П ост т ет аник пот енциация.
Рефлекс жавоб реакциясининг катталиги ундан олдинги таъ-
сирлашга борлиц. Агар нервни кам частотали импулслар билан
цузгатсак тегиш ли даражадаги ж авоб реакциясини кузатамиз.
Бироц шу нервни куп частотали (300-600 имп.с) таъсирлар б и
лан цузгатиб кейин яна кам частотали дастлабки таъсирлар б и
лан цузгатсак, рефлекснинг ж авоб реакцияси дастлабки ж авоб-
дан кескин ортиц булади. Бу цодисани посттетаник п отен ци а
ция деб аталади.
Цузгат иш рит м ла р и н и и г т ра нсф о р м а ц и яла ни ш и .
Н ерв
марказидан утаётган импулслар
уз
ритмини узгартира олади.
Нерв марказидаги нейронларнинг
айримлари юцори частота
билан жавоб берса, айримлари паст частота билан жавоб бера-
ди. Улардан айримлари эса им пулслар ритмини кучай ти риб
жавоб беради. Импулслар сонини камайтириш ёки орттириш ни
трансформация дейилади. Трансформация натижасида нерв мар-
кази билан боглиц функциянинг оптим ал ш ароитда ам ал га
ошиши таъмин этилади.
Буни цуйидаги расмдаги чизм а билан туш унтириш м ум к и н
(22-расм).
22-расм. МНСда нейронлар борланиши-
нинг турлари (спинал рефлектор ёйлари):
1-рефлектор ёйининг шугри чизмаси,
П -нейронлар мултипликацияси,
111-нейрон т узоги (нейрон халцаси
хот ира асоси), lV -импулслар т р а н сф о р -
м ациясини т аш кил цилувчи оралиц
нейронлар нисбати, V- орка м и я ни нг
бош ^а сегм ент ларидаги нейронларга
щ м им пулсларнинг тарцалиши (и р р а д и
ация); а-сезувчи
,
б-оралгщ ва в-%аракат-
лант ирувчи нейронлар.
Ф аолият изи.
А ксарият ^олларда
цузратувчининг таъсир
цилиш вактига Караганда рефлексии жавоб реакцияси вакти узо^-
ро ^ давом этади. Дузгатувчининг кучи ва таъсир ^илиш вакти
^аичалик куп булса ж авоб реакцияси шунча узоц давом этади,
яъни нерв маркази узо^ро^ |$зралади. Хозирги ва^тда купчи-
лик олимлар нерв м арказида ^зрали ш н и узо
1
ф о ^
давом этишл-
ни импулсларни марказдаги нейронлар занжирида айланиш би
лан изо^лашмовда.
Чизмадан куриниб турибдики рецептор майдони ]$зралган-
дан кейин,
1
$зралиш биринчи нейронни
1
$зратади, у
уз
навба-
тида ижрочи аъзони, ¡^узгатади. Биринчи нейроннинг аксони ён
шохлари ор^али 2,3 нейронларни кузгатади. Иккинчи нейрон-
дан ^узгалиш биринчи ва бешинчи нейронга боради. Учинчи ней-
рондан туртинчи нейронга боради.
Туртинчи ва бешинчи ней-
ронлардан яна биринчи нейронга келади. Шундай к;илиб, (^узра-
лиш марказдаги нейронлар занжирида айланиши ^исобига нерв
маркази
1
$зралган ^олатда булади. Фаолият изи марказ ишини
енгиллатиш учун му^им а^амиятга эга.
Do'stlaringiz bilan baham: