М авж уда қам идовл н и го ра с у л а й м о н о в а эски ўзбек ёзуви

4_о
Г ** 
1 -V
< 3 ^
л_к!_) _)
г
^ 1><*-
т
4
.* Д п 
|
>1аЧ
а'л^
Г
41*,
т
Шеърни шу туришда ўқилганда нимадир етишмаётгандек кўринади. 
Аслида у мукаммал шеър бўлиб, сўзларни ўз ўрнига қўйиб ўкиш ўкувчиларга 
ҳавола қилинади. Шеърни туғри ўқиш учун юқорида айтиб ўгганимиздек, 
унинг таркибида мавжуд рақамларни тартиб сон шаклида ўкиш лозим. 
Учинчи, чаладек кўринган мисра бошига эса иккмнчи мисрадаги сўзлар 
(бинафша, анбар, райҳон) қўйиб ўқилади:
а ^ а  >
^_)АЛС. ^ 
ҚДлДлЛ
<■'
'ФлА 
|_ Я л . 
^ ў -а -л ^ _«_)Ллс. 
^
Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш жоизки, мазкур жанрлар. шеърий шакл 
ва ҳарфий санъатларнинг барчаси бир-бнрн билан бевосита боғлиқ, бнри 
иккинчисини тулдиради. Энг муҳими, уларнинг асосида абжад хисоби. 
таьрих ётади.
Шундай экан, ўкувчи абжад ҳисобини яхши билиши, у билан боглиқ 
санъатларни пухта эгаллашн лознм. Чунки булар ўзбек адабиёти тарихп 
билан. ўзбек шеърияти билан боглиқ масалаларни чуқур ўрганиш учун кснг 
йул очади. Қўлёзма асарларнинг китобот тарихини аниқлашда. матнини 
тушуниш, мазмун моҳиятини англаб етиш масалапарида катта ёрдам беради. 
Шу билан бирга мазкур санъатлар ўз даврининг кроссворди (бош қотирмаси) 
ролини 
ҳам 
бажарадики, 
улар 
ўкувчилар 
тафаккури 
доирасини
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

кенгайтиришга, билим даражасини оширишга, мушоҳадаларини бойитишга, 
аклларини пешлашга хизмат қилади.
1- 
топшириқ. Қуйидаги шеърларни араб алифбосига ўгиринг ва 
дафтарингизга кўчириб ёзинг. Улар қайсн шеърий санъат намунаси 
ҳисобланади? Ечимини қандай усуллар ила амалга ошириш мумкин?
Банда белида бор бир гавҳар,
Икки қил ониэй карампарвар.
(Огаҳий)
Таянч тушунча: «Банда» сўзи арабча Ҳ*- (абд) бўлади. Шеърнинг 
ечимини топишда сўздаги ҳаракат белгилари ўрнини алмаштириш мумкин.