M. M. Mamadazimov A. M. Tillaboyev Sh. E. Nurmamatov



Download 8,63 Mb.
bet47/47
Sana08.02.2023
Hajmi8,63 Mb.
#909065
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47
Bog'liq
astronomiya masala

JADVAL KATTALIKLAR

2-jadval


Sayyoralar, Oy va Quyoshning fizik va kosmodinamik xarakteristikalari


Osmon jismlari

O‘rtacha radiusi km

Gravitatsion parametri, 105 km3/s2

Birinchi kosmik tezlik, km/s

Ikkinchi kosmik tezlik, km/s

Ta’sir sferasining radiusi, km

Merkuriy
Venera
Yer
Mars
Yupiter
Saturn
Uran
Neptun
Oy
Quyosh

2420
6050
6370
3370
69600
57400
26700
24800
1738
696000

0.22
3.253
3.986
0.429
1269
379.9
58.0
69.7
0.049
1327185

3.0
7.3
7.91
3.37
42.7
25.7
14.7
16.8
1.68
437

4.3
10.4
11.19
5.05
60.4
36.4
20.8
23.7
2.38
618

1.1 ·105
6.2 ·105
9.3 ·105
5.8 ·105
4.8 ·107
5.4 ·107
5.2 ·107
8.7 ·107
6.6 ·104
1013

3-jadval
Sayyoralarning orbita elementlari




Osmon jismlari

Quyosh. o‘rt. uzoq (a.b)

O‘rt. Masofa (mln. km)

Aylan. dav (yul. y)

Eks-sentr.

Orb. eklp. og‘.

Chiqish tug. uzun

Perigel. uzun-si

Merkuriy
Venera
Yer
Mars
Yupiter
Saturn
Uran
Neptun

0,387
0,723
1,000
1,524
5,203
9,534
19,191
30,071

57,85
108,10
149,45
227,72
777,62
1425,6
2868,1
4494,1

0,241
0,615
1,000
1,881
11,862
29,457
84,013
164,783

0,206
0,007
0,017
0,093
0,048
0,056
0,047
0,009

7°00'12"
3°23'38"
00°00'00"
1°51'01"
1°18'28"
2°29'29"
0°46'22"
1°46'28"

47°22'50"
75°57'35"
-
48°56'25"
99°38'24"
112°57'29"
73°35'27"
130°53'56"

76°12'39"
130°26'44"
101°33'53"
334°35'12"
13°02'01"
91°28'50"
169°22'07"
43°55'50"

4-jadval
Sayyoralarning fizik xarakteristikalari




Sayyoralar

Haqiqiy ekvatorila diametri

Qutblardagi siqiqligi

Hajmi

Massasi

km da

Yer = 1

1012 km3

Yer = 1

Yer = 1

1027 g

Merkuriy
Venera
Yer
Mars
Yupiter
Saturn
Uran
Neptun

4870
12100
12742
6790
143600
120600
50000
49700

0,38
0,95
1,00
0,54
11,26
9,45
3,92
3,90

0
0
1/297
1/190
1/16,3
1/9,7
1/18
1/50

0,071
1,050
1,083
0,168
1456,9
823,8
75,4
63,0

0,066
0,970
1,000
0,155
1344,8
760,4
69,6
58,1

0,042
0,818
1,000
0,108
317,2
94,98
14,72
17,19

0,25
4,89
5,98
0,64
1898,3
568,2
88,1
102,9

Sayyoralarning fizik xarakteristikalari (davomi)




Sayyoralar

O‘rtacha zichlik

Ekv. da og‘ir kuch tez

Par . tez
km/s

O‘z o‘q. atr.
ayl. yul. davri

Say. orb. ekv. og‘m.

Yer = 1

g/s

Yer = 1

m/s2

Merkuriy
Venera
Yer
Mars
Yupiter
Saturn
Uran
Neptun

0,99
0,95
1,00
0,71
0,24
0,13
0,26
0,30

5,45
5,25
5,52
3,94
1,30
0,69
1,15
0,98

0.38
0.90
1,00
0,39
2,66
1,15
0,98
1,11

3,7
8,8
9,78
3,46
26,0
11,3
9,6
10,85

4.3
10.15
11.2
5.0
60.4
36.2
21.8
23.5

28k, 6
243k,2
23h56m04s
24h37m23s
9h50m30s
10h14m24s
10h49m
15h48m



23°27'
25°10'
3°06'
26°45'
98°
29°


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR


  1. Мирзиёев, Шавкат Миромонович. Эркин ва фаровон, демократик ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. Ўзбекистон Республикаси Президенти лавозимига киришиш тантанали маросимига бағишланган Олий Мажлис палаталарининг қўшма мажлисидаги нутқ / Ш.М. Мирзиёев. – Тошкент: Ўзбекистон, 2016. - 56 б.

  2. Мирзиёев, Шавкат Миромонович. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маъруза, 2017 йил 14 январ / Ш.М. Мирзиёев. – Тошкент : Ўзбекистон, 2017. – 104 б

  3. Мирзиёев, Шавкат Миромонович. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш – юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 24 йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги маъруза.  2016 йил 7 декабр /Ш.М.Мирзиёев. – Тошкент: “Ўзбекистон”, 2017. – 48 б.

  4. Мирзиёев, Шавкат Миромонович.  Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Мазкур китобдан Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2016 йил 1 ноябрдан 24 ноябрга қадар Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри сайловчилари вакиллари билан ўтказилган сайловолди учрашувларида сўзлаган нутқлари ўрин олган. /Ш.М.Мирзиёев. – Тошкент: “Ўзбекистон”, 2017. – 488 б

  5. Mamadazimov M., Umumiy astronomiya (universitetlar va pedgogika oliy o‘quv yurtlari uchun darslik). – T.: “Yangi asr avlodi”, 2008 y.

  6. Mamadazimov M.M. Kosmonavtika asoslari (darslik) –T.: Voris, 2009 y

  7. Sattarov I. «Astrofizika» (1-qism, darslik). T.: Iqtisod-moliya, 2009 y.

  8. Sattarov I. «Astrofizika» (2-qism, qo‘llanma). T.: Turon-Iqbol, 2007 y.

  9. Mamadazimov M., Tillaboyev A va boshqalar. “Astronomiya kursi (Umumiy astronomiya)dan laboratoriya ishlari” T., TDPU 2015 y.

  10. Qodirov B., Sattorov I., Begimqulov U.Sh., Astrofizikadan kompyuterda laboratoriya ishlari, T.:2002 y, TDPU nashri.

  11. Mamadazimov M. “Astronomiya” (AL va KHKlari uchun darslik). –T.,O‘qituvchi, 2007 y.

  12. Sherdanov Ch., Mamadazimov M., Sattarova B., Ilyaasov S. Umumiy astronomiya (kosmonavtika asoslari) kursidan amaliy mashg‘ulotlar. T., TDPU, 2013 y.

  13. Шерданов Ч., Саттарова Б., Саттаров И., Ажабов А. Практические занятия по общему курсу астрономии (основы космонавти). Т., издательство ТГПУ, 2013 г.

  14. Машонкина Л.И., Сулейманов В.Ф., Задачи и упражнения по общей астрономии Казань 2003 г.

  15. Жаров В.Е., Сферическая астрономия Россия, Фрязино, 2006. — 480 с. — ISBN 5–85099–168–9.

  16. Бескин В.С., Гравитация и астрофизика Учебно-научный комплекс. — М.: Физический институт имени П.Н. Лебедева РАН, 2007. — 133 с.

  17. Засов А.В., Постнов К.А., Общая астрофизика Россия, Фрязино, 2006. — 496 с.

  18. A.E.Roy and D.Clarke., Astronomy Principles and practice. 2000 y

  19. Dinah L. Moche Astronomy A Self – teaching guide. 2009 y

  20. Bely P.Y., Christian C., Roy J.R., Astronomy. United Kingdom, Cembridge, 2010





MUNDARIJA


SO‘Z BOSHI 3
I-BOB. SFERIK VA AMALIY ASTRONOMIYA ASOSLARI 4
1-§. Osmon sferasi, uning asosiy nuqta, chiziq va aylanalari 4
2-§. Yoritgichlarning kulminatsiyalari va kulminatsiya balandliklari 11
3-§. Sferik uchburchak va uning asosiy formulalari. Paralaktik uchburchak, koordinatalarni almashtirish formulalari 15
4-§. Vaqtni o‘lchash. 18
5-§. Taqvimlar 24
6-§. Refraksiya 29
7-§. Yoritgichlarning chiqish va botish momentlarini hisoblash 32
8-§. Planetalarning harakati 35
9-§. Butun olam tortishish qonuni. Osmon jismlarining massalarini hisoblash. 39
10-§. Oyning harakati va fazalari 43
11-§. Quyosh va Oy tutilishlari 46
12-§. Teleskoplar va ularning harakteristikalari 48
II-BOB. KOSMONAVTIKA ASOSLARI 53
1-§. Tortishishning markaziy maydoni. Energiya integrali formulasi. Markaziy maydonda jismning harakati. 53
2-§. Yer atrofidagi uchishlar. Orbitаl mаnyovrlаr. Orbitа tekisliklаrini burish. 64
3-§. Oygа uchish аsoslаri. 74
4-§. Plаnetаlаrаro uchish аsoslаri. 91
III-BOB. ASTROFIZIKA ASOSLARI 111
1-§. Nurlanish qonunlari. Yulduziy kattaliklar 111
§ 2. Yoritkichning yoritilganligi. 113
3-§. Astronomik asboblar va usullar 116
4-§. Quyosh 118
5-§. Quyosh va yulduzlarning fizik tabiati 121
6-§. Yulduzlarning tabiati va harakati 128
7-§. Karrali va o‘zgaruvchan yulduzlar 132
8-§. Qo‘shaloq yulduzlar. Nostatsionar yulduzlar 136
9-§. Koinotda Yulduzlar va Galaktikalar harakati 140
JADVAL KATTALIKLAR 147
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 149


Download 8,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish