М. Қ. Пардаев, Ш. С. Олтаев, Х. А. Улашев

Иқтисодий таҳлилнинг предмети
бир-бири билан у ѐки бу алоқада, 
доимий ҳаракат ва ривожланишда бўлган предметлар ва ҳодисаларнинг 
тўпламидан иборат бўлган тадқиқотчиликдир. Бу алоқалар хилма-хилдир ва 
қисмни бутунича ҳамда аксинча муносабатларда, тенгликлар ва 
тенгсизликларда, аниқ ѐки ноаниқ ўзаро бўйсунувчиликда, бир-бирини 
тақозо қилишда ва ўзаро боғлиқликда ўз аксини топади. Бирининг 
ҳолатининг ўзгариб иккинчисига ўтиши акс этувчи ўзаро муносабат табиий, 
ижтимоий, иқтисодий ҳодисаларни мантиқий-услубий ва гнесеологик 
билишдир.
Мамлакатнинг иқтисодий ҳолатини, ўтказилаѐтган жорий чора-
тадбирлар зарурлигини, самарасини баҳолашда макроиқтисодий таҳлил ва 
прогнозлаш жуда катта аҳамиятга эга. Таҳлилнинг муҳим вазифаларидан 
бири мамлакатда содир бўлаѐтган жараѐнларни моделлаштириш сифатини 
ошириш, ўтказилаѐтган иқтисодий сиѐсатнинг натижаларини аниқлаш. 
Макроиқтисодий 
таҳлил 
ва 
прогнозлаш 
асосий 
илмий-амалий 
йўналишлардан бири бўлиб макроиқтисодий кўрсаткичларнинг ўзаро 
боғлиқликларини аниқлаб беришга ѐрдам беради. 
―Макроиқтисодий таҳлил ва прогнозлаш‖ фани макроиқтисодиѐт 
доирасида назарий ва амалий масалаларни ўрганиш ва уни мўътадил 
ривожлантиришнинг ечимларини топишда ҳамда ―иқтисодиѐт‖ таълим 
йўналиши мутахассисларининг шаклланишида катта аҳамиятга эга. Ушбу 
фаннинг 
ютуқ 
ва 
хулосаларидан 
мамлакат 
иқтисодиѐтини 
ривожлантиришнинг қисқа ва узоқ муддатларга белгиланган дастурларини 
ишлаб чиқишда кенг фойдаланилади. 
Фанни ўқитишдан мақсад
– талабаларга бозор иқтисодиѐти 
шароитида мамлакат иқтисодиѐтининг таҳлили ва прогнози учун талаб 
қилинадиган назарий ва амалий масалалар тўғрисида, шунингдек 
иқтисодиѐтни модернизациялаш, диверсификация қилиш ва инновацион 
иқтисодиѐтни шакллантириш шароитида мамлакат иқтисодиѐтининг 
макродаражадаги таҳлили ҳамда прогнози учун талаб қилинадиган назарий 
ва амалий билимлар тўғрисида ахборот бериш ҳисобланади. Ушбу фаннинг 
мақсади эса ҳисобот асосларини ўргатиш, мамлакат иқтисодиѐтида даромад 
ва бойликлар тақсимотига, ишлаб чиқарувчилар ва истеъмолчилар 
фаолиятига таъсир этувчи бюджет-солиқ, пул-кредит сиѐсатлари, тўлов 
баланси ва ташқи қарзни таҳлил қилаѐтганда асосий концепциялар, давлат 
мажбуриятлари ва капитал қарз сиѐсати билан таништиришдан ҳамда 
макроиқтисодий кўрсаткичларни прогнозлашдан иборат.