M. M. Axmetjanov, sh sh. Olimov, S. S. Avezov. P e d a g o g I k mahorat

metonimiya
dir. 
Metonimiya yoki ko‘chim-narsalarning ichki va tashqi o‘zaro bog‘liqligi jihatidan 
yaqinlashtirib, ifodalash san’atidir. Chunonchi, shoir E. Vohidovning: 
Menga Pushkin bir jahon-u, 
Menga Bayron bir jahon 
Lek Navoiydek bobom bor 
Ko‘ksim osmon o‘zbegim 
deb yozgan misralarida buyuk shoirning faqat o‘zi emas, balki ular yaratgan asarlar 
ko‘zda tutilgan. Xuddi shuningdek, Abdulla Oripovning “O‘zbekiston” she’rida ham 
shunday metonimiyalar qo‘llangan: 
Yurtim, senga she’r bitdim bu kun 
Qiyosingni topmadim aslo 
Shoirlar bor o‘z yurti butun 

---

182 
Olam aro atagan tanho 
Ular she’ri uchdi ko‘p yiroq 
Qanotida kumush diyori 
Bir o‘lka bor dunyoda biroq 
Bitilmagan dostondir bari. 
Faqat ojiz halamim manim 
O‘zbekiston vatanim manim. 
Bu bandda “Yurtim”, “Halam” kabi so‘zlar metonimiyadir. Chunki “yurt” 
deganda ko‘pincha, shu mamlakatda yashovchi xalq, el, odamlar nazarda tutilmoqda. 
“Halam” so‘zining ma’nosida ijod ma’nosi ifodalangan. Nutqimizda metonimiyalar 
juda ko‘p qo‘llaniladi. Masalan, bir kosa (ovqat) edim, bir piyola (choy) ichdim, 
samovar (choyxona)da o‘tirdim, bir bosh (uzum) edim, olma, o‘rik (niholi) ekdik, bir 
qozon (osh) pishirdi va hokazo. 
Misollardan ayonlashadiki, metonimiya har xil yo‘l bilan bir maqsadga, ya’ni 
tasvirlanayotgan predmetning muhim tomoni orqali uni tinglovchi ko‘z oldiga 
namoyon etishdan iboratdir. 
Metonimiya’ning yangi bir ko‘rinishi