Lug‘atlar 8 sinf ona tili bo‘yicha

LUG‘ATLAR 8 - SINF ONA TILI BO‘YICHA

1. 
   Viqor – mag‘rurona, ulug‘vor ko‘rinish, salobat
   
2. 
   Kibr – o‘zini hammadan yuqori his etish, manmanlik, kekkayish hissi
   
3. 
   G‘urur – insonning o‘z qadr-qimmatini bilishi, hurmat qilishi, izzat-nafs
   
4. 
   Gunoh – odob-axloq doirasiga sig‘maydigan ish, nojo‘ya xatti-harakat, ayb
   
5. 
   Harom-xarish – nopok, iste‘molga yaramaydigan
   
6. 
   Hayo – nojo‘ya, noma‘qul xatti-harakatdan tiyilish hissi, uyat, sharm
   
7. 
   Iffat – vijdoni poklik, nomus
   
8. 
   Odob – ijtimoiy va shaxsiy hayotdagi yaxshi axloq, tarbiya, xushmuomalik
   
9. 
   Ziyo – bilim, ilm, ma‘rifat
   
10. 
    Ma‘naviy – axloqqa, insonning ichki dunyosiga oid
    
11. 
    Uslub – til unsurlarining ma‘lum vazifa bajarishga bog‘liq holda birlashadigan, o‘ziga xos tanlanadigan tizimi
    
12. 
    Malaka – bilim va kasbni, ishni yaxshi o‘zlashtirish natijasida orttirilgan tajriba, mahorat
    
13. 
    Adabiy – badiiy adabiyotga, badiiy ijod faoliyatiga oid
    
14. 
    Sheva – umxalq tilining ma‘lum hududga xos tarmog‘I, mahalliy til
    
15. 
    Targ‘ibot – biror g‘oya, ta‘limotni yoyishga, kishilar ongiga singdirishga qaratilgan ishlar
    
16. 
    Mavlono – olim va fozil kishi
    
17. 
    Jigargo‘sha – eng yaqin kishi, tug‘ishganday yaqin, birodar
    
18. 
    Mulozim – amaldorlar xizmatida bo‘lgan kishi
    
19. 
    Padari buzrukvor – cheksiz hurmatga loyiq ota
    
20. 
    Xok – mayda tuproq, tuproqqa aylangan inson jasadi
    
21. 
    Aqlni peshlash – asboblar tig‘I, olamini tiklamoq, aql-idrokni o‘stirmoq
    
22. 
    Uchqun – olov zarrasi
    
23. 
    Shu‘la – lipillab, ko‘rinib-ko‘rinmay turgan olov yoki yorug‘lik
    
24. 
    Nur – bir yo‘nalishda yo‘nalgan yorug‘lik
    
25. 
    Ziyo – bilim, ilm, ma‘rifat
    
26. 
    Yog‘du – tumanday taraluvchi yog‘du
    
27. 
    Lapar – to‘y va yig‘in, xalq sayillarida yigitlar bilan qizlar orasida tarafma-taraf bo‘lib birgalikda ijro etiladigan qo‘shiq va raqs
    
28. 
    Baxil – birovga hech narsani ravo ko‘rmaydigan, sarf-xarajatni yoqtirmaydigan
    
29. 
    Saxiy – birovdan narsasi, iliq so‘zi va mehrini ayamaydigan
    
30. 
    Insof – adolat va vijdon bilan ish tutish
    
31. 
    Omonlashmoq – salomlashmoq, vidolashmoq
    
32. 
    Yo‘ymoq – biror narsaning sababini o‘zicha taxmin qilmoq
    
33. 
    Nazm – she‘riy shakldagi ijod
    
34. 
    Devon – nazmiy asarlar to‘plami
    
35. 
    Tig‘ – nayza, yoy kabi jang quroli
    
36. 
    Shukrona – yaratgan bergan ne‘mat uchun savob ish qilmoq
    
37. 
    Mutafakkir – buyuk donishmand
    
38. 
    Xaloyiq – odamlar, jamoa
    
39. 
    Bir ariqdan suv ichmoq – yonma-yon qo‘shni bo‘lib yashamoq
    
40. 
    Iste‘dod – yuqori darajali tug‘ma qobiliyat
    
41. 
    Insho – tashkil etish, yaratish, qurish, barpo qilish
    
42. 
    Bilim – borliq haqidagi yoki ilmiy, madaniy, ma‘rifiy, ma‘naviy, harbiy va boshqa sohalarga oid nazariy, amaliy ma‘lumotlar, tushunchalar majmuyi
    
43. 
    Ko‘nikma – biror ishda orttirilgan malakadan kamroq tajriba
    
44. 
    Malaka – kasbni, ishni yaxshi o‘zlashtirish natijasida orttirilgan ko‘nikmadan balandroq mahorat
    
45. 
    Tafakkur – o‘ylash, fikr yuritish
    
46. 
    Izlanish – yangilik toppish, yaratish harakatida bo‘lish, shunday maqsadli harakat, faoliyat
    
47. 
    Mas‘uliyat – biror ish, xatti-harakat oqibati, natijasi uchun bo‘lgan javobgarlik
    
48. 
    Muqarrar- vujudga kelishi aniq, shubhasiz turgan gap.
    
49. 
    Chiston - narsa yoki hodisaning muhim belgilarini tavsiflab, nimaligini topishni o’quvchiga havola etadigan she‘riy shakl.
    
50. 
    Mantiq - gap, fikr, harakat kabilarni aqlga monandligi, asosligi.
    
51. 
    Fasl - vaqt, muddat, davr; yilning 4 davr bir qismi, bo’lak, qism.
    
52. 
    Epigraf – adabiy asarning mazmunini ifodalaydigan sitata , maqol, ibora
    
53. 
    Muxtasar – 1)qisqa, lo‘nda; 2)biror asarning qisqartirilgan variant
    
54. 
    To‘tiyo – 1)juda aziz, muqaddas, yoki noyob narsa; 2)ko‘zga surtiladigan dori
    
55. 
    Emgak – 1)mehnat; 2)zahmat, qiyinchilik
    
56. 
    Timsol – 1)asos, dalil, isbot sifatida keltirilgan namuna; 2)ibrat bo‘ladigan narsa, o‘rnak; 3)belgi, ramz
    
57. 
    Samimiy – sidqidillik bilan, chin qalbdan qilingan, aytilgan; yurakdan, dildan chiqqan
    
58. 
    Haqqoniy – haqiqatga to‘g‘ri keladigan, to‘g‘ri, rost, odilona
    
59. 
    Sulola – bir avloddan tarqalib, vorislik, valiahdlik huquqiga asosan birin-ketin taxtga o‘tirgan podshohlar, amirlar, xonlar, dinastiya
    
60. 
    Izzat-nafs – o‘z qadr-qimmatini, o‘z fazilatlarini sezish va uni qadrlash hissi, nafsoniyat
    
61. 
    Voqif bo‘lmoq – xabardor bo‘lish, boxabar bo‘lish
    
62. 
    Madrasa – sharq o‘tmishida oliy ma‘lumot beruvchi ta‘lim muassasasi
    
63. 
    Mohir – yuksak mahoratga ega bo‘lgan, mahorat qozongan; usta
    
64. 
    Me‘mor – imorat qurilishini loyihalash bo‘yicha mutaxassis
    
65. 
    Poydevor – bino devorining asos qismi
    
66. 
    Fursat – vaqtning zum, damdan keyingi kichik qismlaridan biri
    
67. 
    Boqiy – abadiylikka ega
    
68. 
    Oliy – eng yuqori
    
69. 
    Malolat – malol kelish, og‘rinish
    
70. 
    Afqor – xor bo‘lish, ezg‘in holatga tushish
    
71. 
    Miodi – muddat, ijro vaqti
    
72. 
    Sa‘b – o‘zga holat, say‘y-harakat
    
73. 
    Nesh – nish, tig‘
    
74. 
    Resh – yara, jarohat
    
75. 
    Solik – komillik sari harakat qilayotgan kishi
    
76. 
    Takbiri fano – o‘tkinchi dunyo uchun Haqni ulug‘lash
    
77. 
    Ko‘shish – qiyin, og‘ir
    
78. 
    G‘avvos – suv tagida harakat qilish, suzish
    
79. 
    Soyi – sayin, sari
    
80. 
    Ranj – mashaqqat, mushkullik
    
81. 
    Raxsh – ot, ulov
    
82. 
    Ganj – boylik, davlat
    
83. 
    Sabukxez – yengil, chaqqon
    
84. 
    Shavq – zavqli harakat
    
85. 
    Sayyor – sayr qiluvchi, sayohatchi
    
86. 
    Tegishmoq – tegajog‘lik qilmoq
    
87. 
    Ahmoq – bilib turib xato qiladigan kishi
    
88. 
    Karomat – mo‘jizasimon holat
    
89. 
    Evaz – o‘rniga, badaliga to‘lanadigan yoki olinadigan haq, narsa badal
    
90. 
    Bashara – xunuk ko‘rinishli, yoqimsiz qiyofa
    
91. 
    Pili damon – mast, quturgan fil
    
92. 
    Palang – yo‘lbars
    
93. 
    Mash‘uf – maftun, oshiq
    
94. 
    Kufr – kofirlik, dindan qaytganlik
    
95. 
    Mo‘ri lang - cho‘loq chumoli
    
96. 
    Tama‘ - hirs, ochko‘zlik, tilanchilik, umid
    
97. 
    Rohravga kesh – yo‘lovchi, maqsadga erishgan kishi
    
98. 
    Bardi rohe – yo‘ldagi band, to‘siq, monelik
    
99. 
    Besh – Afzal, tuzuk
    
100. 
     Nahv (grammatika) – tilning sintaktik qurilishi haqidagi soha
     
101. 
     Johil - (omi) o‘qimagan, savodsiz 102. Dovul – kuchli shamol
     

103. 
     Bo‘ron – yomg‘ir aralash kuchli shamol
     
104. 
     Mahv – yengish, daf qilish
     
105. 
     Hilm – muloyimlik, halimlik
     
106. 
     Axloq – xulqning arab tilidagi ko‘plik shakli 107. Milh – tuz
     

108. 
     Xulq – kishining o‘zini tutishi, ma‘naviy qiyofasi
     
109. 
     Qovog‘ini solmoq – achchiqlanib qoshini chimirib olmoq
     
110. 
     Xomush bo‘lmoq – g‘amgin holatga tushmoq
     
111. 
     O‘rlamoq – balandga ko‘tarilmoq
     
112. 
     Kirdikor – yashirib qilingan noto‘g‘ri ishlar
     
113. 
     O‘zini bosmoq – hayajon holatida o‘zini tutmoq
     
114. 
     Langar – qirg‘oqqa tashlanib, kemani ushlab turadigan moslama
     
115. 
     Munofiq – so‘zi va amali bir bo‘lmagan kishi
     
116. 
     Afzali - yaxshisi
     
117. 
     Madh qilmoq – maqtamoq 118. Parishon bo‘ldi – xafa bo‘ldi 119. Masrur – xushnud bo‘lish
     

120. 
     Mag‘firat qilmoq – kechirmoq
     
121. 
     Qabohat – yomonlik
     
122. 
     Evaz - o‘rniga, badaliga
     
123. 
     Kaklik – “kak-kak” ovoz chiqarib sayraydigan tog‘ qushi
     
124. 
     Moyil bo‘lmoq – yon bosmoq, rozi bo‘lmoq
     
125. 
     Xushomadgo‘ylik – o‘zidan zo‘rga soxta mulozamat ko‘rsatmoq
     
126. 
     Xiyonat qilmoq – va‘dasida turmaslik
     
127. 
     O‘zini chetga olmoq – aralashishni istamaslik
     
128. 
     Jo‘yali – o‘rinli, muvofiq
     
129. 
     Kerik – orasi ochilgan, teshiklari kata
     
130. 
     Siyrat – odamning ichki olami, ruhiy dunyosi 131. Javraqi – yoqimsiz gaplarni ko‘p gapiradigan
     

132. 
     Mag‘rib – kunbotish tomon, g‘arb
     
133. 
     Notob – tobi qochgan, kasallangan
     
134. 
     Dongdor – shuhrat qozongan, dovrug‘I ketgan
     
135. 
     Hujra – madrasa, qorixona, masjidda shogirdlar, domlalar yashashi uchun ajratilgan kichik xonalar; odam yashaydigan kichik xona
     
136. 
     Kigiz – jundan bosib (presslab) tayyorlanadigan qalin, pishiq palos, namat
     
137. 
     Valine‘mat – o‘ziga qaram kishilarni moddiy jihatdan ta‘minlab turuvchi, ularga ne‘mat beruvchi shaxs
     
138. 
     Mustafid – mutlaq hukmronlikka ega bo‘lgan hokim, istibdod egasi
     
139. 
     Mahram – ishonchli xizmatkor, do‘st
     
140. 
     Xo‘jazoda – xo‘jayinning o‘g‘li, asilzoda kishining farzandi
     
141. 
     Muqaddima – bir ish, narsa, matnning boshi
     
142. 
     Xiroj – diniy soliq
     
143. 
     Devon – tashkilotning yozishmalar amalga oshiriladigan bo‘limi
     
144. 
     Zakot – moli-pulining 40dan birini ro‘zada ehson-sadaqa qilish
     
145. 
     Qushbegi – o‘tmishda hukumat boshlig‘i
     
146. 
     Miqyosi nafs – nafs chegarasi, me‘yori
     
147. 
     Qasd qilish – astoydil urinish
     
148. 
     Sa‘y qilish – ahd, kirishmoq
     
149. 
     Maqbul – qabul qilingan, e‘tirof etilgan
     
150. 
     Nuqson – me‘yor darajasidan pastlik, yetishmovchilik
     
151. 
     Af‘ol – fe‘l – atvor, xarakter
     
152. 
     Fazl-u kamol – fazilatlar buyukligi
     
153. 
     Musofir – safardagi kishi
     
154. 
     Mijja qoqmay – uyqusiz holda bo‘lish
     
155. 
     Jin ko‘cha – faqat odam yura oladigan, tor; boshi berk
     
156. 
     Qush oshyonasi – qushlarning boshpanasi, qafasi
     
157. 
     Qo‘l ostida bo‘lish – bir kishi yoki narsaning boshqa bir kishi yoki narsaga bo‘ysinishi
     
158. 
     Aysh-u kom – rohat-farog‘at
     
159. 
     Tojdor – hukmdor
     
160. 
     Bojdor – bojxona xodimi, soliq yig‘uvchi
     
161. 
     Ko‘lanka – soya
     
162. 
     Anjuman – yig‘in, majlis
     
163. 
     Af‘ol – fe‘l-atvor
     
164. 
     Nadim – yaqin, sirdosh do‘st, hamsuhbat, shoh saroyida eng yaqin xizmatchi, mahram va maslahatchi
     
165. 
     Nizo qilmoq – ziddiyatda bo‘lmoq
     
166. 
     Mo‘tabar – ulug‘, aziz; o‘zgalar oldida eng oldi, sarasi 167. Ilik – qo‘l
     

168. 
     Mucha – oyoq, qo‘l, tana, va bosh
     
169. 
     Mo‘ysafid – Yoshi o‘tib qolgan kishi
     
170. 
     Begim – ayollarga hurmat yuzasidan murojaat qilganda qo‘llanadigan so‘z
     
171. 
     Qandil – yoqish uchun shamlar solib ilib qo‘yiladigan uy jihozi
     
172. 
     Koshin – chinniga o‘xshatib ishlangan, yaltiroq, naqshli g‘isht plitka
     
173. 
     Bakovul – ish boshqaruvchilik lavozimi
     
174. 
     Choshnagir – saroyda ovqat ta‘mini tekshiruvchi
     
175. 
     Mirzo – amir o‘g‘li
     
176. 
     Bakovul – podshoh, xon va lashkarga ovqat tayyorlash uchun nazorat olib boruvchi.
     
177. 
     Choshnag’ir – bosh oshpaz, saroyda ovqat ta’mini tekshiruvchi.
     
178. 
     Shig’ovul – Buxoro va Xiva xonliklarida elchilarni kutib olish, xon huzuriga olib kirish, saroydagi qaqbul marosimlarini boshqarish va nazorat qilish bilan shug’ullanadigan shaxs.
     

179.Salom og’a - !!! Amir va xon saroyida rasmiy marosimlarga boshchilik qilib, nazorat qilib turuvchi.

180. 
     Dodxoh – adolat talab etuvchi, adolat istovchi. Buxoro xonligida adolat, haq-huquq istovchilardan amir nomiga ariza qabul qiluvchi va uning javobini arizachilarga yetqazuvchi lavozimli kishi.
     
181. 
     Hudaychi – xon va amirningh huzuriga ish va arz bilan kelganlar haqida xon, amirga xabar beruvchi v axon, amirning javobini ularga yetqazuvchi amaldor.
     
182. 
     Ponsadboshi – xonlik davrida askar boshliqlariga berilgan unvon. 500 kishiga boshchilik qiluvchi.
     
183. 
     Navozish- 5 mulozamat. 7. Lutf. 8. Marhamat. 9. Erkalash.
     
184. 
     Nazarkarda - ulug‘ kishilarning nazari tushgan. 185. Nabi – Xudoning xabarini yetqazuvchi.
     

186. 
     Nabobat – o’simliklar dunyosi.
     
187. 
     Navozanda – 3. Kuy ijro etuvchi. 4. Navo qiluvchi. 5. Sozanda.
     
188. 
     Muqarrar - aniq.
     
189. 
     Jaholat – ilimsizlik.
     
190. 
     Kom – tanglay, og’iz. Shakldoshi: shodlik 191. To’xtovsiz – tinimsiz.
     

192. Chora o’ylamoq – chora izlamoq. 193. Oz fursat o’tmay – tezda, ko’p o’tmay.

194. 
     Lafz – 1. tana a’zosi. 3. Nutq hosil qiluvchi a’zo.
     
195. 
     Muqobalasi – qarshilik
     
196. 
     Orasta – saronjom-sarishta, tartibli.
     
197. 
     Oroyish – bazak, bezalgan, zeb-ziynat, pardoz. Orasta-oroyish – bezanmoq, yasanmoq. 198. Qabog’– 6. Ko’z kosasini qoplovchi. 7. Ochilib yopilib turadigan teri. 8. Poliz ekin o’simligi.
     

199. Meng – yuzdagi xol. 200. Irg’ay – qizg’anchiq, yog’ochi qattiq, po’sti qirg’ich buta.

201. 
     Isliqi – iflos, isqirt.
     
202. 
     G’alamis – kishilar o’rtasini buzishga, janjal chiqarishga urinuvchi, fitnachi, g’iybatchi.
     

251. 
     Azon – namoz o’qishga chaqiriq; tong yorishishi, g’ira-shira payti; erta tong.
     
252. 
     Ibtido – biror narsa, ish-harakat, hodisaning boshlanish davri, boshi, avvali. 253. Muhmali g’alba – g’alla qopi kiyadigan darajaga tushgani. 254. Muhmal – xom
     

255. 
     Musta’mal – pishiq, mukammal.
     
256. 
     Munshiy – saroyda yozuv ishlarini olib brogan kotib.
     
257. 
     Fozila – Ilm-fan asoslarini yaxshi egallagan ayol, olima. 258. Kutval – shahar hokimi.
     

259. 
     Navkar – o’tmishda harbiy xizmatkor, askar.
     
260. 
     Ko’shk – qadimda baland, bahavo qilib solingan yengil imorat.
     
261. 
     Eshkakchi - odam va yuklarni daryodan o’tkazishni o’ziga kasb qilib olgan kishi; qayiqchi.
     
262. 
     Tolor – yog’och yoki yengil matall panjaradan qilingan ayvon.
     
263. 
     Mehrob – Masjid ichida uning qibla tomonidagi devorida taxmon shaklida qurilgan joy( namoz shu tomonga qarab o’qiladi. 264. Nosih – nasihatgo’y.
     

265. 
     Tizgin – hayvonlarni bog’lash yoki qantarib qo’yish uchun xizmat qiladigan, uchi suvliqqa yoki boshvoqqa biriktiriladigan, uzun tasma yoki chizimcha boshqarish vositasi.
     
266. 
     Nuqson – kishi nomiga munosib, uni salbiy jihatdan ko’rsatadigan belgi;kamchilik; illat, qusur, ayb.
     
267. 
     Tama – birovdan bir narsa undirish hissi ,o’ziniki qilish, olishga bo’lgan intilish, umidvorlik, umid, ilinj.
     
268. 
     Tamiz – (toza, ulug’,asl) 4. O’z bilimi,aqli, farosati bilan tegishlicha ish tutish qobilyati, fahm- farosat.
     
269. 
     Raso – kami yo’q, to’liq, but; 7. Aqliy jihatdan to’la rivojlangan, kamolotga erishgan; yetuk, barkamol.
     
270. 
     Xalifa – musulmonlar jamoasi va musulmon __latining diniy , ayni bir paytda dunyoviy boshlig’i.