M. A. Xujamberdiyev

10-masalaga javob. 
1. Bemorda I darajali astmatik holat bo‘lib, bu paytda 
simpatomimetiklarga talab oshganligi uchun nafas kisish xuruji to‘xtamaydi, balg‘am ko‘chishi 
kiyinlashadi, yurak urishi tezlashadi va arterial qon bosimi ortadi. Nafas qisish xurujining 
bo‘lishi broxial astma kasalligining og‘ir asoratlaridan biri hisoblanadi. Bunday holat 5% day 
23% gacha bemorda uchrashi mumkin. Astmatik xolat asosida bronxlardagi β- adrenergik 
retseptorlarning to‘liq blokadasi yotadi. 
2. Astmatik holatni davolashda glyukokortikoid gormonlarni qo‘llash eng kerakli va 
zarur usul hisoblanadi. Ularning miqdori astmatik holatning og‘irligiga, bemorning tana vazniga, 
dorining xiliga qarab aniqlanadi. Astmatik holatdan chiqqandan keyin ham 48 soatgacha gormon 
miqdori kamaytirilmaydi. Ikki kundan so‘ng bir maromda ushlab turadigan miqdorga 
kamaytiriladi. Simpatomimetiklar va kuchli sensibilizatsiyalovchi dorilarni (antibiotiklar, 
atsetilsistein, vitaminlar va boshqalar) qo‘llash mumkin emas. 
11-masalaga javob. 
1. Jismoniy zo‘riqishdan keyin bo‘ladigan bronxlarning torayishi 
noimmunologik jismoniy zo‘riqishdagi astma deyiladi. Nafas qisishi jismoniy zo‘riqishdan bir 
qancha vaqt o‘tgandan keyin boshlanadi. Ko‘pincha nafas qisishi yugurgandan keyin boshlanadi. 
Bu astma bo‘lgan bemorlarda meteorologik o‘zgarishlarga, sovuq va nam havoga kamdan-kam 
allergik reaksiya bo‘ladi. Jismoniy zo‘riqishdagi astma xuruji uni keltirib chiqaruvchi 
mediatorlarning ajralishiga bog‘liq. 
2. Jismoniy zo‘riqishdagi astmani aniqlash uchun tashqi nafas funksiyasini tekshirish 

---

kerak. Yana bronxlar o‘tkazuvchanligini jismoniy harakat qildirib turib tekshirish zarur. 
 
PLEVRITLAR 
12-masalaga javob. 
1. Bemor G. ning bo‘g‘imlaridagi turli xildagi belgilar 
(bo‘g‘imlarning shishishi va ogrishi) plevrit, teridagi o‘zgarishlar, gemolitik kamqonlik 
(retikulotsitlarning ko‘payishi,) isitma ko‘tarilishi va leykotsitlarning kam bo‘lishi birinchi 
O‘rinda «sistemali qizil volchanka» kasalligi to‘g‘risida o‘ylashga majbur etadi. Kasallikning 
asta-sekin rivojlanishi, mayda bo‘g‘imlardagi va teridagi o‘zgarishlar, leykotsitlarning 
kamayishi, gemolitik kamqonlik revmatizmdagi teri o‘zgarishlariga (tugunli eritemalar 
boshkacharoq bo‘ladi) o‘xshamaydi. Sulfatsilamidlarni qabul qilganda eritrotsitlarda glyukoza 
— fosfat degidrogenaza fermentlari yetishmasligidan gemolitik kamqonlik kelib chiqadi. Bu 
bemorda siydik qora rangda bo‘lib (siydik bilan birga gemoglobinning chikishi o‘tkir qon tomir 
gemolizida uchraydi), o‘tkir buyrak yetishmovchiligi bo‘lishi mumkin emas, leykopeniya esa 
bo‘g‘imlar va plevra varaqalari «asalligiga xos emas. Klinikasi va rentgendagi ko‘rinishi o‘pka 
pastki bo‘lagining o‘tkir yalliglanishiga uxshamaydi. 
2. Tashxisni tasdiqlash uchun qonni tekshirish (iloji bo‘lsa plevra suyuqligini tekshirish 
kerak) va qonda LE- xujayralari borligini va ONQ ga qarshi antitelami aniklash kerak.