M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli

Defitsitni hisobga oigan holda buyurtmaning samarali miqdorini
aniqlash. 
Buyurtmaning samarali miqdorining klassik modeiida 
ishlab chiqarish uchun zarur mahsuiotga defitsit paydo bolishi 
mumkinligi hisobga ohnmaydi.
Lekin defitsit natijasidagi y o ‘qotishlar oshiqcha zaxiralarni 
saqlashga ketadigan xarajatlarga nisbatan teng boMgan hollarda 
defitsit hisobga olinadi. U mavjud boMganda buyurtm a samarali 
miqdorining modeli m a’lum metodik xususiyatlami hisobga olishni 
talab etadi.
186

---

10.7-rasm.
Ulgurji narxlar arzonlashtirilishining 
yillik xarajatlar yig‘indisiga ta ’siri.
Materiallarga defitsit hisobga olinganda joriy zaxira harakatining 
eng umumiy holi 10.8-rasmda ko‘rsatilgan, bu yerda 
q„ ~
har 
bir 
t
interval orasidagi kelib tushishlar boshidagi zaxira hajmi. 
t
interval ikkita davrga ajraladi:
1. Omborda zaxira mavjud b o ig a n vaqt o ralig i, 
t\.
2. Zaxira mavjud bo ‘lmagan vaqt oraligi, 
ti.
Bu sharoitlarda zaxiraning boshlangich hajmi 
q„
partiyaning 
o p tim al hajm i 
q^
ga n isb atan kam roq deb qabul qilingan. 
Zaxiralarni boshqarish masalasi boshlangich zaxiraning ratsional 
kattahgini o'rnatishga va hajmini miqdoriy aniqlashga qaratilgan. 
Kelib tushayotgan partiyaning optimallik m ezoni b o iib tayyorlov- 
tashish xarajatlarining, zaxiralarni saqlashga ketadigan xarajat­
larning va defitsit natijasidagi yo:qotishlaming minimal summasi 
hisoblanadi.
Buyurtmaning sam arali miqdori quyidagi form ula b o ‘yicha 
aniqianadi:
i 87

---

=