M. A. Yusupova San’atshunoslik iti direktori, Arxitektura doktori



Download 6,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/102
Sana07.07.2022
Hajmi6,07 Mb.
#753657
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   102
Bog'liq
ME\'MORCHILIK ASOSLARI

k o n str u k tiv
100


77
-3-rasm.
T ektonik tizim lar. G o tik a m e ’m o rch ilig id a k o n struksiyalar va sh akllarning
plastik ishlab chiqilishi.
tizim qo'llanilm oqda. A m m o qurilish texnikasining zam onaviy rivojlanishi 
jarayonida yangi m e ’m oriy shaklni yaratish u ch u n shakl va konstruksiya 
0rasidagi bog liqlik ju d a m urakkab. B unda zam onaviy m e ’m orchilikdagi 
Xatoliklarning mavjudligi ham shunda. Lekin hozir m e ’m orchilik rivoji 
to g‘ri y o id a n ketayotganligi haqid a gapirish m um kin.
Tektonik tizim devorli, t o ‘sin -b o lo rli, ravoqli va shu asosda yangi 
1116 moriy shakllar tuzilishini kuzatishga harakat qilam iz.
101


77-4-rasm.
T ek to n ik tizim lar. Y aqin va 0 ‘rta S harq m am lak atlar m e'm orchilik
konstruksiyalari.
K o 'h n a toshli devor bahaybat, shuning u ch u n konstruksiyaning tekto­
nik ifodasiga uning plastik ishlovi tufayli erishilgan edi. Vertikal va gorizontal, 
b o ‘rtm alar, to k ch ala r, hajm li haykallar un in g o ‘lchovli his qilinishiga 
m o n an d b o ‘lgan. B unday devorlar u c h u n pastga qarab og‘ir k o ‘rinish xos, 
bunga konstruktiv ashyolar o ‘lchovlari yoki turli fakturalarni qo'llash bilan 
erishiladi (m asalan, rustovka — 79
- a
rasm). B unday devorlar uchun poyde- 
vor chiqib turish lozim , chunki u o ‘ziga og‘irlikni olib, asos rolini 
o ‘ynaydi. 
Y upqa yengil zam onaviy bino paneli devorlari u c h u n hech qanday 
b o ‘rt- 
m alar zaru r em as.
Z am onaviy b in o lar u c h u n chiqib tu rg an em as, balki devor 
sathiga
nisbatan ichkariga kirgan tektonikli poydevor zarur. B unday 
b in o la rn in g
poydevorlari konstruktiv, b in o lar kichik qalinlikda b o ‘lib, chidam li 
a sh yo-
lardan bajarilgan, kichik o g ‘irlikni k o ‘tara oladi. N azarim izda, bu devor 
yengilligini yan ada k o ‘rsatadi.
U m u m an bosh q a aham iyat va yangi shaklga karniz ega 
b o ‘lib, У0 
zam onaviy bino lard a o g ‘ir p arap etlar bilan alm ashinadi (ichki 
ta rn o v la ri). 
yoki og‘ir devor em as, balki shift unsuri hisoblanadi (79
-b
rasm).
Y unonistonda m ukam m al shakllangan t o ‘sin-bolor konstruksiyasi, 
klassik 
orderi m e’m orchiligida ifodalangan, o ‘zida k o ‘taruvchi (to ‘sin) va ко‘tar- 
m aydigan bolor unsurlar tizim ini tashkil qiladi. Tosh ustun ishining ko'rini'


77-5-rasm.
T ek to n ik tizim lar. Q adim gi R us yog‘o c h m e ’m orchiligidagi 
diniy in sh o o tla r.
shini ifoda qilish u ch u n asosida m ustahkam o ‘rnatilgan va o ‘zida erkin 
tosh bolorini osonlikcha ko ‘tarib turganligini k o ‘rib Y unon m e’m orchiligida 
ustunning pastki qismini kengaytirib, tepasini esa kapitel bilan yakunlanishini 
ko‘rish m um kin. Zam onaviy to ‘sin-bo lor tizim i zam onaviy tem ir-b eto n d an
bajarilib, 
shakli um um an o ‘zgartirildi. T em ir-b eto n m ustahkam va egiluv- 
chan bo'lishga, ashyo, konstruksiyaning kesim o ‘lchovini ancha kamaytirish- 
ёа imkon beradi. Yengil yupqa tem ir-beton bolor — rigellar tayanch ustunga 
^ahkam qotirish uchun zarur b o ‘lib, endi esa asosga sham irsifat o ‘rnatilgan. 
Bunday konstruksiya yangi statik tizim — rom ni tashkil etdi.
R igel-bolorni yengillatib va ta y a n c h -to ‘sinni egiluvchanlikka ishlatib, 
kuchlanish konstruksiya shakli unsurlari va keskin o ‘zgarishga, bu esa

Download 6,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   102




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish