M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

1.6. Muskul kuchini o‘lchash
 
 
Muskul  kuchi  –  dinamometr  asbobida,  ko‘pincha  katta 
yoshdagi  bolalarda  qo‘l  va  oyoqlarda  alohida  o‘lchanadi  (13-
rasm). 
 
 
 
 
13-rasm. Dinamometrlar: a – oyoqlar uchun; b – qo‘llar uchun.  
 
1.7. Bolaning terisini baholash
 
 
Hamshira  oldin  qo‘llarini  yuvib,  quritib  va  isitib  olgach, 
imkon qadar issiq xonada bolaning terisini ko‘zdan kechirishi 
kerak. Bola yalang‘och qilib yechintiriladi, kattaroq bolalar esa 
bundan xijolat bo‘lib tortinishi mumkin, shuning uchun ularni 
navbati bilan yechintiriladi. Kichik bolalar odatda yo‘rgaklash 
stolida  ko‘zdan  kechiriladi.  Bordi-yu,  bola  yig‘lab  xarxasha 
qiladigan bo‘lsa, unga rangdor o‘yinchoqlar berish va muloyim 
a 
 
b 
 

---

 
299 
gapirish bilan ovutishga harakat qilinadi, shundan keyingina uni 
ko‘zdan kechirishga o‘tiladi. 
 
Bola terisining holatiga baho berishda quyidagilar aniqlanadi:
 
1. Rangi. 
 
2. Namligi. 
 
3. Tozaligi. 
 
4. Elastikligi. 
 
5. Turgori. 
 
1.  Sog‘lom  bolalarning  terisi  nimpushti  rangda,  baxmalday 
mayin,  tekis  bo‘ladi.  Ba’zi  bir  bolalarning  terisi  bug‘doyrang 
bo‘lishi, oftobda qoraygan joylar ko‘rinib turishi mumkin. Teri 
rangi o‘zgarib turishi (sianoz  - ko‘karinqiraganlik, qizarishlik, 
sarg‘aygan bo‘lishi) bolaning biror-bir dardga chalinganligidan 
guvohlik beradi. 
 
2.  Ter  bezlarining  yetarli  darajada  rivojlanmaganligi  oqiba-
tida  bolaning  terisi  bir  qadar  quruq  bo‘ladi.  Terining  ortiq 
darajada nam bo‘lishi ayrim kasalliklarda, bola issiqlab qolgan-
da, chopib yoki o‘ynab kelgandan so‘ng bo‘lishi mumkin. 
 
3. Terining tozaligini aniqlashda, albatta, bolani yalang‘och 
qilib  yechintirib,  terisi  yaxshilab  ko‘zdan  kechiriladi,  chunki 
toshmalarning  ba’zi  elementlari,  ko‘chib  tushishlar,  qon 
quyilishlar kiyimlar ostida ko‘rinmay qolishi mumkin. 
 
4. Terisining elastikligini o‘ng qo‘lning katta va ko‘rsatkich 
barmoqlari  bilan  bolaning  qornidagi  teri  burmalarini  ushlab 
ko‘rib aniqlanadi. Teri normal, elastik bo‘lsa, barmoqlar bilan 
ushlab paydo qilingan burma qo‘yib yuborilgan zahotiyoq qayta 
o‘z  holiga  tiklanadi.  Bordi-yu,  terining  elastikligi  yo‘qolgan 
bo‘lsa, hosil qilingan burma sekinlik bilan yoziladi. 
 
5. Terining turgori – bu teri va barcha mushak to‘qimalarni 
barmoqlar bilan bosib ko‘rilganda seziladigan qarshilik. Turgor 
yelka yoki son sohasida aniqlanadi.