М. Ф. Хакимова н. Х. Лутфуллаева

“Дидактик машина” 
30 –50 
йиллар 
ўртаси 
30-йилнинг ўртасида АҚШнинг Индиана 
университетида талабаларга эшитиш ва кўриш 
(аудиовизуал) таълими бўйича маърузалар 
ўқилган, 1946й. – шу ернинг ўзида эшитиш ва 
кўриш (аудиовизуал) таълими бўйича 
мутахассисларни тайѐрлаш курси: ишлаб 
чиқаришни режалаштириш, эшитиш ва кўриш 
(аудиовизуал) воситаларни ишлатиш ва улар 
сифатини баҳолаш, шу воситаларни қўллаб 
ўқув 
жараѐнини 
бошқариш 
дастурлари 
киритилди.
1954й. – профессор Б.Ф. Скинер 
томонидан ишлар тақсимоти (мавзу-қадам-
ходимлар) бўйича ўргатишнинг мунтазамли 
технологиясини 
ўзида 
намоѐн 
этувчи, 
дастурлашган таълим модели (ДТ) асослади. 
Қайтар алоқани назарда тутувчи: ҳар бир 
бажарилган ишнинг тўғрилигини тезкор 
баҳолаш ва агарда кейинги қадамга хатолик 
бўлса қайтариш деб таъкидлаган. 
“Таълимда 
технологиялар” - 
―...
 
маълумотга эга бўлиш 
соҳасида 
замонамизнинг бўлаги 
бўлган 
кашфиѐтлар, 
саноат маҳсулотлари 
ва 
жараѐнларини 
қўллаш‖ (М. Кларк).
 
педагогик мақсадларда 
ахборотни 
тақдим 
этишда эшитиш ва 
кўриш (аудиовизуал)
воситаларини қўллаш. 
50 – 60
йиллар 
ўртаси
1958й. – Н. Краудер бир қатор берилган ва 
жавобларни тўғрилигига боғлиқ равишда 
қайтар алоқага мувофиқ жавобларни кўп 
танлаш ДТ кенгайтирилган чизмасини таклиф 
этди. 
“
Ўргатувчи 
технология”

(Д. 
Финн,1959)
– 
педагогик 
мақсадда 
махсус 
яратилган 
эшитиш воситаларидан 
фойдаланиш 
ва 
улардан фойдаланиш 
услубиѐти.
70 -80 
йиллар 
Таълим технологиясини илмий асосини 
ахборот, телеалоқа назарияси, педагогик 
квалиметрияси, 
тизимли 
таҳлил, 
билиш 
жараѐнини бошқариш назарияси, таълим 
жараѐнини 
қулайлаштириш, 
педагогик