М и с м о и л о в, М. Г. Халиулин



Download 12,21 Kb.
Pdf ko'rish
bet191/218
Sana11.06.2022
Hajmi12,21 Kb.
#655244
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   218
Bog'liq
Mansur Ismoilov, Mahmud Xaliulin. Elementar fizika masalalari

Ж авчб:
К -
~ — /?в - 2 , 8 Ом; 
Ц\
- £/а 
- 1 ^ 2
- 14 В.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Б Е Ш И Н Ч И К И С М
ОПТИКА. АТОМ ВА ЯДРО ФИЗИКАСИ
X I I боб. ГЕО М ЕТРИ К ОПТИКА
Бир жинсли му*итда ёруглик нури тугри чизикли текисда- 
ракатланади, яъни
бунда 
ёругликнинг таркалиш масофаси, с—ёругликнинг тар- 
калиш тезлиги булиб, бушлицда с—3*108 м/с, *—ёругликнинг 
таркалиш вакти*
ф Ёруглик нурининг кайгиш конуни: икки му^ит чегарасига 
тушувчи ва ундан кайтувчи нурлар билан нурнинг тушиш 
нуктасига ^тказилган нормал битта текисликда ётиб, нурнинг 
тушиш бурчаги I цайтиш бурчагн г' га тенгдир (12.1-расм), 
яъни
• Буюмнинг ясси кузгудаги тасвири *амма вацт м а в з у м , т у г ­
ри, б у ю м г а т е н г в а к^згу текислигига нисбатан симметрик 
жойлашган булади (12.2- раем).
• Узаро а бурчак остида туташтирилган иккита кузгу ораси-
(ХИЛ)
(ХП.2)
к
www.ziyouz.com kutubxonasi


даги ^уцтанинг тасвирлар сони л куйидаги муносабатдан 
аникланади:
л — -
а
(Х11.3)
Ф  Эгрилик радиуси /? га тенг булган сферик кузгунинг фо­
кус масофаси £  ва оптик кучи и  куйидагига тенгдир:
.+ 5- 
“ 2
ва
(Х11.4)
бунда *+ *—ишора йигувчи (ботик) кузгуга, 
“—ишора эса 
■сочувчи (каварик) кузгуга тегишлидир.
СИ системасида сферик кузгунинг фокус масофаси метр 
(и) ларда, оптик кучи эса д и о п т р и я (дптр) ларда улчанади
яъни;
|^|си =»
си
=1 дптр.

• Буюмдан сферик кузгугача булган масофа й ва унинг куз- 
гудан тасвиригача булган масофа / булса, кузгу фокусини то- 
пиш формуласи куйидаги куринишда булади:
(XII.5)
Агар ботик кузгуда чин тасвир *осил булса, формулада /% / 
катталиклар »мусбат* (»+ *) — ишора билан олинади, мав*ум 
тасвирда эса факат / катталик .манфий“ (* —* )—ишора билан 
олинади.
• Кузгунинг ч и з и к л и к а т т а л а ш т и р и ш и К  тасвир ул- 
чами Н  ни буюмнинг улчами Л га булган нисбатига тенг бу- 
либ, 12.3-расмдан куринадики, уни тасвирдак кузгугача бул­
ган масофа / ни буюмдан кузгугача булган масофа 
га нис- 
бати билан аниклаш мумкин:
а 
а
(ХИ.6)
А'
9 Иккинчи му*итнинг би- 
ринчи 
му*итга 
нисбатан 
синдириш курсаткичи л,2 
деб, нурнинг тушиш бур- 
чаги синусининг 
синиши 
бурчаги синусига 
булган 
нисбатига айтилади:
п.2 = 5
-^-. 
(ХП.7)
бу ерда /—тушиш бур­
чаги, г—синиш бурчаги.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Бу холла икки мухит чегарасига тушувчи ва синиб утувчи 
нурлар билан нурнинг тушиш нуктасига утказилган нормал 
бир текисликда ётади.
я,а—мухитнинг нисбий синдириш курсаткичи ёругликнинг 
иккинчи мухитдаги таркалиш тезлиги 
нинг биринчи мухит- 
да таркалиш тезлиги 
дан неча марта кичиклигини хам 
ифодалайди, яъни
ВШ 
Vi 
VIt - .
/
i
,
j
— — — — . 
(X II.7a)
sin'* 
ü j
Бирор мухитнинг вакуумга нисбатан синдириш курсаткичи 
абсолют, синдириш курсаткичи деб аталиб, у ёругликнинг 
вакуумда таркалиш тезлиги с мухитдагидан неча марта катта 
эканини курсатади, яъни:
(X II.7 бу
Sin r 
V
Нисбий синдириш курсаткичи иккинчи ва биринчи мухит аб­
солют синдириш курсаткичлари нисбатига тенг:
n „ = ? l - c

Download 12,21 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   218




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish