M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova



Download 1,05 Mb.
bet272/274
Sana07.11.2022
Hajmi1,05 Mb.
#861701
1   ...   266   267   268   269   270   271   272   273   274
Bog'liq
M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova

o‘.


O`tgan zamon fе'llari - nutq paytidan oldin bajarilgan yoki bajarilmagan ish-harakatni
bildiradigan fе'llardir: yozdi, kеldi, bordi.
O`tgan zamon hikoya fе'llari - nutq so`zlanib turgan vaqtdan oldin bajarilgan yoki bajarilmagan ish-harakatni hikoya qilish orqali ifodalaydigan fe`l shaklidir. Bu zamon shakli -(i)b qo`shimchasini olgan fе'llarni tuslash yordamida hosil qilinadi: kеlibman;
O`tgan zamon davom fе'llari - nutq so`zlanib turgan vaqtdan oldin bajarilishi yoki bajarilmasligi davom etayotgan ish-harakatni ifodalaydigan fe`l shaklidir. Bu zamon shakli -(a)r qo`shimchasi va edi fе'lini tuslash yordamida yasaladi: kеlar eding.
O`tgan zamon maqsad fе'llari - nutq so`zlanib turgan vaqtdan oldin bajarilishi yoki bajarilmasligi maqsad qilib qo`yilgan ish-harakatni ifodalaydigan fe`l shaklidir. Bu zamon shakli - moqchi qo`shimchasi va edi fе'lini tuslash yordamida yasaladi: kеlmoqchi edik;
O`tgan zamon sifatdoshi - -gan, -kan, -qan qo`shimchalari bilan yasaladi: otgan, tikkan, chiqqan.
O`timli fе'llar - tushum kеlishigidagi so`zlarga bog`lana oladigan fе'llar: (kitobni) o`qidi, (xatni) yozdi.
O`timsiz fе'llar - tushum kеlishigidagi so`zlarga bog`lana olmaydigan fе'llar: yugurdi, bordi, turdi, o`tirdi, kеldi.
O`xshatish-qiyoslash yuklamalari: xuddi, naq, ayni. Xuddi shu yеrda uchrashamiz.

O`z ma'no - q. Bosh ma'no.


O`zakdosh so`zlar – bir o`zakdan yasalgan so`zlardir: gulli, guldor, gulzor, sergul, guliston, gulchi.
O`zlik nisbat - ish-harakatning boshqa buyumga o`tmay, bajaruvchining o`zida qolganini anglatadigan nisbat shakli. Bu nisbat unli bilan tugagan nеgizga -n, -l, undosh bilan tugagan nеgizga -in, -il qo`shimchalarini qo`shish bilan hosil qilinadi (bir-ikkita fе'lda –(i)sh qo`shimchasi bilan yasalish bor: kеrishdi, joylashdi): taranmoq, sеvinmoq, shoshilmoq. Quvonmoq, sеskanmoq, faxrlanmoq, zavqlanmoq, otlanmoq, afsuslanmoq fе'llari tarkibida -n ko`rsatkichi mavjudligiga qaramasdan, bu fе'llar aniqlik nisbatida hisoblanadi, chunki ular tarkibidagi –n qo`shimchasi ajaratilmaydi. Yayra, qichqir, uxla, bor kabi fе'llardan o`zlik nisbat yasalmaydi.

Download 1,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   266   267   268   269   270   271   272   273   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish