M. A. Yusupova San’atshunoslik iti direktori, Arxitektura doktori

mujassam 
b o ‘lish i m u m k in , u la rn i a jra tish esa q a n d a y d ir tax m in iy
hisoblanadi.
H ajm iy-fazoviy 
tizim n i tashkil etish m e ’m orchilik ijodi jaray o n id a 
birinchi bosq ich id ir. H ajm iy-fazoviy tizim butu n kom pozitsiyani ishlab 
chiqish u ch u n asos b o 'lad i.
M e’m orchilik kom pozitsiyasi yagonaligini yaratishning badiiy vositalari
San’at 
sifatida m e ’m orch ilik n in g xususiyatlari ko‘pgina m e’m orchilik 
shakllaridan 
m e ’m o rch ilik kom pozitsiyasinin g yagonaligini yaratishdan 
iborat.
M e’m o rch ilik asariga birligi q ato r kom pozitsion va badiiy vositalar 
yordamida 
erishiladi.
Barcha 
k o m p o zitsio n vositalar, asosiy va ikkinchi darajali, m a ’lum 
sharoitlar 
b ilan m oyillikda q o ‘llaniladi h am d a o ‘zaro bog'lan gan m e ’moriy 
asarni y a ra tish d a
q a tn a s h a d i. Bu k o m p o zitsiy a v o sitalari va usullari 
o'zgarmas 
hiso b lan m ay d i, jam iy atn in g ehtiyoji uning dunyoqarashi, yangi 
konstruksiyalar, 
ashyolar va qurilish uslublarining rivojlanishi bilan birga 
ular taraqqiy 
etad i va shakli o ‘zgaradi.
K om pozitsiyaning barcha vositalari va unsurlari uning yaxlitligini tashkil 
etishga, 
badiiy yagonalikni yaratishga qaratilishi lozim. Yagonaliksiz kom po­
zitsiya 
y o ‘q. Y agonalik — uning asosiy q onuni va m avjudligining majburiy 
sharti. 
Bu q o n u n h am m a sa n ’at turlari uchun haqiqiy hisoblanadi. M e’m or- 
chilikda 
u y an a d a k o ‘p qirrali b o ‘ladi. Bu yerda yagonalik shak! tashkil 
etishda 
funksiyaga, g o ‘zallik qonuniga va odam qabul qilishning m urakkab 
qonuniyatlarga b o ‘ysungan h olda ifodalanadi.
Y agonalikni y aratish n in g od d iy vositasi — bu bin o hajm iga oddiy