M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

Birinchi  yordam,  transportirovka  qilish,  davolash.  Birinchi 
yor dam  ko‘rsatishda  og‘riq  qoldiruvchi  dorilar  ruxsat  etilmaydi, 
chunki ular klinik manzarani o‘zgartirib qo‘yishi mumkin. Me’da 
zondlanadi.  Birinchi  yordam  tariqasida  yurak-tomir  dorilar 
(kofein,  kamfora,  kordiamin)  ishlatish,  qoringa  muzli  xalta 
qo‘yish lozim. Bemorga suyuqlik ichirish qat’iyan man qilinadi.
Transportirovkani tez yordam mashinasida – zambilda bemor 
uchun qulay vaziyatda (yonboshida, chalqancha yotqizib) amalga 
oshiriladi.  Birga  olib  boradigan  xodim  bemorni  kuzatib  turishi 
lozim.  Qusganda  bemorning  boshini  yon  tomonga  burish  kerak 
(qusuq massasidan asfiksiya ro‘y berish xavfi bo‘ladi).
Shoshilinch  operatsiya  davolashning  asosini  tashkil  etish. 
Bu  me’da  yoki  o‘n  ikki  barmoqli  ichakdagi  perforativ  teshikni 
tikish,  qorin  bo‘shlig‘iga  tushgan  me’da  suyuqligini  chiqarish 
va  unga  antibiotiklar  yuborishdan  iborat.  Qorin  bo‘shlig‘idagi 
jarohat zich qilib tikiladi. Ba’zan qorin bo‘shlig‘iga antibiotiklar 
yuborish  uchun  ingichka  polietilen  naycha  (mikroirrigator) 
kiritiladi. Ayrim hollarda, bemorning ahvoli qoniqarli bo‘lganda 
va  me’dada  yallig‘lanish,  yara  paydo  bo‘lmaganda  me’da 
rezeksiya qilinadi.