M abduraimova, N. Abdullaeya



Download 3,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet57/120
Sana04.04.2022
Hajmi3,17 Mb.
#527339
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   120
Bog'liq
Cуғурта бизнеси. Kenjayev

Nazorat savollari 
1.
Sug‘urta vositachilarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish va ular faoliyatini 
litsenziyalash tartibi qanday amalga oshiriladi? 
2.
Sug’urta agentlarining turlarini sanab bering? 
3.
Sug’urta agentlarining o’ziga xos xususiyatlarini ayting? 
4.
Sug’urta agenti va sug’urta brokerining o’zaro o’xshash va farqli jihatlari? 


138 
VI BOB. SUG‘URTA BIZNESIDA MOLIYAVIY FAOLIYATNI 
BYUDJETLASHTIRISH 
 
6.1 Sug‘urta tashkilotlarida moliyaviy resurslarni joylashtirishning o‘ziga xos 
xususiyatlari 
Iqtisodiyotni 
innovasion 
rivojlantirish 
va 
shu 
asosda 
uning 
raqobatbardoshligini ta’minlash uchun unga, birinchi o‘rinda, etarli darajada 
investitsiya kiritish zarurligi jahon amaliyotida tajribadan o‘tgan va o‘zini oqlagan 
usul hisoblanadi. Bizning fikrimizcha, O‘zbekiston uchun ham iqtisodiyot 
sohalarini jadal rivojlantirish hamda tarkibiy o‘zgartirish borasida yirik miqdordagi 
investitsiyalarni jalb etish o‘ta muhim hisoblanadi.
Bunday hajmdagi 
investitsiyalar ham ichki, ham tashqi investitsiyalarni faol jalb qilish evaziga 
ta’minlanishi mumkin. Shu bilan birga mamlakatdagi mavjud imkoniyatlarni to‘liq 
ishga solish hamda tashqaridan mumkin qadar ko‘proq investitsiyalar jalb qilish 
uchun, qulay investitsiya muhitini yaratish davlat oldida turgan asosiy vazifalardan 
biri hisoblanadi. Qulay investitsiya muhitini yaratishning muhim shartlaridan biri 
investitsiya uchun yo‘naltiriladigan moliyaviy resurslarning samaradorligini 
ta’minlashdan iborat. Shu bilan bir qatorda iqtisodiyotga zarur darajadagi 
investitsiyalarni jalb qilish va ushbu investitsiyalarning samaradorligini ta’minlash 
xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning investitsiya jarayonlarda faolligini oshirishga va 
barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlashga olib keladi. 
Mamlakatimiz rivojlanishining hozirgi holati va davlat iqtisodiy siyosatining 
o‘zgarib borishi iqtisodiyotning dolzarb muammolarini, jumladan investitsiya bilan 
bog‘liq masalalarni muntazam qayta ko‘rib chiqish va ilmiy tadqiq etishni talab 
etadi.
Iqtisodiyot fanlari doktori, professor A.V.Vaxabovning fikriga ko‘ra, 
investitsiya siyosati investitsiya faoliyatning o‘rta va uzoq muddatli maqsadlari 
hamda ularga erishish yo‘llarini belgilab beradi. Investitsiya siyosati – investitsiya 
strategiyasini amalga oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar tizimi, investitsion 


139 
taktikadir. 
SHuningdek oqilona investitsiya siyosati birinchi navbatda, investitsiya 
jarayonlarini davlat tomonidan tartibga solish va qo‘llab-quvvatlashning samarali 
tizimini shakllantirish orqali barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlashga xizmat qilishi 
lozim. Investitsiya siyosati xorijiy va milliy investorlarning xo‘jalik faoliyatini 
yuritishlari uchun qulay shart-sharoitlar yaratishi lozim. SHu bilan birga 
investitsiya faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishda eng muhimi va hal 
qilinishi lozim bo‘lgan masalalardan biri – chet el investitsiyalari ishtirokidagi 
korxonalarni hududlar bo‘ylab maqbul darajada bir tekis joylashtirishdir. 
Iqtisodiyotni erkinlashtirish bosqichida amalga oshirilayotgan investitsiya 
siyosati mamlakatimizning ijtimoiy-iqtisodiy va strategik maqsadlarini belgilash, 
O‘zbekistonning xalqaro iqtisodiy hamjamiyatdagi roli va o‘rnini aniqlash 
imkonini bermoqda. SHunday ekan bir narsani ta’kidlab o‘tish lozimki, 
investitsiya jozibadorlik bo‘yicha mamlakatlarning reytinglarini e’lon qilishda 
O‘zbekiston umumiy davlatlar ro‘yxatidan joy olmasdan kelmoqda. 
Xuddi 
shuningdek, 
investorlar 
moliyaviy 
sarmoyalarni 
biror-bir 
mamlakatning iqtisodiyotiga kiritishidan oldin mamlakat fond bozorining faolligini 
namoyon etadigan indekslarga ham e’tibor qaratishadi. Bularga: DowJones va 
NASDAQ (AQSH), EuroCtoxx 50, FTSE (London), XETRA DAX (Germaniya), 
CAC-40 (Fransiya), SMI (SHveysariya), AEX (Gollandiya), MIBTel (Italiya), 
IBEX (Ispaniya), Nikkei (YAponiya), HANGSENQ (Gonkong), MMVB-RTS 
(Rossiya). Ushbu indekslar bo‘yicha ham O‘zbekiston quyi pog‘onadan joy egallab 
kelayotgani ham achinarli jihatlardan hisoblanadi. Nimaga deganda, O‘zbekiston 
fond bozori bugungi kunda unchalik ham rivojlanmagan va bu boradagi islohotlar 
sekinlik bilan kechmoqda.
Shuning 
uchun 
investitsiya 
siyosatining 
makrodarajadagi 
va 
mikrodarajadagi maqsadlaridan kelib chiqqan holda, davlat investitsiya 
siyosatining asosiy vazifalarini quyidagicha ta’riflash mumkin:
investitsiya faoliyatini jonlantirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish; 


140 
tarkibiy o‘zgarishlarni chuqurlashtirishga qaratilgan maqsadli yo‘naltirilgan 
siyosat yuritish; 
mahalliy mahsulotlarning jahon bozoridagi raqobatbardoshligini ta’minlash 
va mamlakatning eksport salohiyatini oshirish maqsadida ustuvor tarmoqlarni har 
tomonlama qo‘llab-quvvatlash; 
investitsiya 
loyihalarining 
tanlov 
asosida 
davlat 
tomonidan 
moliyalashtirilishini amalga oshirish; 
xorijiy investitsiyalarni jalb qilish maqsadida shaffof iqtisodiyot siyosatini 
olib borish; 
ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish; 
qurilish materiallari va pudrat ishlari bozorini rivojlantirish. 
YUqoridagi vazifalarni muvaffaqiyatli amalga oshirishda va uning 
samaradorligini 
ta’minlashda 
sug‘urta 
xizmatlarining 
hamda 
sug‘urta 
tashkilotlarining investitsiya faoliyatini muhim ahamiyat kasb etadi. 
Investitsiya siyosatini amalga oshirish vositalari va usullari investitsiyalarning 
turli yo‘nalishlarda sarflanishi va joylashtirilishini rag‘batlantiradi. Investitsiya 
qo‘yilmalarning amaldagi samaradorligi olingan foydaga asoslanib baholanadi. 
Mamlakat yalpi ichki mahsulotining miqdori va o‘sish sur’atlari iqtisodiyotga 
yo‘naltirilayotgan investitsiyalar miqdori va tarkibiga bog‘liq bo‘ladi. 
Sug‘urta tashkilotlarining faoliyati tabiat va jamiyatda yuzaga keladigan turli 
ko‘rinishdagi kutilmagan hodisalar yuz berishi natijasida yuzaga keladigan 
zararlarni qoplash maqsadida ushbu xizmat evaziga sug‘urtalanuvchi yuridik va 
jismoniy shaxslardan olinadigan sug‘urta mukofotlarini to‘plash, ushbu 
ko‘rsatiladigan xizmatlar uchun olinadigan haqni (sug‘urta mukofoti) kamaytirish, 
hamda qo‘shimcha daromad olish maqsadida o‘z mablag‘lari, to‘plangan hamda 
jalb qilingan mablag‘larni kelajakda ma’lum investitsiyaviy daromad olish uchun 
vaqtinchalik turli sohalarga joylashtirishdan iborat.
Sug‘urta tashkiloti yuqorida keltirib o‘tilgan xizmatlar orqali ixtiyorida 
shakllangan katta miqdordagi pul mablag‘larini turli sohalarga joylashtirish bilan 
bog‘liq faoliyati uning investitsiya faoliyatini tashkil etilishi bilan ajralib turadi. 


141 
Sug‘urta tashkilotining ushbu faoliyati uning investitsiya imkoniyatini 
shakllantirish jarayonida ko‘zga tashlanadi. “Investitsiya potensiali” atamasi 
iqtisodiy adabiyotlarda birinchi bor 1980 yillar boshida paydo bo‘lgan. Bu 
mavzuni o‘rganishga nazariy va amaliy harakatlar 90 yillarning ikkinchi yarmidan 
boshlangan.

Download 3,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   120




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish