M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

Yara  kasalligining  xirurgik  asoratlari.  Yaraning  teshilishi  – 
perforatsiyasi. Yara uzoq muddat kechganda shilliq qavat, shilliq 
parda  osti  qavati  va  qisman  mushak  qavatining  yemirilishi 
kuzatiladi.  Jismoniy  ish,  ko‘p  ovqat  yeyish,  me’dani  yuvish  va 
shu  kabilarda  me’daning  yara  zonasidagi  yupqalashgan  qavati 
yoriladi  (perforatsiya,  teshiladi).  Me’daning  suyuqligi  qorin 
bo‘shlig‘iga oqib chiqadi.
Klinikasi.  Teshilish  vaqtida  to‘sh  osti  sohasida  to‘satdan 
qattiq  og‘riq  paydo  bo‘ladi.  Bu  og‘riqni  qoringa  xanjar  urishga 
taqqoslanadi  va  uni  «xanjar  urgandek»  og‘riq  deyiladi.  U  shok 
holatiga  olib  kelishi  mumkin.  Bunda  qorin  ichga  tortiladi,  qorin 
mushaklari  taranglashgan  (defans)  bo‘ladi.  Bemor  oyoqlarini 
yig‘ib  olib,  chalqancha  yoki  yon boshlab  yotadi.  Shchetkin  – 
Blyumbergning  belgisi  musbat  bo‘ladi.  Qorinni  perkussiya 
qilishda  qorin  bo‘shlig‘ida  havo  borligidan  (me’dadan  tushgan) 

---

141
jigarga xos bo‘g‘iq tovush eshitilmaydi. Qorin bo‘shlig‘i bemorni 
turg‘azib  rentgenoskopiya  qilinganda  diafragma  ostida  havoli 
«o‘roq»  belgisi  aniqlanadi.  Bemorning  yuzi  so‘lib  qoladi, 
bo‘zaradi  (Gippokrat  yuzi).  Puls  avvaliga  siyrak  (Bergman 
simptomi), keyin esa tezlashgan bo‘ladi.