M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

5.7. Irsiy kasalliklarda bola va uning oilasiga ko‘rsatiladigan 
hamshiralik parvarishi
 
 
Tug‘ma nuqsonlarni aniqlash
 
 
Tug‘ma  nuqsonli  bola  tug‘ilishi  sabablari,  bola  dunyoga 
kelgunga  qadar  yuz  beradi.  Bola  tug‘ilgandan  keyin  tug‘ma 
nuqson belgilari namoyon bo‘ladi. Sababiga ko‘ra tug‘ma nuq-
sonlarni  irsiy  kasallilklar,  xromasom  kasalliklar,  multifaktorial 
kasalliklar, mediamentlar ta’sirida kelib chiqqan, ona qornida 
zararlanish ta’sirida kelib chiqqan kasalliklar, tashqi muhitning 
zararli ta’sirida kelib chiqqan kasalliklarga bo‘linadi.
 
Tashqi muhit faktorlari.
 
Dorilar  qabul  qilish  natijasida.  Infeksiyalar  chaqiradigan 
nuqsonlar. Qarindosn urug‘lar o‘rtasidagi nikohlar. 
 
Tug‘ma  nuqsonli  bolalar  tug‘ilishini  kutayotgan  ota-onalar 
holati.
 
Hamma  ota-onalar  bolalarini  sog‘lom  bo‘lishini  xohlaydi. 
Shuning uchun tug‘ma nuqsonli bolalar tug‘ilguncha ota-onalar 
shokka  tushadilar.  UZI  vaqtida  nuqsonlar  haqida  eshitganda 
hayajonlanish  va  ruhiy  bezovtalanish  sezadilar.  Tashxisga 

---

 
201 
qaramasdan ota-onalarga bola tashlab ketish haqida qandaydir 
chora  qo‘llash  juda  qiyin  holat.  Tug‘ma  nuqsonli  bola 
tug‘ilishini kutayotgan ota-onalar holati quyidagilarga bo‘linadi:
 
1. 
Shok holati.
 
2. 
Inkor etish.
 
3. 
Qabul qila olmaslik va g‘amga botish.
 
4. 
Moslashish.
 
5. 
Oldingi holatda qolish.
 
Shundan  kelib  chiqqan  holda  ota-onalar  bilan  suhbat 
o‘tkaziladi.
 
Ota-onaga bola nuqson bilan tug‘ilganini xabar qilinsa, ota-
ona holatini shokka tushiradi va ota-ona buni qabul qilmasligi 
mumkin.  Shuning  uchun  ota-onalarga  yaxshilab  vahima 
qilmasdan tushuntirish kerak. Shokdan chiqqandan keyin ota-
onalar o‘zlarini aybdor qilib, jahli chiqadi. 2 chi tomondan o‘z 
his-tuyg‘ulari  bilan  kurashadilar.  Bu  paytda  ota-onalarga  bor 
haqiqatni anglashi va tushunib yetishi qiyin, shuning uchun ota-
onalarga g‘amini yengillashtirish uchun sharoit yaratish kerak. 
Hamshira  ochiq  ko‘ngilli  bo‘lishi  bolalarni  ota-onalari  bilan 
birga o‘stirishi va tarbiyalashi kerak, ota-onalar bilan ishonchli 
munosabatda bo‘lishi kerak.