M. M. Mamasiddiqov, Z. N. Esanova, D. Y. Habibullayev

11.5.  Alohida  tartibda  ko‘riladigan  ishlarning 
sudga  taalluqliligi
S udlarga  h u q u q   t o ‘g ‘risida  nizo  b o im a g a n   -   alo h id a   tartib d a  
yuritiladigan fuqarolik ishlari  ham   taalluqli b o ia d i.  Sud  to m o n id an  
alo h id a ish yuritish tartib id a ko ‘riladigan ishlarga quyidagilar kiradi:
• y u ridik ah am iy atg a ega b o ig a n   faktlarni  aniqlash  to ‘g ‘risidagi 
ishlar;
•  fu q aro n i  b e d arak   y o ‘qolgan  deb  to p ish   va  fuqaroni  o i g a n  
deb  e i o n   qilish  to ‘g ‘risidagi  ishlar;
•  fu q aro n i  m u o m a la   lay o q ati  c h e k la n g a n   yoki  m u o m a la g a  
layoqatsiz  d e b   to p ish   to ‘g ‘risidagi  ishlar;
•  m o l-m u lk n i  (ashyoni)  egasiz  deb  to p ish   t o ‘g ‘risidagi  ishlar;
•  taq d im   etuvchiga  deb  berilgan  h u jjatlar  y o ‘qolgan  taq d ird a, 
u lar  b o ‘yicha  h u q u q larn i  tiklash  to ‘g ‘risidagi  ishlar  (ch a q irib   ish 
y u ritish );
e shaxsni g bayriixtiyoriy tartibda psixiatriya statsionariga yotqizish 
to ‘g ‘risidagi  yoki  u n in g   sta tsio n a rd a   yotishi  m u d d atin i  uzaytirish 
to ‘g ‘risidagi  ishlar.
Sudga  taalluqli  b o ig a n   alo h id a   tartib d a   yuritiladigan  ishlarda 
y u q o rid a   t a ’k id la n g a n id e k ,  h u q u q   t o ‘g ‘risida  n izo   b o lm a s a d a , 
b ir o q ,  m a z k u r   i s h la r d a   h a m   q o n u n   b ila n   q o ‘r iq la n a d ig a n  
m an faatlar him oya qilinadi.  X ususan,  sud alo h id a tartibda fuqarolar 
yoki  tash k ilo tla rn in g   shaxsiy,  m ulkiy  h u q u q lari  vujudga  kelishi, 
o ‘zgarishi  yoki  tugashiga  sabab  b o la d ig a n   faktlarni  belgilaydi.
Sud  quyidagi  faktlarni  an iq lash   t o ‘g ‘risidagi  ishlarni  k o ‘radi:
1)  shax slam in g   q a rin d o sh lik   aloqalarini;
2)  shaxs  biro v n in g   q a ra m o g ld a   ekanligi  faktini;
3)  otalik n i  tan   olish  (belgilash)  faktini,  b o lan in g   u  yoki  bu 
o n a d a n   tu g llg a n lig i  faktini,  sh u n in g d ek ,  tu g ilg a n   vaqtini;
8 5

---

4)  bolalikka  olish,  n ik o h ,  ajralish  va  o ‘lim n in g   qayd  etilganlik 
faktini;
5) er-x o tin d an  birining o ‘lim i natijasida fuqarolik holati aktlarini 
qay d   e tish   o rg a n la rid a   n ik o h n i  r o ‘y x a td a n   o ‘tk a z ish   m u m k in  
b o ‘lm ay  qolsa,  q o n u n d a   belgilangan  h o llard a  u larn in g   h a q iq atd a 
e r-x o tin lik   m u n o sab atlarid a b o ‘lganlik faktini;
6)  sh a x sn in g   h u q u q n i  v u judga  k e ltiru v c h i  h u jja tla rd a   (ja m o a t 
birlashm alariga a ’zolik biletlari,  harbiy huljatlar,  pasportlar,  fu q a ro ­
lik  h o la ti  a k tla rin i  qay d   e tis h   o rg a n la ri  b e ra d ig a n   g u v o h n o m a - 
la rd a n   ta s h q a ri)  k o ‘rsa tilg a n   ism i,  o ta s in in g   ism i  v a  fam iliy asi 
u n in g   p a sp o rtid a g i  yoki  tu g ‘ilg an lik   t o ‘g ‘risid ag i  g u v o h n o m a - 
sidagi  ism i,  o ta s in in g   ism i  va  fam iliy asi  b ila n   m o s  k e lm a g an  
taq dirda,  m azkur  hujjatlam ing  unga  tegishliligi  yoki  tegishli  em as­
ligi  faktini;
7)  baxtsiz  hodisa  faktini;
8)  im o ratg a  xususiy  m ulk  h u q u q i  asosida  egalik  qilish  faktini;
9)  m erosni  qabul  qilish  va  m ero sn in g   o ch ilish   joyi  faktini;
10) yuridik aham iyatga ega b o ‘lgan boshqa faktlarni,  agar q o n u n  
hujjatlarida u larn i  belgilashning b o sh q a ch a   tartibi  n a z ard a   tutilgan 
boMmasa.