M. M. Mamasiddiqov, Z. N. Esanova, D. Y. Habibullayev

13.5.  Bir  necha  da’vo  talablarini 
birlashtirish  va  ajratish
F P K n in g   155-m oddasiga  k o ‘ra,  d a ’vogar  b ir  ariz ad a   o ‘zaro  
b o g iiq  b o ig a n  b ir necha talabni birlashtirishga haqli b o ia d i.  Bunday 
hollarda d a ’vo asoslari va pred m etlari u m u m iy  b ir-biri bilan b o g iiq  
b o ig a n id a ,  tala b la r  h am   b ir  tu rd a   b o ig a n id a   d a ’v o larning  obyekt 
sifatida birlashtirilishi to ‘g ‘risida so‘z b o ra d i1.
Bir  n e c h a   talablarni  b irlashtirish  ishda  ish tiro k  etu v ch i  tara fla r 
b ir  xil  b o ig a n lig i,  d alillar  u m u m iy   b o ig a n lig i  m u n o sab ati  bilan 
b ir n e c h a  fuqarolik ishining tez  va o ‘z v aq tid a  sam arali  k o ‘rilishini 
t a ’m inlaydi.  B ularning  barchasi  sudyaning,  ishda  ish tiro k   etu v ch i 
shax slam in g   vaqtini  tejaydi,  sud  xarajatlari  k o ‘payishining  oldini 
oladi.  Sud  am aliy o tid a  m e h n a t,  tu ra r-jo y ,  oila  h u q u q iy   m u n o - 
sab atlarid an   kelib  ch iq a d ig an   ishlar  b o ‘yicha  d a ’vogarlar  bir-biri 
bilan   b o g iiq   b o ig a n   talab larn i  o ‘zaro   birlashtirishlari  m u m k in . 
M a sa la n ,  ishga  tik la sh ,  m a jb u r  b e k o r  y u rg an   v a q t  u c h u n   ish 
h aq in i  u n d irish va  m a ’naviy zararn i  u n d irish  haqidagi  yoki  n ik o h ­
d a n   a jr a tis h   v a  a li m e n t   u n d i r i s h   h a q id a g i  t a l a b l a r   s h u la r  
jum lasidandir.
F P K n in g   156-m oddasiga  k o ‘ra,  sudya  sh u   su d d a  ay n a n   b ir 
ta ra fla r  ish tiro k   e ta y o tg a n   b ir  tu rd a g i  b ir  n e c h a   ish  y u ritila -
1 Sh.Sh.  Shorahmetov.  0 ‘zbekiston  Respublikasining fuqarolik protsessual huquqi. 
Darslik.  Т .,  «A dolat»,  2001,  158-bet.
98

---

yotganligini  yoxud b ir shaxsning tu rli javobgarlarga yoki  b ir  nech a 
d a ’v ogarning ay n a n  b itta  javobgarga  n isb atan   arizalari  b o ‘y ich a bir 
n e c h a  ish yuritilayotganligini aniqlasa,  agar b u   ishlarni birlashtirish 
ish n in g   o ‘z  vaq tid a  va  to ‘g ‘ri  hal  qilinishiga  y o rd am   bersa,  ularni 
birgalikda k o ‘rish u c h u n   b itta  ishga birlashtirishga haqli boMadi.
Sudya bir n ech a talablarni birlashtirish huquqiga ega b o ‘lganidek, 
u n g a   b u n d a y   ta la b la rn i  ajratish   h u q u q i  h a m   b e rilad i.  F P K n in g  
157-m oddasiga k o ‘ra, agar arizani qabul qilayotgan sudya talablarni 
a lo h id a   k o ‘rish n i  m aq sa d g a   m uvofiq  d e b   to p sa ,  b irla sh tirilg a n  
tala b la rd an   birini  yoki  b ir  nech asin i  alo h id a   ish  yuritish  u c h u n  
ajratishga haqli.
B ir  n e c h a   d a ’v o g a r  to m o n id a n   yoki  b ir  n e c h a   jav o b g a rg a  
nisbatan  talab lar  q o ‘zg‘atilsa,  arizani  qabul  qilayotgan  sudya,  agar 
tala b la rn i  a lo h id a   k o ‘rib  ch iq ish n i  m aqsadga  m uvofiq  deb  topsa, 
u lard a n  biri yoki b ir nech asin i alo h id a   ish yuritish  u c h u n  ajratishga 
h aqli.