M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

Fiziologik ehtiyojlarda yordam ko‘rsatish:
ovqatlantirish; 
 
–
suyuqlik ichirish;
 
–
tuvak qo‘yish;
 
–
siydikdon tutish;
 
–
siydik ajratish qiyinlashgan bo‘lsa, qovuqni kateterlash yoki 
 
–
doimiy kateter qo‘yish;
najas ajralishi qiyinlashganda tozalovchi huqna qilish.
 
–
Bemorlar parvarishining asosiy texnikasi
Reanimatsiya va intensiv terapiya bo‘limlarida davolanayotgan 
bemorlarning  tuzalib  ketishi  to‘g‘ri  parvarish  qilishga  bog‘liq. 
O‘lim  bilan  tugash  holati  asosiy  kasallik  oqibatida  emas,  balki 
uning  asorati  natijasida  ro‘y  berishi  mumkin.  Faqat  malakali 
hamshira  parvarishi  yordamida  ularning  oldini  olish  mumkin, 
aks  holda  intensiv  terapiyaning  zamonaviy  usullari  foydasiz 
bo‘lishi mumkin.
Sharoitlarni tayyorlash. Ko‘p hollarda, bemorning ichida ro‘y 
berayotgan  holat  davolash  obyekti  hisoblanadi.  Hamshiralarning 
diqqati  esa  tashqi  muhitni  saqlash  va  yaxshilash,  ya’ni  bemor 
atrofida ro‘y berayotgan sharoitga qaratilgan bo‘lishi lozim.
Bo‘linma  va  xonalarda  quyidagi  sharoitlar  mavjud  bo‘lishi 
lozim: bemorlarni bir-biridan ajratish, reanimatsiya va monitoring 
uchun  maxsus  apparaturani  qo‘llagan  holda  har  bir  bemorni 
kuzatish  va  har  bir  karavotga  har  tomonlama  yaqinlashish 
imkoniyati  bo‘lishi  lozim.  Shuningdek,  navbatchi  reanimatolog 
navbatchi mutaxassislar, yordamchi va texnik xodimlar bilan erkin 
aloqada  bo‘lishi  zarur.  Elektrodefibrillator,  «Ambu  qopi»,  elektr 
so‘rg‘ich, intubatsiya va markaziy tomirlar uchun to‘plam, zondlar, 
shprislar,  infuziyalar  uchun  sistemalar,  bog‘lov  materiallari  va 
dorilar  qo‘yilgan  ko‘chma  stollar  doimo  tayyor  turishi  lozim. 
Shovqin va tashrif qiluvchilardan izolatsiyalangan bo‘lishi zarur.
Palatada  toza  havo,  tegishli  harorat  (24°C–26°C)  va  namlik 
darajasini ta’minlash hamda pol va karavot atrofidagi maydonning 

---

203
tozaligini  kuzatib  turish  lozim.  Zarurat  tufayli  bemor  24  soat 
mobaynida karavotda vaqtni o‘tkazishga majbur, shu sababli ular 
vaqt  o‘tishi,  kecha  va  kunduzni  ajratish,  sanani  bilishlari  uchun 
harakat qilish kerak.
Tozalikni  saqlash.  Intensiv  terapiya  bo‘limiga  tushgan  bemorlar 
juda  nimjon  va  immuniteti  pasaygan  bo‘ladi.  Ikkilamchi  infeksiya 
qo‘shilishi  va  uning  asoratini  oldini  olish  maqsadida  hamshira 
muntazam  ravishda  gigiyenik  muolajalarni  bajarib  turishi  kerak. 
Shuningdek, gigiyenik muolajalar bemorning kayfiyatini ko‘tarishga 
yordam beradi. Quyidagi gigiyenik muolajalar bajariladi:
Og‘ir bemorlarning og‘iz bo‘shlig‘ini tozalash.
Og‘iz  va  burun  bo‘shlig‘iga  turli  naychalar  kiritilgan  bo‘lsa, 
 
–
organizmning  o‘zini  o‘zi  tozalash  funksiyasi  susayadi,  bu 
holat  infeksiya  rivojlanishiga  olib  kelishi  mumkin.  Kuniga 
kamida 3 marta tishlarni tozalash yoki og‘izni chayish lozim.
Ikkita  hamshira  naychalarini  ushlab,  og‘iz  bo‘shlig‘ining 
 
–
gigiyenik muolajalarini tezda bajarishlari, so‘ngra naychalar 
o‘rnatilish joyini almashtirishlari lozim.