М и с м о и л о в, М. Г. Халиулин



Download 12,21 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/218
Sana11.06.2022
Hajmi12,21 Kb.
#655244
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   218
Bog'liq
Mansur Ismoilov, Mahmud Xaliulin. Elementar fizika masalalari

V, = 1 / i) - ±’) _ 1/5®.“ _ !°? \ = 1(20 -  -10 - ) =
2 U i 
h '  
2 V Зс 
4 с /

с 
с /
Юм/с 
-

, о 
= —~- = 5 
м / с
= 1 8
к м ;С о а т .
Ж а в об : Автомобиль ва пелосипедчининг тезликлари мос равишда t/,— 
■»54 км/соат ва v 3— 18 км/соат.
З-масала. Узунлиги /, = 1,2 км, тезлиги v x = 54 км/соат 
булган юк поезди ва узунлиги /3=150 м, тезлиги t»2=108 км/соаг 
булган электропоезд иккита параллел йулдан кетаётган булса, 
электропоезд юк поездини цанча t вактда кувиб утади?
Берилган: /, = 1,2 км «— 1200 м, г>, = 5 4 = 1 5 \f/c; ¿
2
е
соат
» 150 м, *
ü
2“ 108 км/соат = 30 м/с
7 опиш керак: t — ?
Еш л и ш и : Электропоезднинг юк поездига нисбатан тезлиги 
ussvt—v l булади.
Агар вактнинг бошланишини кувиб утиш моментидан jçh- 
собланса, электропоезд юк поездини кувиб утиш учун и нис- 
бий тезлик билан икки поезднинг узунлиги 
ни утиши
керак, яъни:
= -
«
1200м4-_150м----- ----- 1350м ^
с _ j ^ MfJH>

^
3 0 — — 1 5 —
15 ^
с 
с 
с
Ж а в о б : Электропоезд юк поездини /- » 1 ,5 мин. да кувиб утади.
М у с т а ^ и л е ч и ш у ч у н м а с а л а л а р
1.1. Куёш атрофида •я — 30 км/с тезлик билан ^аракат ки- 
лаётган Ер I суткада канча s масофани утади?
Ж а в об : s = t'-í= 2 5 9 2 0 0 0 км.
1.2. Агар радиотулцинларининг завода таркалиш тезлиги 
v, = 300000 км/с ва товушнинг завода таркалиш тезлиги
м/с булса, Москвада микрофон олдида сузлаётгаи ки- 
шининг овози ундан ¿', = 50 м нарида Утирган одамга олдин 
эшитиладими ёки s,=3000 км масофада Тошкентда репродук­
тор олдида турган радио тингловчига олдин эшитиладими?
Ж а в э б : Радио типгловчи М  = / а—/.«=• — — — =0,137 с олдин эш итади.
v.¿ 
v t
www.ziyouz.com kutubxonasi


1.3. 
Тезликлари мос равишда 1^=2500 км/еоат ва 
=720 
км/соат булган ТУ-144 
самолёти ва ИЛ
- 8 6
аэробуси бир 
вактда Москвадан Тошкентга караб учган. Москва билан Тош- 
кент оралиги 
5
*= 3000 км га тенг. ТУ* 14* самолёти Тошкент­
га аэробусдан канча олдин етиб келади?
Ж а л об : Д*—
— — =.2,8 соат.
1.4. Икки поезд бир-бирига караб и, «=54 км/соат ва т>2»= 
***72 км/соат тезлик билан заракатланмокда. Биринчи поезд- 
даги пассажирнинг ^исобича иккинчи поезд унинг ёнидан 
=4с давомида у'тган. Иккинчи поезднннг узунлигини топинг?
Ж а в о б : /з = ( ^ 1+ с '2)^а— 140 м.
1.5. Метро эскалатори г»,—0,8 м/с тезлик билан *аракат- 
ланмоцда. Агар одам зскалаторга богланган санок системасида 
эскалатор ^аракати йуналишида ^ —
0 ,2
м/с тезлик билан юриб 
бораётган булса, у Ерга нисбатан 5=25 м масофани канча / 
ва^тда утади?
1.6. Метро эскалатори ^аракатланмай турган кишини /,=»
— 30 с давомила юкорига олиб чицади. Харакатланмаётган эс- 
калагордан эса киши 
= 2 мин. да юкорига чикали. Киши ха- 
ракатланаётган эскалаторда юриб цанчч / еактда юкорига ку- 
тарилади?
Ж а в о б : / =
- 2 4 с.
1.7. 
Узунлиги  = 300 м булган теплоход тезлик билан 
текис харакатланмокда. Тезлиги г>, = 72 км/соат булган катер 
*аракатдаги теплоходнинг куйругидан тумшугигача бориши ва 
шу масофани кайтиб утиши учун ¿ = 36 с вакт сарф килган 
б;улса. теплоходнинг тезлиги v l ни топинг.
1.8. Бир*биридан 
5 = 1 0 0
км масофада жойлашган икки ша- 
^ар орасила дарё буйлаб катер ^атнайди. Катер даре окими 
буйича сузганаа бу масофани /,*=4 соатда, окимга карши й$>- 
налишда эса /, — 
10
соатда сузяб ^тади, дарё окимининг тез­
лиги и
0
ва катернинг сувга нисбатан тезлиги V ни топинг.
Ж а в о б : Ас — — 
— — — 7,5 км/соат; « — —
- »17, 5 км/соат.
1.9. Икки параллел темир Йулдан узунлиги /,*=»480 м, тез­
лиги V,*=54 км соат б ^ а н юк поезди ва узунлиги 
/2* « 1 2 0
м, 
тезлиги г»
2
= Ю
8
км/соат булган пассажир поезди ^аракатлан-
Ж а в о б : 
— ~
■25 с.
*1 + *2
www.ziyouz.com kutubxonasi


мокда. Улар бир томонга ва царама-карши томонга ^аракат- 
ланаётган булса, ^аракатнинг мое равишда иг ва и2 нисбий 
тезликлари каидай булади? Канча tx ва 
i 2 
вактлар давомида 
бир поезд иккинчи поезд ёнидан утади?
Ж а в о б : я , = г 2—ü j " 1 5 м/с; U — ~ 
= 4 0 с;
t»2—V,
« 3= ü a+tfi=>45M/c; ¿
2
“ —
— “ 13,3 с.
v,+v2
1.10. KÿpHui сезгисн /0=ОД с давомида саклакадиган бул- 
са. и,«=72 км/соат тезлик билан кетаётган поезддаги йуловчи 
*г>
2=54 км/соат тезлик билан карши томондан келаётган поезд 
вагонларини санаб улгура оладими? Хар бир вагоннинг узун- 
лигини / = 20 м дан деб *исоблаш\
Ж а в о б : / = ------ -------- » 0 ,5 7 с > ,'о— санашга улгура олади.
Oi+l>3
1.11. Куёшдан Ергача булган масофа s, = 1,5*10® км, Ой- 
дан Ергача булган масофа эса î 5=*3,8*105 
к м

Ёрурлик 
н у р и
Куёшдан Ергача канча /s вактда ва Ойдаи Ерга канча /2 вакт- 
да етиб келади? Ёрурликнинг таркалиш тезлиги -и—3*10® м/с.
Ж а в о б : <
1
= — —500 с —»8,33 мин; Л — — -»1,3с. 
v
v
1.12. Теплоходнинг киргокка нисбатан *аракат тезлиги 
оким йуналишида ^*»36 км/соат, окимга карши йуналишда 
эса и2«-28,8 км/соат булса, теплоходнинг сувга нисбатан тез­
лиги ни ва окимнииг киРр0ККа нисбатан тезлиги v 0 ни то- 
пинг.
Ii,+Ui 
U,~~U9
Ж а в об : v  = — - — —5 м/с; t>0 — ~ —— — 1м/с.
1.13. в0“ 1 м/с тезлик билан окаётган дарёда сувга нисба­
тан ^-»18 км/соат тезлик билан ^аракатланаетган катернинг 
куйидаги ^оллардаги киргокка ниоатан тезлигини топинг:
1) оким буйича сузгандаги и,; 2) окимга карши сузгандаги 
й2; 3) окимга тик сузгандаги и3.
Ж а воб : a ^ ü + ü o —6 м/с; u2= v —
4 м/с; 
t'
2
+ ü i “ 5,1 м/с.
1.14. Катер даре окимига тик равишда сувга богланган са­
нок системасида ^=4 м/с тезлик билан харакатланмокда. Агар 
дарёнинг кенглиги А=800 м, сувнинг тезлиги эса г»о-=1 м/с булса, 
катер оким буйича канча 5 масофани сузиб утади?
Ж а в о б : s 
“ 200 м.
www.ziyouz.com kutubxonasi


М а с а л а л а р е ч и ш н а м у н а л а р и
1-маса'ла. Станциядан йулга чиркан электропоезд биринчи 
^ = 2 соатда 5!— 72 км масофани, иккинчи *а = 1 соатда 52 =
=54 км масофани ва охирги 
соатда эса 5, *= 36 км масо­
фани утиб тухтаган булса, й^лнинг *ар бир кисмидаги иурт, 
х'урт, г'урт Уртача тезликлар ва бутун й^лдаги 
тезликни 
топинг*
Берилган\ ^ = 2 соат — 7,2* 108с; 5 ,- 7 2 км*=72*108 м; 
— 
= 1 соат = 3,6* 103 с; 52 = 54 км—54-103 м; ¿3*—2 соат=7,2-103 с; 
$3 = 36 км=36-103 м.
Топиш керак: У}рТ = ? 
% рг= ? ^ рт= ?
Еяилииш: Жисм харакатининг уртача тезлиги утилган й^л 
5 ни, уни утиш учун кетган вацт га б^лган нисбатига тенг-
дир, яъни % рг = — . Шунинг учун *ам топилнши керак бол­
тан тезликлар цуйидагича аникланэди:

Download 12,21 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   218




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish