M illiy universiteti

Beshinchisi 
-   g'azablangan  paytda  tashqi  ko'rinishini  tasavvur 
qilsin, chunki, bu g' azabni qaytaradi.
Oltinchtsi 
-   uzmi  qabul  qilish.  Bu  yaxshilikning  Alloh  huzuri- 
dagi  savobi  haqida  o'ylasin.  Ushbu  narsa  Allohning  rizoligi  uchun 
savob ishlar qilishga undaydi.
Musulmon  g'azabini  yutsa,  nafsini  multaqiylar  odatiga  xosligi 
bo'ladi.  Agar  kechirsa,  muhsinlarning  darajasiga  ko'tariladi.  Ibn 
Abbos  (r.a.)  dan  rivoyat  qilinadi:  “ Alloh  dedi:  “g'azabni  chiroyli 
narsa  evaziga  tark  qil”.  G'azabi  kelganda  sabr  qiladigan  kechirimli 
bandalarini  Alloh pokdomon holda tutib  turadi  va ularga dushmanlari 
bo'ysunadi”  (Buxoriy rivoyati).
Hasan  al-Basriy  dedi:  “M uslimning  belgilari:  Dinda  mustahkam 
turish,  yumshoq  ko'ngilli  bo'lish,  mehribon,  haq  yo'lida  fidoyilik, 
mulkda  tejamkorlik,  yo'qchilikda  sabr,  to'qlikda  esa  ehson  qilish; 
g'azabga  qul  bo'lmaslik,  shahvatparastlikdan  qochish,  bechoralarni 
qo'llab-quvatlash,  ham  tejamkorlik  ham  saxovatpeshalik,  zolimlarni 
kechirish,  qiyinchiliklarda  o'zi  bilan,  ro'shnolikda  esa  insonlar bilan 
bo'lish” .
E ttinchisi -  o'zini  so'kishdan  va boshqani  la'natlashdan  tivilish. 
Chunki  bu  sifat  tentaklargagina  xosdir.  Salmonni  bir  kishi  so'kkan- 
da:  “Agar  pallam  engil  kelsa,  aytgan  narsangdan  tutaman.  Agar 
pallam  oqikelsa, senga zarai' bermayman”,  dedi.
Bir  kishi  Abu  Bakr  (r.a.)  ni  so'kkanida  u:  “Alloh  k o'p  narsaga 
sendan  satr  qilmabdi”,  dedilar.  Bir  ayol  Molik  ibn  Dinorga:  ey
115

---

munofiq,  dedi.  Shunda u:  “Sizdan boshqasi  meni  bunday  atamagan”, 
dedi.  A hnaf ibn  g'ays:  “Menga biror kishi  dushmaniik qilmadi.  Men 
har uch  ishdan  birini  tutdim.  Agar mendan  Ulug'  bo'Isa,  uni  qadrla- 
dim;  agar  mendan  kichik  bo'Isa,  qadrimni  bildim;  agar  teng  bo'lsa, 
muruvvat qildim.
G 'azab ikki turii bo'ladi:  kimdir nafs yo'lidag'azablanadi, kimdir 
Alloh  yo'lida.  Birinchisi  qoralangan.  Ikkinchisi  qadrlangandir.  Zero, 
Rasululloh  (s.a.v.)  ham  shariatga  zid  ishlami  ko'rganlarida  g'azab- 
dan  yuzlari  qizarib,  ishni  bostirmaguncha  tinchimas  edilar.  Rasulul­
loh  (s.a.v.)  masjid  qiblasida  shilimshiq  narsani  к о 'rib,  uni  qo'llari 
bilan  ishqalab yubordilar va jahllari chiqib:  “Agar sizlardan birortan- 
giz  nomozda  bo'lsa,  Alloh  uning  qarshisidadir.  U  namozda  o'zining 
qarshisiga  balg'am   tashlamasin!’’  (Buxoriy  va  Muslim  rivoyati). 
Ushbu  hadisdan  ko'rinib  turibdiki,  agar  Allohning  hurmati  (harom 
qilgan narsalari) toptalsa, Rasululloh  (s.a.v.) g'azablanardilar.
“Yana  bir  gap:  kimdir  sizning  g'azabingizni  qo'zg'atayapti,  so'- 
kinyapti,  aft  basharasi  g'alati.  Shu  paytda  siz  unga  rahm  ko'zi  bilan 
qarab  ichingizda  “Eh,  Alloh  shu  bandangni  shu  kuyga  solib  qo'yib- 
san-a,  shunday  holatdan  meni  o'zing  asra”  desangiz, jahlingiz  chiq- 
maydi.  Yoki  qaynona  urishib  turgan  bo'lsa,  shunday  qaynona 
bo'lishdan  o'zing  asra,  Allohim,  deng  g'azab  bosiladi”  (ta'kid 
bizniki — N.B.).