatlar.
Avvalgi tashqi siyosat konsepsiyalari dan farqli o‘laroq, 2016-yil 
30-noyabrda Rossiya Prezidenti V. Putin tomonidan tasdiqlangan 
“Tashqi siyosat Konsepsiyasi” dunyo hamjamiyatida kuzatilayot- 
gan yangi tendensiyalami o ‘z ichiga qamrab olgan. Yangi-yangi so- 
halardagi ustuvor yo‘nalishlar belgilangan. Masalan, yangi konsep- 
siya 108 ta banddan iborat bo ‘lib, hozirgi davrdagi Rossiya tashqi 
siyosatida xalqaro huquqiy munosabatlaming ustunligi, xalqaro 
xavfsizlikni ta’minlash, xalqaro iqtisodiy va ekologik hamkorlik, 
inson huquqlari va xalqaro gumanitar yordam ko‘rsatish, axborot 
xavfsizligini ta’minlash kabi yo‘nalishlar belgilangan. Shuning­
dek, mintaqaviy va xalqaro aloqalarga urg‘u berilgan. Yangi jahon 
tuzilmasini tashkil etish. Bu sistema jahon hamjamiyatining har 
bir a’zosiga siyosiy, iqtisodiy, harbiy, informatsion, gumanitar va 
boshqa sohalarda ishonchli va tenglik tamoyiliga asoslangan xavfsiz­
likni ta ’minlashga da’vat qilishdan iborat/U ning bosh instrumenti 
etib ko ‘p tomonlama diplomatiya belgilangan. BMT xalqaro muno- 
sabatlami boshqarish va tartibga solishdagi rolini oshirishga alohida 
to ‘xtalib o ‘tilgan.
1. Xalqaro munosabatlarda huquq ustuvorligini ta’minlash;
2. Xalqaro xavfsizlikni mustahkamlash;
3. Xalqaro iqtisodiy va ekologik hamkorlikni kuchaytirish;
4. Xalqaro gumanitar hamkorlik va inson huquqlari ustuvorligini 
ta’minlash;
5. Tashqi siyosiy faoliyatni axborot bilan ta’minlash.
188

---

Shuningdek, ushbu konsepsiyada Rossiya Federatsiyasi tashqi si­
yosatining mintaqaviy ustuvor yo‘nalishlari borasida ham to‘xtalib 
o‘tilgan. Ular orasida quyidagilami ajratib ko‘rsatish mumkin:
— MDH davlatlari bilan ikki va ko‘p tomonlama aloqalarni 
mustahkamlash (shuningdek, Yevrosiyo, KXShT va ShHTdoirasida);
— Qora dengiz va Kaspiy dengizi qirg‘og‘idagi davlatlar bilan 
hamkorlikni kuchaytirish;
— Yevropa yo‘nalishi - shuningdek, YeXFIT va Yevropa Ken- 
gashi doirasidagi aloqalar;
— Yevropa Ittifoqi bilan har tomonlama hamkorlikni rivoj- 
lantirish. Germaniya, Fransiya, Buyuk Britaniya, Italiya, Ispaniya, 
Finlandiya, Gretsiya, Niderlandiya, Norvegiya va boshqa bir qator 
G‘arbiy Yevropa davlatlari bilan o‘zaro foydali ikki tomonlama alo­
qalarni rivojlantirish;
— Arktika va Yevropa Artika mintaqasida Shimoliy Yevropa bi­
lan qo‘shma loyihalami amalga oshirish;
— AQSH, NATO va Rossiya Kengashi doirasida munosabat- 
larni rivojlantirish;
— ATR mamlakatlari, ASYeAN, Xitoy va Hindiston bilan kel- 
gusi hamkorlikni rivojlantirish;
— Yaqin Sharq, musulmon mamlakatlari, Afrika va Lotin Ameri- 
kasi davlatlari bilan o ‘zaro hamkorlikni kuchaytirish119.
Rus olimi G.A. Drobot 1990-yildan zamonaviy Rossiya tashqi si- 
yosatini uch bosqichga bo‘lgan: