М авж уда қам идовл н и го ра с у л а й м о н о в а эски ўзбек ёзуви

 
> 0 '
Л)
Вов ҳарфи
I
3
Вов ҳарфи ўзбек тилидаги «в» ундошини ифодалайди. Ёзувда икки 
хил кўринишга эга. Ўзидан олдин келадиган ҳарфларгагина қўшилиб 
ёзилади. Вов ҳарфининг думалоқ қисми сатр чизиги устида, иккиичи 
кисми эса чизиқдан пастга тушириб ёзилади.
Вов ҳарфи бир неча товушни ифодалайди:
1. Сўз бошида доимо «в» ундош товушини ифодапаб келади.
N
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2. 
Сўз бошида «у», «ў» унли товушларини х.осил қилиш учун вов 
ҳарфи ўзидан олдин алиф ҳарфини олади.
3. 
Сўз ўртаси ва охирида «у», «ў» унли товушларини ифодалашда 
вовнинг ўзи якка ҳолда ёзилади ва ўрнига караб «в», «у», «ў» тарзида 
ўқилади.
4. 
Вов ҳарфи сўзларни ўзаро боғлашда боғловчилик вазифасини 
ҳам бажаради. Бундай ҳолда «вов»нинг якка ўзи ёзилиб, «ва» шаклида 
ўкилади.
1- топшириқ. Вов ҳарфининг ҳар икки кўринишини бир бетдан
ёзинг.
2- 
топшириқ. Қуйидаги сўз ва ҳарфий бирикмаларни тепадан пастга 
қараб жуфтлаб ўқинг ва дафтарингизга кўчириб ёзинг:
3 3 3
3 3
3 3 3
-Ъ '
У
3 3 3
3 3
3 3 3
-О
'з
' з
3- 
топшириқ. Куйидаги сўзларни ўкинг ва дафтарингизга икки 
катордан кўчиринг. Ҳарфларнинг тўғри ёзилишига диққат қилинг:
3 
_Ь' 
Ў
З з  
^ Ь ' 
0
'
З З ^З ^ У  _з'
4- топшириқ. Қуйидаги сўзларни араб имлосига ўтириб ёзинг:
Ов, зопур, зўр, адув, Довуд, удод, овора, дарз, аждар. У 
зовурдур. Довуд ва Ўроз зўрдур. Озод овоздордур.
Эслатма: Агар юқорида кўриб ўтилган икки кўринишли, яъни 
мунфасил ҳарфлар иштирокида сўз тузилса, уларнинг фақат алоҳида 
шакли ишлатилади ва ҳарфлар бир-бирига қўшилмай ёзилади.
Ҳаракатлар
Араб 
имлосига 
асоеланган 
эски 
ўзбгк 
ёзувининг 
асосий' 
хусусиятларидан бири ёзувда қисқа унмҚс, и, у)ларнинг акс этмаслигидир. 
Қиска унлиларнинг вазифасини ёзувда «фатҳа» 
«касра», 
лалша» 
ҳаракат белгитри бажаради. Ҳаракатлар матнни тез, осон ва хггоснз 
ўкишни таъминлайди. Бу оелгилар факат араб ва форс )илидан узлашган 
сўзлардагина қўлланилади.
Фатҳл (чабар). Араб тилида қиска «а» унли тсвуши «фач,- 
белгиси билан ифодаланади. У форс тилида «забар» деб аталади «Усз», 
«юқори» деган маъноларни англатади. Араб ва форс тилидан ўзлашган 
сўзлар бошида келувчи «а» товушини ифодалаш > ■
н :пиф ҳарфининг 
ҳамда қатор келган ундош товушларнинг устига қўшилади:
Уз зз Узз